ادامه پایان افسانه تعلیق

نخ نما شدن حربه تحریم در ادبیات سیاسی دنیای امروز، ارتباطات وسیع اقتصادی ایران و موقعیت ژئوپولتیك و قدرت نرم و همچنین سخت ایران به عنوان قدرت و بازیگر مؤثر منطقه ای و اتكا به مردم از جمله توانایی ها و سرمایه هایی است كه با اتكا به آنها می توان از هر تهدید و تحریمی هراس به خود راه نداد.
تا همین جای كار هم، مقید باقی ماندن ایران به مذاكره، نشانه حسن نیت كشورمان و تمایل به دستیابی به حقوق خود از راه های مسالمت آمیز و با هزینه كم است. در قیاس هزینه ها و فایده های به دست آمده در نتیجه سیاست های دولت نهم و در پرتو دیپلماسی فعال دولت كه سیاست هسته ای كشور را همراهی كرده و از خاور دور تا آمریكای جنوبی فعال است، همین بس كه امروز تعلیق غنی سازی از طرف رئیس جمهور و وزیر امور خارجه آمریكا تنها شرط این كشور برای مذاكره با ایران در همه زمینه ها اعلام شده، است، اگر چه حالا تعلیق خصوصاً با قرائت و روایت غرب و آمریكا دیگر افسانه ای پایان یافته در ایران است، اما حداقل قدر و قیمت آن فوق العاده افزایش پیدا كرده است و دیگر كسی نمی تواند به ثمن بخس تقاضای تعلیق از ایران داشته باشد. این دستاورد مقاومت مردم و دولتی است كه حقوق نسل های این كشور را به هیچ قیمتی قابل معامله نمی دانند و بر سر موضع خویش ایستاده اند و سال ۱۳۸۵ سراسر رنگ و حال و هوای این ایستادگی توأم با تدبیر و منطق را داشته است.
● چه مسیری در سال ۸۵ طی شد؟
در ماجرای پر فراز و فرود هسته ای ایران، سال ۸۵ بی شك سالی حماسی به شمار می رود. سالی كه برگشت ناپذیر و افسانه بودن تعلیق فعالیت های هسته ای ایران عملاً اثبات شد و در آن توانایی كشور در زمینه فناوری هسته ای تثبیت گردید. سالی كه در آن دشمن نیز بی كار نبود و با صدور دو قطعنامه در شورای امنیت، قدر وقیمت و ارزش تلاش ایرانیان برای تثبیت حقوق خود را افزایش داد.
در سال ۸۵ مردم ایران شاهد دو جشن هسته ای برای تثبیت توانایی و كسب قابلیت تكمیل دانش غنی سازی و چرخه سوخت بودند ؛ یكی فروردین ماه در مشهد در سطح مقام ها و مسئولین و دیگری در سالگرد انقلاب، ۲۲ بهمن ماه، در سطح عمومی و مردمی . سالی كه رئیس جمهوری در شهریور ماه آن برای بار دوم در دوره مسئولیت در مجمع عمومی سازمان ملل حضور یافت و بار دیگر ندای حق طلب و نگاه عدالت محور ایران براساس آموز ه های دینی را به گوش جهانیان رساند.
در همین سال احمدی نژاد در ابتكاری كه نگاه جهانیان را خیره ساخت در نامه ای به رئیس جمهور آمریكا با وی درباره راه های بهتر اداره جهان با اتكا به آموزه های پیامبران الهی و با روشی متفاوت از آنچه آمریكا بدان عمل كرده و موجبات گرفتاری خود و دیگران را فراهم آورده سخن گفت.
سال ۸۵ مقطع آشكار شدن شكست سیاست های خاورمیانه ای آمریكا خصوصاً در عراق بود به طوری كه متحدین آمریكا نیز در این خصوص، لب به شكوه گشودند.
اعتراض به این سیاست ها از ژاپن تا كنگره آمریكا را دربرگرفت تا بدین ترتیب ایران كه درهیچ اجلاس و مذاكره دو یا چند جانبه مهمی غایب نبود و هرگز از سیاست صندلی خالی پیروی نكرد ـ جز در مورد اجلاس اسلام آباد كه از آن زمزمه هایی برای به رسمیت شناختن اسرائیل به گوش می رسید ـ بهتر از پیش صدای خود را به گوش جهانیان رساند.
تهران در این سال، كانون رایزنی های دیپلماتیك بود و در مذاكرات مربوط به بحران های عراق، فلسطین، لبنان و غیره تقریباً همه كشورهای منطقه وبسیاری از كشورهای دیگر به رایزنی و تبادل نظر با ایران پرداخته و نقطه نظرات ایران در باب موضوع هسته ای را نیز دریافت كردند.
از همین روست كه از سازمان كنفرانس اسلامی تا اجلاس غیرمتعهدها در هاوانا از همه كشورهای عضو این سازمان و جنبش ها گرفته تا همسایگان و حتی اروپاییان، ضمن اقرار به حقوق ایران برای برخورداری از فناوری صلح آمیز هسته ای، نسبت به هر اقدام غیردیپلماتیك و استفاده از زور در قبال ایران به آمریكا هشدار داده و عواقب آن را برای آمریكا و دیگر اعضای جامعه جهانی سنگین و خطرناك توصیف كردند و نتیجه آن كه حالا نومحافظه كاران میلیتاریستی چون بوش و رایس هم در مورد ایران تأكید بر استفاده از اهرم های دیپلماتیك دارند و دریافته اند صحبت از گزینه نظامی در قبال ایران همچون بخیه بر آب زدن است.
● راه بی بازگشت
در اوایل سال ۸۵ بود كه مقام معظم رهبری در هفدهمین سالگرد ارتحال بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران در تبیین مواضع هسته ای كشور تأكید كردند: «ملت ایران به كسی اجازه نمی دهد كوچكترین تهدیدی را متوجه منافع ملی ایران كند و اگر آمریكا درقبال ایران دست از پا خطا كند، پاسخ آن را دریافت كرده و دیگر قادر به تأمین امنیت انرژی در منطقه نخواهد بود.» ایشان افزودند: «ایران برای هیچ كشوری تهدید به حساب نمی آید، اما هر كس كه منافع ملی مردم را تهدید كند تیزی خشم ملت ایران را خواهد دید.»
در اردیبهشت ماه، رئیس جمهور احمدی نژاد نیز در همایش فرماندهان و مدیران نیروی مقاومت بسیج با تأكید بر این كه تصمیم نامشروع شورای امنیت را نمی پذیریم ، گفت: «اگر برخلاف قوانین، بیانیه و قطعنامه صادر كنند، باید بدانند ملت ایران قطعنامه نامشروع آنها را به دیوار می زند، آنها چیزی به ما نمی دهند كه بخواهند ما را تحریم كنند و ملت ما این استعداد را دارد كه با دستیابی به فناوری های نوین به سرعت به قدرتی بلامنازع در جهان تبدیل شود.»
این روال و راهبرد و مسیر حركت در تمام فراز و نشیب های سال، نصب العین مسئولین كشور باقی ماند و همچون نقشه راه مسیر تغییرناپذیر كشور در انواع و اقسام فشارها و تهدیدها عمل كرده و امور بر همین روال پیش رفت. حتی سوء استفاده غربی ها در پیوند زدن سخنان رئیس جمهور درباره هولوكاست (كه آن را جرح و تعدیل و دستكاری كردند) با موضوع هسته ای نیز چندان برای آنها مفید فایده واقع نشد. چون احمدی نژاد در حالی كه روبان افتتاح مجتمع تولید آب سنگین اراك را می برید، خطاب به خبرنگاران گفت: «برای هیچ كشوری تهدید نیستیم حتی اسرائیل و معتقدیم منازعه فلسطین باید از راه های سیاسی و دیپلماتیك و با اتكا به آرای مردم آنجا حل شود.»
هر چند لجاجت غربی ها و رسانه های آنها برای پیوند ماجرای هولوكاست با بمب هسته ای ایران پایان نیافت اما تنها ابزاری برای ترساندن خودشان شد و بهانه ای برای اصرار بر مواضع خویش، ولی این نوع جنجال ها نتوانست باعث توقف فعالیت های ایران یا تعلیق آنها شود. حتی از سطح رایزنی و مذاكرات ایران با كشورهای مختلف درباره این موضوع و دیگر مسائل بین الملل نیز كاسته نشد.
● بسته ای پرازخالی
سال ۸۵ همچنین اروپایی ها یك بسته پیشنهادی یا به قول خود یك پكیج تشویقی به ایران دادند. برای ارائه این بسته، خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به ایران آمد، ایران این بسته را رد نكرد و به آن پاسخی مفصل و تفصیلی داد، اما طرف اروپایی با آن كه پاسخ مقدماتی ایران را قبل از مهلت بیانیه شورای امنیت برای تعلیق غنی سازی در ایران دریافت كرده بود، در انتظار پاسخ ایران نماند و در حالی كه ایران چنانكه وعده داده بود در آخرین روز مردادماه به بسته و پیشنهاد آنها پاسخ داد؛ موضوع را در شورای امنیت سازمان ملل طرح و مجدداً با تعیین ضرب الاجل، تهدید به صدور قطعنامه تحریم علیه ایران كردند.
پس از آن حدود ۴ ماه طول كشید تا گروه ۱+،۵ (اعضای شورای امنیت همراه آلمان) توانستند با چانه زنی های زیاد در درون خود و از پس اختلافاتی بسیار، سرانجام برای راضی كردن روسیه و چین قطعنامه تحریم ملایمی علیه برنامه هسته ای ایران صادر كنند و ضرب الاجل مجدد ۶۰ روزه ای برای تعلیق غنی سازی در ایران تعیین نمایند. طی این مدت، مسئولان ایرانی بارها اروپا را نصیحت كردند كه استفاده از اهرم فشار و تحریم درباره ایران كارگر نیست و بهترین راه، بازگشت به مذاكرات بدون تعیین پیش شرط و در فضایی متفاوت با گذشته است.
حتی رئیس جمهور احمدی نژاد پیش از آن كه اروپایی ها كار را به صدور قطعنامه تحریم برسانند در اجلاس شانگهای بسته پیشنهادی ۱+۵ را گامی مثبت دانسته و گفته بود كه نظرات ایران اعلام خواهد شد. با این وجود پس از صدور قطعنامه تحریم، باز هم ایران از رایزنی و مذاكره روی برنگرداند. حتی چندین دور مذاكره بین علی لاریجانی دبیر شورای امنیت ایران و خاویر سولانا مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا صورت گرفت.
این مذاكرات مورد حمایت محمد البرادعی مدیر كل آژانس اتمی هم بود و در نتیجه چند دور مذاكره امیدهایی برای دستیابی به یك راه حل مرضی الطرفین كه هم حقوق ایران رعایت شده و هم نگرانی های اروپایی ها پاسخ در خور بیاید، ایجاد شده بود. با این وجود، پیروی اروپا از آمریكا و اصرار جبهه غرب به تعلیق و در واقع توقف غنی سازی كه بدون منطق و به منزله خدشه بر حقوق ایران بود، مانع از دستیابی طرفین به یك نتیجه مطلوب شد.
لاریجانی و احمدی نژاد و دیگر مسئولان ایرانی بارها برای طرف های دیگر توضیح دادند كه منظور از مذاكره دستیابی به راه حل است و تعیین پیش شرط و پاك كردن صورت مسأله پیش از آغاز مذاكره، فلسفه مذاكره را زیر سؤال برده و آنچه آنها تقاضا می كنند در صورت تحقق، دیگر نیازی به مذاكره نداشته و جایی برای آن باقی نمی گذارد. با این اوصاف، اصرار طرف اروپایی و غربی بر موضع خویش در طول سال ۸۵ هیچ دستاوردی برای آنها نداشته، چرا كه آنها با دامن زدن تصنعی به وجود تهدید برای امنیت بین المللی، خود را با روسیه و چین كه این روایت را بنابر شواهد و قراین فنی موجود و حتی با استناد به گزارش های آژانس نمی پذیرند به دردسر و چالش انداخته و پس از چهار ماه رایزنی، یك قطعنامه ملایم تحریم بدست آورده اند.
● مذاكره و دیگر هیچ
حال آنها برای رسیدن به قطعنامه دوم تحریم نیز دچار دردسرهای تازه هستند و باید راه های زیادی برای راضی كردن روسیه و چین طی كنند، این در حالی است كه تحقیقات علمی ایران به صورت عملی باوقار و به آرامی در همه ابعاد فناوری هسته ای خصوصاً چرخه سوخت هسته ای در حال انجام است و همه بلوك ها و جناح های عرصه بین الملل، مذاكره را تنها راه حل و فصل موضوع معرفی می كنند.
شاید نتیجه و حاصل مقاومت ایران در سال ۸۵ بر سر حقوق قانونی خویش در همین سال پیش رو یعنی ۸۶ خود را كاملاً نشان دهد، آنجا كه سرانجام طرف غربی پس از آزمودن همه راه ها و امكاناتی كه به نظرش می رسد، در قالب تروئیكای اروپا و یا گروه ۱+،۵ پای میز مذاكره بدون پیش شرط با ایران بیاید. البته سرانجام كار در هر سال و مقطعی بالاخره جز این نمی تواند باشد؛ زیرا ایران دیگر تعلیق و توقف فعالیت های هسته ای خود را به افسانه ای قدیمی تبدیل كرده و با اتكا به نیروی مردم خویش و ذیل سایه عنایات الهی، هدفمند و هوشیار راه به سوی قله های تعالی بركشیده است.
سال ۸۵ از یك سو سال تثبیت توانمندی هسته ای ایران بود و از سوی دیگر، سالی بود كه برگشت ناپذیری تعلیق و توقف اقدامات قانونی هسته ای ایران به اثبات رسید و سال ۸۶ ان شاءالله سال اقرار رقبای ایران بدین مهم خواهد بود، چرا كه چشم انداز روبرو، عزم و اراده دولت و مسئولان ایران، همچنین امكانات طرفین وضعیتی كاملاً مشخص دارد، گیریم كه سال ۸۶ هم مانند سال ۸۵ توأم با اعمال فشار و تهدیدهای بی حاصل غرب به ایران در ماجرای هسته ای باشد، مهم نتایج و دستاوردهایی است كه ملت ایران بدست آورده و خواهد آورد. دستاوردهایی كه دیر یا زود، رقبا را به پذیرش حقوق ایران و كنار آمدن با ایران هسته ای مجبور خواهد ساخت.

منبع : روزنامه ایران