خداحافظ مرد دوست داشتنی

همین چند روز پیش بود که به لطف پخش "سارا" از تلویزیون با او تجدید دیدار کردیم. وقتی گشتاسب (شکیبایی) ته همه رذالت‌ها و سیاهی‌هایش با عشق عاقبت بخیر شد و با آن سبد گل و تکه تکه حرف زدن‌هایش از سارا حلا‌لیت طلبید و نامه‌اش را از زیر در برای حسام فرستاد، نمی‌دانم چرا دلم به حال او بیش از همه کسانی که این نقش را بازی کرده بودند سوخت. تو شناسنامه اسمش <خسرو> بود ولی خانواده و بچه محل ها <محمود> صدایش می کردند. خسرو شکیبایی متولد فروردین ۱۳۲۳ در خیابان مولوی تهران.پدر ش سرگرد ارتش بود و وقتی او ، ۱۳-۱۴ ساله بود بر اثر سرطان از دنیا رفت.
قبل از اینکه وارد عرصه تئاتر شود،در خیاطی و کانال سازی وآسانسور سازی کار می کرد. در ۱۹ سالگی برای اولین بار روی صحنه تئاتر رفت و بعد از مدتی به عباس جوانمرد ، معرفی و به صورت کاملا‌ حرفه ای بازیگر تئاتر شد. ‌
اولین حضورش در سینما در فیلم <خط قرمز> مسعود کیمیایی بود. فیلم به نمایش در نمی‌آید و با وجود بازی در یکی دو فیلم سینمایی دیگر شکیبایی گمنام باقی ماند تا حادثه <هامون...>
مهرجویی ، شکیبایی را روی صحنه تئاتر کشف کرد و برای شاه نقش <هامون> انتخاب کرد. بازی فوق العاده شکیبایی در این فیلم ستایش اهل سینما را برای او به ارمغان آورد اماآنچه شکیبایی را شهره عام کرد سریال <روزی روزگاری> بود.
خسرو شکیبایی پس از سالها نقش‌آفرینی در سینمای ایران، روز گذشته( جمعه، ۲۸ تیر)، در سن ۶۴سالگی بر اثر سکته‌قلبی در بیمارستان پارسیان از دنیا رفت.‌
‌ این بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون ایران که سالها با حمید هامون در فیلم <هامون> داریوش مهرجویی باورش کردیم و به خاطر این فیلم، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد را در هشتمین دوره‌جشنواره فجر گرفت، سالها بعد به خاطره فیلم <کیمیا> احمدرضا درویش، دوباره این سیمرغ را به خانه برد. او سومین سیمرغ خود را هم را برای بازی در نقش عادل مشرقی فیلم <سالا‌د فصل> فریدون جیرانی گرفت. از آخرین افتخارات شکیبایی هم دیپلم افتخار برای فیلم <اتوبوس شب> کیومرث پوراحمد بود. ‌
خسرو شکیبایی که خاطره‌بازی‌‌او را در فیلم‌های <کاغذ بی‌خط>‌، <یک‌بار برای همیشه> و مجموعه‌های تلویزیونی <مدرس>، <روزی روزگاری> و‌‌ <خانه‌ی سبز> از یاد نبرده‌ایم. ‌
پرونده زندگی زنده‌یاد خسرو شکیبایی در حالی بسته شد که سالیانی بود همگان با دیدنش افسوس همه روزهای رفته را با خاطره بازی او می‌خوردند؛ روزهایی که بوی زندگی و عشق و پریشانی به همراه داشت. ‌
شکیبایی در حدود ۴۰ فیلم سینمایی حضور داشته است؛ فیلم‌هایی همچون: <پری>، <رابطه>، <سایه به سایه>، <درد مشترک> و <خواهران غریب> و با فیلم‌سازان شاخصی چون داریوش مهرجویی، ناصر تقوایی و مسعود کیمیایی همکاری داشت.‌
آخرین نقش‌آفرینی این هنرمند در فیلم تلویزیونی <پیوند> سعید عالم‌زاده و آخرین نمایش فیلمش، <آشیانه‌ای برای زندگی> حمید طالقانی بود که به مناسبت روز پدر از تلویزیون پخش شد.‌
▪ شکیبایی: تندیس <اتوبوس شب> لطف خدا در حق من بود ‌
<خسرو شکیبایی> هنرمند فقید، بعد از دریافت آخرین جایزه‌اش برای فیلم <اتوبوس شب> گفته بود: بردن این جایزه یک جور لطف خدا در مورد من بود... ‌
خسرو شکیبایی برنده تندیس بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشن یازدهم خانه سینما، گفت: در میان مردم مرسوم است که آن را که بیشتر به دیده می آید و گره ژانر به دست او باز می شود، به عنوان بازیگر اول می‌شناسند، اما بردن این جایزه یک جور لطف خدا در مورد من بوده، درست است که این نقش برایم یک مقدار سخت بود به این علت که در جاده‌ای که ما می‌رفتیم در هر لحظه اش خطرات مختلفی وجود داشت، مثل چپ کردن اتوبوس و... همین طور فرصت نداشتیم تمرین کنیم که ببینیم قلق آن چگونه است و حتی دو بار هم نزدیک بود که در یک زاویه ۹۰ درجه ماشین چپ شود اما به هر حال لطف خدا بود؛ چون ۴۳ نفر در آن اتوبوس بودند و من اگر سکاندار آن بودم حتماً دستی روی شانه من و حتی روی شانه کیومرث پوراحمد بوده که این فیلم ساخته شده است. آنجا حتی باران هم که می‌آمد، خوب بود و از آن استفاده می‌شد. ‌
شکیبایی در مورد اولین کار پوراحمد در خصوص سینمای جنگ و اعتمادش به وی اظهار کرد: <وقتی کسی کارگردان هست دیگر فرق نمی‌کند، اگر صد فیلم بسازد، صد و یکمی آن را هم اگر در ژانر دیگری باشد می‌سازد. یک کارگردان جدا از هر چیزی که منسوب به اوست، باید چیزی مانند ژن در وجودش باشد که بتواند هر نوع فیلمی را بسازد و از آنجایی <اتوبوس شب> اولین کار جنگی کیومرث است، آن را دوست دارم. ‌
او می‌افزاید: <از طرفی من فکر می‌کنم دلنوشته های حبیب احمدزاده، پوراحمد را به سمت این فضا کشانده و بر روی آن تأثیر گذاشته است.> ‌
شکیبایی برای اولین بار توانسته در جشن خانه سینما به دور از مشغله‌های کاری‌‌خودش شرکت کند و دور قبل نیز تنها پیامی برای جشن فرستاده بود که خود در این‌باره می‌گوید: <خجالت می‌کشم که نتوانستم برایشان کاری انجام دهم، چرا که آنجا کسانی حضور داشتند که وقتی به یادشان می‌افتیم بدنمان حتی برای لحظه‌ای و می‌لرزد؛ یعنی یک اتفاق روحی است که به صورت فیزیکال هم احساس می‌شود، من دیشب جعفر والی را دیدم و بسیاری عزیزان دیگر مثل عزت الله انتظامی، محمدعلی کشاورز، علی نصیریان و... پرویز پرستویی هم که یک استثناست و چه اجرای زیبایی داشت و چقدر برای مخاطبش احترام قائل بود و... شاید اگر به بعضی از ما که جز بازیگری کاری نکرده‌ایم و آبرویی در این زمینه داریم بگویند بیایید و کار اجرا انجام دهیم، می‌ترسیم برویم به سمتش، اما پرویز آن را به خوبی انجام داد.> ‌ ▪ جمشید مشایخی:جای او در سینمای ایران خالی خواهد ماند ‌
جمشید مشایخی گفت: جای خسرو شکیبایی همچون پرویز فنی‌زاده در سینمای ایران خالی خواهد ماند. ‌
این بازیگر پیشکسوت سینمای ایران در گفت‌وگویی با ایسنا، درحالی که به شدت از خبر درگذشت خسرو شکیبایی متاثر بود با اشاره به روزهای آشنایی‌ خود با این هنرمند، گفت: در سال‌های قبل از انقلا‌ب محمود استاد محمد سریالی را به نام <خلیل ده مرده> کارگردانی می‌کرد که بنده به همراه زنده‌یاد اکبر مشکین از بازیگران آن بودیم و خسرو هم نقش آدم چرب زبانی را در این سریال داشت که موتوری را می‌دزدید و به قدری زیبا و شیرین بازی کرد که شیفته‌اش شدم. ‌
او ادامه داد: خسرو شکیبایی در تئاتر و سینمای ایران آنقدر درخشید که ستاره شد. ‌او با یادآوری همکاری‌اش در سریال <بوی گل‌های وحشی> با زنده‌یاد شکیبایی گفت: با اصرار او، بنده در این مجموعه حضور پیدا کردم.‌ او بسیار هنرمند پاک و شریف و دوست داشتنی بود که تسلط زیادی روی کارش داشت و قطعاً فقدان او بسیار سخت خواهد بود. ‌
مشایخی درگذشت این هنرمند را به خانواده‌اش و همه هنردوستان تسلیت گفت. ‌
▪ داریوش مهرجویی: درد بزرگی بر ما نازل شد ‌
‌داریوش مهرجویی که در حال حاضر در ارمنستان به‌سر می‌برد، با ارسال پیامکی نوشت: درد بزرگی بر ما نازل شد. تسلیت بر همه‌خانواده‌سینما!
‌از سوی دیگرنیکی کریمی گفت: خیلی متأسفم که یک انسان خوب و یک بازیگر فوق‌العاده که جزو استثنایی‌ترین بازیگران بود، از میان ما رفت.‌ این بازیگر سینمای ایران گفت: به نظرم، خسرو شکیبایی یک پدیده‌عجیب و غریب بود و هر نقش سینمایی را که بازی می‌کرد، طعم و بوی خود را در آن نقش به جا می‌گذاشت. او آدم آگاه و جذابی بود و هر نقشی که بازی می‌کرد، جذابیت او بود که می‌دیدیم. ‌
کریمی که در فیلم <سارا> و <پری> داریوش مهرجویی با شکیبایی هم‌بازی بود، در پایان متذکر شد: به نظرم، هیچ‌وقت نشد که استعداد شکیبایی در سینمای ایران کشف شود و از ۵۰درصد از استعداد او استفاده شد. ‌
▪ حمید فرخ‌نژاد: ‌ خسرو شکیبایی آدم را به‌یاد چیزهای خوب می‌انداخت ‌
حمید فرخ‌نژاد گفت: حضور خسرو شکیبایی آدم را به یاد چیزهای خوب می‌انداخت. ‌
این بازیگر سینما هم در پی درگذشت خسرو گفت: خبر مرگ شکیبایی را که شنیدم، شوکه شدم. یک چیزهایی و یک کسانی آدم را به یاد گذشته‌های خوب می‌اندازند و اسم آنها مساوی است با یک حس خیلی خوب؛ مثل حس روزهای ابری خوب، که شکیبایی هم این‌طور بود. ‌
او در ادامه تأکید کرد: خیلی حیف شد که شکیبایی رفت. همه چیز می‌آید و همه چیز می‌رود؛ ولی حیف شد. بنویسید حیف شد! ‌
▪ فرهی: بهترین خاطرات سینمایی من با شکیبایی بود ‌
همبازی زنده‌یاد خسرو شکیبایی در فیلم‌های سینمایی "هامون" و "کیمیا" از بازی در کنار آن مرحوم به عنوان بهترین خاطرات سینمایی خود یاد کرد. ‌
بیتا فرهی که در "هامون" و "بانو" داریوش مهرجویی و "کیمیا" احمدرضا درویش در کنار مرحوم شکیبایی به ایفای نقش پرداخته، درباره ضایعه درگذشت این بازیگر توانا گفت: بهترین خاطراتی که من در سینما دارم با حضور خسرو شکیبایی بوده است.
عزیزی که از دست ما رفت.این بازیگر سینما که به دلیل شنیدن خبر درگذشت نابهنگام شکیبایی در وضعیت مناسب روحی قرار نداشت، خاطرنشان ساخت: نبود خسرو شکیبایی ضایعه‌ای تأسف‌بار برای جامعه هنری ایران خواهد بود. باید خیلی پرمعناتر از این درباره مرحوم شکیبایی صحبت می‌کردم، ولی متأسفانه خیلی شوکه شده‌ام.
▪ فریدون جیرانی: ‌خسرو شکیبایی جایگزین ندارد ‌
فریدون جیرانی از اینکه سینمای ایران یکی از بهترین بازیگرهای خود را از دست داد اظهار تاسف کرد. ‌این کارگردان سینمای ایران که <سالا‌د فصل>‌ او ، سیمرغبلورین بهترین بازیگری را برای شکیبایی به همراه آورده است، در پی درگذشت این هنرمند،در جملا‌ت کوتاهی گفت: هیچ حرفی نمی‌توان زد؛ واقعا حیف شد. ‌ سینمای ایران بازیگر باشخصیت، خوب و توانایی را از دست داد که جایگزین کردن آن غیرممکن است. ‌ ▪ مسعود رسام: ‌خسرو شکیبایی نقشها را زندگی می‌کرد ‌
مسعود رسام گفت: طی سالیان ساخت سریال‌های <سرزمین سبز> و <خانه سبز> با زنده‌یاد خسرو شکیبایی زندگی کردم و خیلی ویژگی‌ها از او یاد گرفتم. ‌
این کارگردان سینما و تلویزیون خاطرنشان کرد: طی سه سال همکاری با زنده‌یاد خسرو شکیبایی در وهله نخست، بازیگری و در وهله دوم، فروتن، مهربانی و مردم‌دوستی را از او یاد گرفتم. ‌ او با اظهار تاسف از جای خالی شکیبایی از این پس در عرصه‌هنر گفت: می‌گویند هرکه را می‌خواهی بشناسی در سفر بشناس. ‌
ما در سریال <سرزمین سبز> مجبور شدیم به شهرهای آبادان، خرمشهر و حتی چابهار سفر کنیم و تمامی ارزش‌هایی که در بالا‌ از آن‌ها یادکردم در طول همین سفرها از او یادگرفتم. ‌ مسعود رسام درباره شیوه‌بازی زنده‌یاد خسرو شکیبایی در فیلم‌ها و سریال‌ها خاطرنشان کرد: او نقش‌ها را بازی نمی‌کرد، بلکه آن‌ها را زندگی می‌کرد. خسرو شکیبایی، مثل یک کودک ابتدا قصه را باور می‌کرد، و پس از این که باورش می‌شد درآن فضا و مکان است، جملا‌ت و کلمات را بیان می‌کرد. هیچ نقشی برای او بازی نبود و همان‌طور که خودش اعتقاد داشت تمامی نقشها را زندگی می‌کرد. ‌
▪ امین تارخ: خسرو شکیبایی بازیگری تکرارنشدنی است ‌
امین تارخ گفت: خسرو شکیبایی بازیگری تکرار نشدنی است و امروز نباید به عزای از دست رفتن این هنرمند نشست؛ بلکه سالها باید به عزای از دست دادن او بنشینیم. ‌ این بازیگر سینما و تئاتر ایران گفت: او بازیگری بسیار خلا‌ق بود و درعین معروفیت، بسیار محبوب بود. بعد از انقلا‌ب، هیچ‌کس محبوبیت او را تجربه نکرد؛ به‌طوری که چندین دهه در قله‌ رفیعی از محبوبیت ایستاد.
امین تارخ که از دوره‌ جوانی با شکیبایی آشنایی و دوستی داشته است، ادامه داد: مرگ نمی‌گذارد که انسان از دوستانش به قدر نیاز لذت ببرد؛ هم زمان کم است و هم فاصله‌ها دور و دوستان به سختی می‌توانند یکدیگر را ببینند؛ اما حالا‌ یاد روزهایی می‌افتم که در شیراز و اصفهان در جشنواره‌های گوناگون با هم بودیم و تجربیات بسیار خوبی را به‌دست آوردیم. ‌
تارخ در پایان گفت: امیدوارم روحش از ما آزرده نباشد؛ روحش از ما شاد باشد و برای ما دعا کند که زندگی سخت این‌جهانی را با خواب آهسته مرگ و با عاقبت‌به‌خیری پشت سر بگذاریم.‌
▪ فتحی: حسرت کارکردن با شکیبایی تا قیامت بر دلم ماند ‌
‌حسن فتحی گفت: همیشه دوست داشتم که در کارهایم با <خسرو شکیبایی> همکاری داشته باشم، اما این اتفاق نیفتاد و حسرت کارکردن با او تا قیامت بر دلم ماند. حسن فتحی کارگردان سریال‌هایی چون <مدار صفر درجه>، <شب دهم> و <پهلوانان نمی‌میرند> با بیان این مطلب در گفت و گو با فارس گفت:‌متاسفانه من نتوانستم در آثاری که ساخته‌ام از مرحوم <خسرو شکیبایی> استفاده کنم. ‌
وی با ذکر اینکه او یکی از بازیگران بسیار خوب و تاثیرگذار سینما و تلویزیون ما بود، افزود: هیچ کدام از افراد هم نسل من بازی او را در سینما با نقش هامون و در تلویزیون با نقش شهید مدرس هرگز فراموش نخواهیم کرد و آرزوی هر کارگردانی در ایران بود که در یکی از آثار خود از او استفاده کند و من هم متأسفم. هم از بابت فوت زودهنگام او و هم برای خودم که فرصت نشد با او همکاری کنم و این حسرتی است که تا قیام قیامت بر دل من نشست. ‌
وی با بیان اینکه زمان بسیاری طول خواهد کشید تا فردی مانند شکیبایی دوباره ظهور کند، ادامه داد: ‌وقتی نگاه می‌کنم به تربیت و شکل گیری بازیگران هم نسل شکیبایی و ورود آنها را مقایسه می‌کنم با بازیگران فعلی، می‌بینیم که تفاوت از زمین تا آسمان است. هرقدر نسل شکیبایی با رنج و سختی قدم‌ها و گام‌های پر پیچ و خم این مسیر را پیمودند و در این مسیر صبر پیشه کردند و به جایگاهی رسیدند که واقعا برازنده آنها بود، متأسفانه نسل جوانی که این سالها و ماه‌ها و روزها وارد سینما می‌شوند، مراحل و مدارج خود را یک شبه طی می‌کنند و نتیجه‌اش این است که کیفیت بازیگری در سطح بازیگران جوان تقلیل پیدا کرده است. ‌
▪ هنرمند: خسرو شکیبایی در دوره فقر سینمای ایران درگذشت ‌
محمد رضا هنرمند گفت: مرحوم <خسرو شکیبایی> در دوره فقر سینمای ایران در حوزه بازیگری درگذشت. ‌
محمد رضا هنرمند کارگردان سینما و وتلویزیون که در سری اول سریال <کاکتوس> با مرحوم شکیبایی همکاری کرده است، با بیان این مطلب گفت: از شنیدن خبر درگذشت <خسرو شکیبایی> بسیار متاسف شدم و افسوس می‌خورم که این اتفاق چرا باید در زمانی بیفتد که سینمای ما در همه حوزه‌ها به ویژه حوزه بازیگری فقیر است، بیفتد؟ ‌
وی افزود: او از جمله اساتادان و نوابغ ما بود که خیلی زود ما را ترک گفت و از این پس ما فقط باید به خاطر فقدان او تاسف بخوریم. ‌
هنرمند در ادامه گفت: ما هرگز دیگر مثل خسرو شکیبایی نخواهیم داشت. چون هیچ کس مثل دیگری نیست و تربیت شخص دیگری مانند او زمان زیادی می‌برد و ما زمینه‌ای برای تربیت بازیگر نداریم و امثال خسرو شکیبایی هم با چنگ و دندان و زحمت جایگاه خود را تثبیت کرد‌ه‌اند.‌ وی گفت: اگر همه چیز به خوبی و ایده‌آل حرکت کرده و پیش برود،‌فقط احتمال دارد در دهه‌های بعدی کسی به قدرت و توانایی شکیبایی ظهور کند. ‌
▪ تشییع پیکر <شکیبایی> از خانه سینما و تالا‌ر وحدت تا آرامگاه ابدی ‌
در اولین تصمیم <خانه سینما> بنا شده تا پیکر <خسرو شکیبایی> فردا(صبح یکشنبه) از مقابل خانه سینما و تالا‌روحدت تشییع شود. ‌
ستاد ویژه خاکسپاری پیکر <خسرو شکیبایی> در <خانه سینما> تشکیل شده است. ‌
بنا بر این گزارش، در اولین تصمیم قرار است پیکر این بازیگر سینما، از خانه سینما به تالا‌ر وحدت و سپس به قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) تشییع شود. صبح یکشنبه ۳۰ تیر زمان تشییع و خاکسپاری این هنرمند اعلا‌م شده است.‌
از مهمترین فیلم‌های این بازیگر فقید می‌توان به "بانو"، "سارا"، "پری"، "دختر دایی گمشده" و "میکس" مهرجویی، "خط قرمز"، "حکم" و "رئیس" کیمیایی، "کاغذ بی‌خط" تقوایی، "اتوبوس شب" و "خواهران غریب" پوراحمد، "یکبار برای همیشه" و "مزاحم" الوند، "سالا‌د فصل" و "ستاره بود" جیرانی، "شب" صدرعاملی، "سرزمین خورشید" درویش، "دست‌های خالی" طالبی، "عاشقانه" داودنژاد، "رابطه" و "عبور از غبار" درخشنده و "چه کسی امیر را کشت؟" کرمپور اشاره کرد.
سرویس فرهنگی روزنامه سیاست روز درگذشت این هنرمند برجسته را به خانواده وی و جامعه هنری تسلیت می‌گوید. یادش گرامی...

منبع : روزنامه سیاست روز