قالی

قالی نوعی گستردنی بافته شده از الیاف، پشم و در بعضی موارد ابریشم است که معمولاً برای پوشش زمین بکار می‌رود. از آنجا که قالی و فرش همیشه نقوشی زیبا بر خود داشته‌اند، امروزه به جنبه‌ٔ تزئینی آن نیز توجه می‌شود.
پیشینهٔ واژه‌های مربوط به گستردنی‌ها:
در نوشته‌های بازمانده به زبان پهلوی برای قالیِ نفیس، واژهٔ "بَت" یا "بوپ" و برای فرش و نَمَد واژهٔ "نَمَت" و برای فرش، جامه و بستر، واژه "ویستَرْگ" آمده است که واژه اخیر از "ویسْتَرْتَن" به معنی «گستردن» می‌آید. خود واژهٔ قالی برگرفته از واژهٔ «قالین» است که نام شهری در ارمنستان بوده و از بعداً معنی «فرش بزرگ پُرزدار که با نخ و پشم به رنگها و نقشه‌های مختلف بافته می‌شود گرفته است. نام آن شهر با معنی جدید از راه زبان ترکی به فارسی آمده است [۱]. معنای "بوب" در لغتنامه دهخدا چنین آمده است:
«فرش و بساط خانه ... فرشی که آن را انبوب نیز گویند ... در ارمنی، بوب و پهلوی، بوپ. در تاریخ طبری از ابوجعفر محمد بن جریر طبری (حدود ۲۶۶ - ۳۱۰) و ترجمه و تالیف ابو علی محمد بلعمی (۳۲۵) واژه "بساط" مترادف فرش آمده است و آنجا که از "فرش بهارستان" سخن می‌رود که در حملهٔ اعراب به ایران از کاخ تیسفون بدست آمده است در معجم البلدان از یاقوت حموی (اوایل سده هفتم هجری قمری) چنین می‌آید: "بساطی یافتند از دیبا، شصت ارش اندر شصت ارش". در نُزهَهٔ القُلوب حمدالله مستوفی (۷۵۰) از قول ابوعون صاحب کتاب الذیج چنین آمده است : "در قالی‌قلا فرشی بافته می شود که آن را قالی نامند و قالی نسبت اختصاری است به شهر قالی‌قلا و قالی‌قلا شهری است در ارمنستان کبیر ... از عهد انوشیروان، هنوز ارمنستان بدست ایرانیان بود تا اسلام آمد ..."ارمینیاغس" یکی از مردم ارمنستان زمام حکومت ... را در دست گرفت . پس از وی زنی به حکومت رسید بنام " قالی " و شهری ساخت و آن را "قالی‌قاله" نامید که به معنای احسان است.».

منبع : مطالب ارسال شده