اهمیت تشویق در کودکان

کودک در سال های اولیه زندگی بیش از هر چیز به جلب نظر والدین و محبت آنان نیاز دارد. وقتی بزرگ تر شد به آفرین گفتن، شکلات و شیرینی و اسباب بازی یا میهمانی رفتن، و شنیدن داستان بیشتر علاقه دارد. در مرحله بعد به در حضور جمع معرفی شدن، بیشتر علاقه پیدا می کند. در مراحلی به لباس نو و کیف و کفش علاقه مند می شود. تشویق همیشه باید بجا باشد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که اگر کودکی عمل قابل توجهی انجام داد بهتر است او را تشویق کنیم چرا که کودک تلاش می کند تا آن کار را دوباره تکرار کند. تشویق کودک موجب رغبت و دلگرمی و نشاط و تحرکش می شود و او را به جدیت وادار می کند.
باید توجه داشت که تشویق به سن و درک کودک و نوع عمل او بستگی دارد. تشویق انواع مختلفی دارد. گاه به صورت دلجویی است، گاه عبارتی محبت آمیز. برخی اوقات یک نگاه توأم با لبخند و نشاط، زمانی وعده تعریف یک قصه، و گاهی دادن بسته ای کوچک مداد رنگی. اولیا و مربیان باید با توجه به سن و سطح درک بچه و اوضاع و شرایط خاص زندگی و ارزش و اهمیت کار او، نوع تشویق و میزان آن را انتخاب کنند. تشویق برخلاف تنبیه که از عوامل بازدارنده است، عاملی ترغیب کننده است که به انسان نیرو می دهد. شخصی که تشویق می شود از کار و زحمت خود احساس رضایت می کند و همین رضایت خاطر است که جلو خستگی و بی میلی او را می گیرد. تحسین کودک موجب می شود که اعتماد به نفس در وجودش پدید آید، استعدادهای نهفته اش شکوفا شوند و قوای درونی اش به فعالیت برسد.
تشویق، شخصیت فرد را احیا می کند، او را از یأس و بدبینی نجات می دهد و به زندگی دلگرم می کند و گاهی یک تحسین ساده، مسیر زندگی فرد را دگرگون می سازد. وقتی کودک تحسین شود، احساس ارزشمندی می کند. تشویق پاسخی است به نیاز طبیعی و روانی کودک.
وقتی کودک را تشویق می کنیم فرصتی فراهم می شود تا کودک به توانایی، ظرفیت و ارزشمندی های خود پی ببرد و در نتیجه تصویر مثبت و ارزنده ای از خود در ذهنش ایجاد شود که بعدها شکل دهنده حرمت نفس او خواهد بود. اما مسأله مهم در تشویق کودک آن است که کودک همیشه بجا تشویق شود. تشویق بدون دقت ممکن است به صورت رشوه درآید و اعمال کودک به پاداش وابسته شود و پر توقع و طلبکار پرورش یابد و در همه جا انتظار پاداش عملی یا معنوی داشته باشد، از همه کس طلبکار شود ولی خودش احساس مسئولیت نکند. گاهی حتی در برابر انجام وظایف قانونی یا اجتماعی یا شرعی خود نیز توقع پاداش خواهد داشت. تشویق و تحسین بیش از حد، کودک را به غرور و خودبینی مبتلا می کند و در درازمدت مانع پیشرفت کودک می شود.
علت تشویق باید مشخص باشد تا کودک بفهمد که برای چه تشویق شده است.
نفس عملکرد کودک باید تشویق شود نه شخصیت او.
تشویق باید با تقویت درونی کودک همسو باشد و در برابر کارهای ممتاز باشد، نه به صورت دائم و برای هر کار؛ زیرا اگر چنین باشد ارزش و تأثیر تربیتی خود را از دست خواهد داد.

منبع : روزنامه ایران