پنجشنبه, ۱۰ خرداد, ۱۴۰۳ / 30 May, 2024
مجله ویستا
نقش دوستان در پرورش اجتماعی نوجوانان
دوره نوجوانی مرحله ای انتقالی بین کودکی و بزرگسالی است که با ویژگی هایی چون کسب هویت استقلال در تصمیم گیری، دگرگونی تفکر، رشد شخصیت و برقراری رابطه اثربخش با دوستان و همسالان خود را نشان می دهد. نوجوانی زمان حرکت به فراسوی خانواده و ایجاد دیدگاهی نو درباره خود است و رابطه با دوستان نقش مهم در این حرکت ایفا می کند. شواهد نشان می دهد که پایداری دوستی های دوره نوجوانی نسبت به سایر دوره های زندگی بیشتر است. این یافته به اضافه میزان بالای همرنگی با همسالان در این سن نشان می دهد که نوجوانان نسبت به دوستان خود احساس وابستگی خاص دارند و دوستی ها در مقایسه با دوران کودکی عمیق تر می شوند. داشتن دوستان خوب، علاوه بر رفع تنهایی، سبب رشد اجتماعی و عاطفی و کسب مهارت های زندگی، همچون اعتماد کردن و مورد اعتماد واقع شدن می گردد و دوستان با احساس حمایت و ایمنی که برای نوجوان ایجاد می کنند به او کمک می کنند تا با موفقیت، استقلال عاطفی خود را از خانواده به دست آورد. گروه های دوستی، همچنین، میدانی مناسب برای یادگیری رقابت، برخورد و سازش را فراهم می آورند و نوجوان را در جهت پذیرش نقش های آینده آماده می کنند.
تاثیر پذیری شدید نوجوانان از گروه دوستان و افزایش سطح تعارض بین والدین و آنها در این دوره گاه موجب پدید آمدن نگرانی هایی برای والدین می گردد که با به کار بستن راه کارهای مناسب در برخورد با نوجوان و افزایش میزان آگاهی در ارتباط با خصوصیات رشد در این دوره از زندگی، می توان علاوه بر کاهش نگرانی های خود به نوجوان کمک کرد تا به راحتی از این دوران گذر کند و از کارکردهای مثبت مشارکت در گروه های دوستی بهره مند شود. در این مقاله سعی شده است با روشن ساختن عوامل موثر در احساس نیاز به دوست و آثار و نتایج آن در دوره نوجوانی، به نقش والدین در این میان نیز پرداخته شود.
● دوستی چیست؟
زندگی بدون برقراری روابط با دیگران تقریبا غیرممکن است و بهترین رابطه اجتماعی انسان ها، «رابطه دوستی» است. وقتی دو نفر با هم دوست هستند، یعنی نسبت به هم احساسات مثبت دارند، از دیدن یکدیگر خوشحال می شوند، از بودن با هم لذت می برند، افکار و عقاید و تمایلات مشابه دارند، قهرمان های مشترکی دارند و می کوشند همیشه رضایت خاطر همدیگر را تامین کنند.
● چرا نوجوان به دوست نیاز دارد؟
روانشناسان اجتماعی عوامل مختلفی را در این زمینه موثر دانسته اند، که از آن جمله است:
۱) حمایت متقابل و احساس تعلق: رابطه نزدیک و صمیمی میان دو نفر که از آن به دوستی تعبیر می کنیم، سبب آرامش طرفین، حمایت از یکدیگر در موارد نیاز و احساس امنیت و تعلق خاطر می گردد. امام جعفر صادق(ع) در این باره می فرمایند: هر چیز مایه آرامشی دارد و مایه آرامش شخص مومن، برادر دینی و دوست ایمانی اوست که در کنارش آرام می گیرد. (علوی، ۱۳۸۱)
۲) اجتناب از تنهایی: تنهایی امری ناخوشایند و تجربه ای ناگوار است، زیرا شخص را از وجود روابط رضایت بخش محروم می کند. ارتباط میان انسان ها عاملی در راه ارتقای انسانی و موجب تکامل آنهاست و نبود آن مانعی در راه تعالی اجتماعی و موجب پیدایی آسیب های روانی است (ساروخانی، ۱۳۸۲، ص۲۷). در دوره نوجوانی یکی از اعمال رشدی مهم، گرایش های مساعد نسبت به دیگران و ایجاد روابط دوستانه با آنهاست که با قرار گرفتن در گروه های دوستی ارضا می شود. (کاکیا، ۱۳۸۰، ص۲۹)
۳) نیاز به تایید: دوستان ارزش وجودی ما را به عنوان افراد مشخص تصویب و تایید می کنند، بر عزت نفس ما می افزایند و احساس ارزشمند بودن را، که از ضرورت های یک زندگی سالم است، مهیا می کنند. در دوره نوجوانی نیز شاید هیچ نیازی به این اندازه مهم نباشد که نوجوان می خواهد مورد توجه اطرافیانش قرار بگیرد و به عنوان یک فرد با ارزش شناخته و پذیرفته شود ودر گروه دوستان خود موقعیت خاصی به دست آورد.
۴) مقایسه اجتماعی و هویت یابی: هر کسی از چگونگی واکنش دیگران نسبت به رفتار خود به ارزیابی از رفتار خود می پردازد. دوستان ما بهترین و مطمئن ترین اشخاصی اند که این باز خورد رابه ما می دهند و به ما کمک می کنند به شناخت از خود دست یابیم. اگر هویت فردی نوجوان براساس برخورد صحیح اجتماعی ایجاد شود، تعادل روانی وی تضمین خواهد شد.
۵) رشد شخصی: بدون شک عامل سازنده شخصیت انسان، بعد از اراده وتصمیم او، دوستان وی هستند. چرا که بخش مهمی از افکار و صفات اخلا قی از طریق دوستان کسب می شوند. این تاثیرپذیری در روایات اسلا می نیز آمده است. از حضرت سلیمان (ع) نقل شده است: درباره کسی قضاوت نکنید تا به دوستانش نظر بیفکنید، چرا که انسان به وسیله دوستانش شناخته می شود. هرگاه نیازهای ما به شکل مطلوب در گروه دوستی ارضا شوند، طبعا دوستی سازنده ای خواهیم داشت و این به رشد شخصی ما کمک خواهد کرد. از این جهت نوجوان نیز برای بهره مندی از رشد و تکامل در همه ابعاد شخصیتی به پذیرفته شدن و شرکت در گروه های اجتماعی علاقه نشان می دهد و دوستی های این دوران باعث تجاربی می شوند که در توسعه شخصیت نوجوان نقش مهمی دارند.
۶- دریافت پاداش و رفع مشکلات: مطابق با یک نظریه جامعه شناختی تحت عنوان « مبادله اجتماعی»، نیاز به دوست در دوران نوجوانی برای آن است که فرد می خواهد پاداش های بیشتری دریافت کند و مشکلات خود را کاهش دهد. در واقع هر یک از ما انتظار داریم دیگران نیازهای ما را برآورده کنند، همچنان که متقابلا خود را موظف می دانیم بعضی نیازهای ایشان را تامین کنیم.
● معیار های انتخاب دوست در نوجوانی
۱) مجاورت و نزدیکی مکانی: شاید مهم ترین عامل انتخاب دوست، نزدیک بودن به یکدیگر است. به عقیده مورفی، مدرسه و محیط زندگی فرصت های مناسبی برای انتخاب دوست در دوره نوجوانی فراهم می کنند. در بیشترین این دوستی ها، نوجوان ترجیح می دهد که دوست، منحصر به خودش باشد و فرد دیگری در این ارتباط عاطفی مشارکت نداشته باشد.
۲ ) سازگاری و جاذبه بدنی: دوره نوجوانی دوره زیباپسندی و توجه به ظاهر خود و دیگران است. از این رو معمولا نوجوان افرادی را از بین همسالان به عنوان دوست بر می گزیند که اندام جاذبی دارند و زیباتر به نظر می رسند.
نویسنده: لیلا مومنیان
کارشناس ارشد مدیریت آموزش
کارشناس ارشد مدیریت آموزش
منبع : روزنامه مردم سالاری
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
دورههای مدیریتی دانشگاه تهران
انتخابات ریاست جمهوری انتخابات مجلس شورای اسلامی ایران مجلس دوازدهم انتخابات ریاست جمهوری 1403 دولت سید ابراهیم رئیسی دولت سیزدهم مجلس رئیس جمهور شورای نگهبان
زلزله هواشناسی سازمان هواشناسی تهران مشهد سلامت قتل شهرداری تهران پلیس وزارت بهداشت قوه قضاییه سرقت
قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو خودرو مسکن بانک مرکزی بازار خودرو مالیات حقوق بازنشستگان ایران خودرو بورس دلار
تلویزیون حامیم سریال سینما مازیار لرستانی رویای نیمه شب سینمای ایران شهید قرآن کریم رسانه ملی هنرمندان موسیقی
اینترنت ماهواره
فلسطین رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل رفح جنگ غزه آمریکا روسیه نوار غزه چین حماس حمله به رفح
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر باشگاه پرسپولیس باشگاه استقلال شمس آذر قزوین لیگ برتر فوتبال ایران جواد نکونام لیگ برتر ایران بازی رئال مادرید
هوش مصنوعی گوگل تلگرام سامسونگ ایلان ماسک تبلیغات عیسی زارع پور آب فیلترینگ نتفلیکس
خواب تغییر رنگ چشم رژیم غذایی استرس سازمان غذا و دارو