به بهانه روز خبرنگار وجدان بیدار جامعه

آنان که در کار قلم اند ومدام در فکر نوشتن خوب می دانند که دغدغه داشتن، بزرگ ترین انگیزه برای خلق است و آنان که دغدغه ای ندارند خالقان خوبی هم نخواهند بود.خبرنگاران در زمره دسته نخستین اند و آدم های بی خیال هیچ گاه خبر نگارنخواهند شد. همه آنان که یا کار خبری کرده اند و حالا از آن دست شسته اند و یا همچنان با این حرفه پر دغدغه روزگار می گذرانند به خوبی آگاهند که در همه حوزه های این راه پر رمز وراز، هنر مدیریت کردن دغدغه ها اولویتی اساسی دارد.چه اگر کسی نتواند این دغدغه ها را هدایت کند اندک زمانی پس از همه کامیابی ها نصیبی جز ناکامی نخواهد داشت. محمدرضا حسن بیگی ازجمله خبرنگارانی است که موهایش را دراین رشته سفید کرده است.
این پیر خبرنگاری درارتباط با خبرنگاری می گوید:خبرنگاری یک هنر است و از آن مهم تر هنر اداره دغدغه ها. خبرنگار در کنار همه دغدغه خویشتن داری را هم به روی دغدغه های دیگران می گشاید واین همه با انگشت تدبیر او راه به جایی می برد. وی می افزاید:ما در این وادی سخت وآسان های پیاپی خودمان را می یابیم و به دیگران نشان می دهیم که دغدغه داشتن هنر است ، هنری بزرگ که مثل همه هنر های جهان مشقت و صبوری می خواهد و میوه ای می دهد که شیرینی پاسخ آن در خور به همه رنج ها است . خبرنگاری یکی از۱۰ شغل پرخطردنیاست روانشناسان و کارشناسان در خصوص متوسط عمر طبیعی خبرنگاران می گویند که عمرشان ۱۵ سال کمتر از کسانی است که در مشاغل دیگر فعالیت دارند .
علی محمدی یکی از خبرنگاران پیشکسوت مطبوعات می گوید: خبرنگاری هر چند شغلی است به ظاهر لذت بخش، اما در باطن انبوهی از رنج ها و مشکلات طاقت فرسایی به‌همراه دارد که اگر لذت تاثیر پذیری اثرات و نوشته ها و مطالب آن را از نظر دور بداریم می تواند بسیار جانکاه و ملال آور باشد و سختی کار را دو چندان کند. بقول دوستان ؛ خبرنگاری شغل دلربایی است اما چنان دل مشغولی و دل افسردگی را در فرد بوجود می آورد که خانواده اش را فراموش می کند . همچنانکه می گویند : شغل خبرنگاری از برون دل می برد و از درون دلمی ترکاند . بسیار اتفاق افتاده که خبرنگاران به خاطر انجام وظیفه خویش که همانا خبررسانی فوری و به‌موقع است اعضای خانواده دوستان و حتی منفعت های اقتصادی را از دست داده است.
وی می افزاید : در برخی از مواقع آنچنان بی احترامی به خبرنگاران شده است که اگر هر شخص دیگری در این زمینه فعالیت می کرد جنگ خونین رسانه ای شدیدتر از جنگ های اتفاقی در دنیای کنونی پیش می آمد و حتی در این اثنا به خود بنده پیشنهاد اتی شده است که اگر قصدم انحراف در مسیر می بود و یا برخلاف جریان آب می خواستم حرکت کنم حتما با کمی ظرافت و دقت بیشتر دیگر امروز اینجا نبودم و یا بسیاری از مواقع جهت چاپ یک مطلب و خبر آنچنان تحت فشار می بودیم وهستیم که برزمین و زمان نفرین می فرستادیم که چرا با این همه شغل و کار وارد عرصه رسانه شده ایم و کار خبررسانی واطلاع رسانی را برعهده گرفته ایم ، یادتان باشد اینها جزئی ترین امور هستند که یک خبرنگار و یک نماینده رسانه با آن دست و پنجه نرم می کند و اینها و بسیاری از عوامل دیگر یک پیری زودرس به همراه دارد و پیری زودرس نیز عواقبی بس خطرناک در پی دارد ، به طوری که برای افراد علاقمند به شغل خبرنگاری ، کار روزانه ، ناامنی شغلی ، رقابت های جانکاه خبری وتهدیدهای صاحبان قدرت ومسئولیت تحت الشعاع کار خبرنگاری قرار می گیرد .
مهدی ابراهیمی که از خبرنگاران باتجربه کشوراست ودر جشنواره مطبوعات هم جوایزی گرفته است ضمن تبریک روز خبرنگار به همه خبرنگاران ایران می‌گوید : خبرنگاری شغلی است که مانند زنجیر بر اعضاء وجوارح انسان می پیچد تا اینکه به زایش محصولی درآید وبرای مردم وکشور موثر واقع شود . وی تاکید می کند: کسی که شغل مقدس خبرنگاری را بر می گزیند باید فردی سراپا عشق و استعداد و احساس باشد و بکار خویش برای کاوشگری فراوان علاقه و پشتکار فراوان داشته باشد و از بی باکی و استقامتی در خور برخوردار تا بتواند رنج ها و سختی های خبرنگاری را تحمل نماید . خبرنگاری به جسارت و اراده مستحکم برای پیگیری سوژه های خبری ، گزارش و جدال با اصحاب فکر نیاز دارد که اگر نباشد کسی را توانای ماندن در این شغل نیست. بیماری های خبرنگاران پژوهش های علمی نشان می دهد که خبرنگاران در طول دوران خدمت مقدس اطلاع رسانی به انواع بیماری ها از جمله افسردگی ،کسالت وبی خوابی، مشکلات گوارشی ، مشکلات عصبی و روانی ، اختلالات شدید جسمی ، اختلالات قلبی و تنفسی ، ضعف بینایی ، پرخاشگری ، گردن درد و دست درد ، بی حسی انگشتان ، فراموشی، مشکلات خانوادگی ، عجول بودن ، عدم احساس امنیت جانی و شغلی و غیره مبتلا‌ می شود. متخصصین علم پزشکی و روانشناسی می گویند که روزنامه نگاری یکی از ده شغل پر خطردنیا بشمار می رود که بدلیل استرس فراوان و دنبال کردن اخبار روزانه ، افراد را در معرض سکته های قلبی و زخم معده قرار می دهند .
علی کدخدازاده یکی دیگر از خبرنگاران باتجربه واستخوان خوردکرده مطبوعات کشور نیز درخصوص شغل خبرنگاری می گوید: امانت داری و صداقت در نوشتار و نیز رعایت ملاحضات اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی ، اقتصادی از خصوصیات بارز و قطعی کار خبرنگاری است که اگراین خصوصیات نباشد خطای خبرنگار به‌سرعت برملا شود و همچنانکه در بسیاری از اوقات خبرنگاران به انواع اتهام های دروغین نیز متهم می شوند و چه بسا اینکه به خاطر درج واقعیات از حقوق اجتماعی نیز محروم گردند. وی می افزاید : مهمترین چیز در این بخش راضی نگهداشتن همه افکار و عقاید و دیدگاه هاست که بقول شاعر هر کسی از ظن خود شد یارمن ؛ یعنی خبرنگار باید طوری عمل کند که دل همه افراد را نگه نداشته و یا به گفته یکی از دوستانم شغل خبرنگاری شغلی چند کارفرمایی است و یک بام و چند هوا که باید با همه هواها و سازها رقصید و دم در نیاورد، برای یک خبرنگار کارفرماهایی با سلایق و مقصودهای فراوان وجود دارد و همین موضوع می تواند بسیار سخت و دشوار باشند و این یک نوع جنگ اعصاب است و مانند خوره به جان انسان می افتد.
کداخدازاده تاکید می کند: در اصطلاحی دیگر باید اقرار کرد که مترادف کار خبرنگاری با استقلال ،آزادی ، عمران ، آبادانی اصلاح و پیشرفت و تغییر در دگرگونی اجتماعی، امانت داری و صداقت و ترویج فکر و فرهنگ و انتقال اندیشه ، تولید و سازندگی است که همه و بسیاری بیش از این ، در راستای نقش خبرنگار به معنای این است که رسانه ها باشند تا مردم خوب نفس بگیرند و چه اینکه اگر رسانه ای وجود نداشته باشد کلامهای نوشتاری ، دیداری و گفتاری شکل نگرفته و لحظات تاریخ و فرهنگ و انتظارات مردم نیز ثبت و ضبط نمی شود . نوشین محمدی یکی از صدها خبرنگار زن مطبوعات کشور نیز می گوید:افکار عمومی و تحولات اجتماعی در یک جامعه به حرکت و فعالیت خبرنگاران وابسته است و این خبرنگاران هستند که می توانند سطح باور و اندیشه ها و استعداد افراد جامعه را با کسب نظریه های علمی و انتقال آ نها رشد و توسعه داد و سطح علم و دانش و فرهنگ یک جامعه را بالا برده و هر لحظه فکری نو در مثابه به نظریه گلوله تزریقی در درون جامعه تزریق می کنند .
محمدحسین صفار هرندی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی کشورمان در خصوص حرفه خبرنگاری معتقداست: شغل خبرنگاری، شغل انبیاء و ماموریت انبیاء، خبرنگاری بوده است. صفار هرندی که روزگاری خودش درحرفه خبرنگاری مشغول فعالیت بوده می افزاید: کار خبرنگار رساندن پیام از منبع پیام به سمت مخاطبان پیام است، درباره پیامبر اکرم دو تعبیر مطرح است، “نبی” و “رسول”، پیامبر اکرم از یک سو “خاتم‌النبیین” و از سویی “خاتم الرسل” است. صفار هرندی با بیان این که بارها به خبرنگاران گفته ام که شما به‌عنوان چشم و گوش جامعه هستید، تصریح کرد: هیچ چیزی بدتر از بی‌اعتمادی به رسانه‌های کشور نیست. وی خاطر نشان کرد: هرچه جلوتر آمده‌ایم، نظم و نسق برای سالم‌سازی محیط رسانه گسترش یافته و اهالی رسانه، خود را بیشتر به این مقید دانسته‌اند که نسبت به آیین خبررسانی وفادار باشند. خبرنگاری،شغلی ناخواسته یکی دیگر ازخبرنگاران کشورکه دربخش اقتصادی یکی ازروزنامه های معتبرفعالیت می کند درارتباط با وضعیت معیشتی خبرنگاران می گوید:کمتر شغلی را می توان یافت در این عالم که به دشواری شغل خبرنگاری باشد.
ساعت کار باز و نیاز به آپدیت بودن دائمی از مهمترین شاخصه های این شغل است. در کنار همه اینها حقوق بسیار پایین آن سبب شده تا بسیاری نیامده بروند و آنان که مانده اند یا دو-سه شیفته کار می کنند یا آنکه سری در کار دگر یافته اند و این خاصیت روزنامه نگاری در ایران آن را به “عشق” و نه “شغل” تبدیل کرده است. قدما را آموخته اند که روزنامه نگار باید بخواند، سفر کند و ببیند و تجربه اندوزد تا شاید خلقی را از آن همه تجربه ثمری رساند اما اکنون کو آن اندوختنها؟ با این حقوقهای امروزی (بالاترین حقوق برای یک خبرنگار یک شیفت ۴۵۰تا ۵۰۰ هزار تومان است) مگر نای تحقیق و تفحصی باقی می ماند که آن وقت بخواهیم درد خلقی را مرهم باشیم؟ کدام خبرنگار در دنیا اندازه خبرنگار ایرانی حقوق می گیرد؟ وی که نخواست نامش بیان شود خاطرنشان کرد:شاید اینگونه باشد که در ایران کمتر روزنامه نگاری را می توان یافت که فرزندش را توصیه ای کند که “ پدرجان! دوست دارم تو ادامه دهنده کار و راه من باشی و همه با دیدن تو یاد من بیفتند و...” . بلکه برعکس فریاد می زنند:” باهمه عشقی که دارم اما فنا شدن من کافیست و نمی خواهم تا فرزندم ادامه دهنده راهی باشد که درآخر ممکن است همانند یک کارگر ساختمان در آخر برج تنشان بلرزد آن هنگام که صاحبخانه زنگی می زند یا پله ها را به طمع اجاره ای سرسام آور بالا می آید.. زادسرجیرفتی یکی ازنمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی درخصوص شغل خبرنگاری می گوید: در یک کلمه “خبرنگار” نبض تپنده تاریخ و روح پرسشگر جوامع بشری بوده و هست، و بشریت فعلی به هر چیز و هر کس که در حال و گذشته که استناد کند، مطمئناآثاری است که توسط یک خبرنگار، روزنامه‌نگار، گزارشگر، مستندساز، عکاس، فیلمبردار، فیلمنامه‌نویس، کارگردان، مصاحبه‌گر و . . .، به یادگار گذاشته شده است و در طول تاریخ کسی را پیدا نخواهید کرد که بتواند چنین حقیقت آشکاری را پنهان کند که نشاید. وی می افزاید: از آن هنگامه‌ای که “ابوالبشر” را بر ممنوعیت از خوردن “درخت ممنوعه” خبر داد و نمرودیان را نیز از در هم نوردیده شدن بتهایشان توسط “ابراهیم” خلیل الرحمن آگه ساخت، بر تارک گیتی درخشش داشته و دارد. اسم مبارکش را منظور نیست، بل رسم مقدسش را که آگاهی بخشیدن است مقصود همی باشد و عنوان پر خیر و برکتش هم همان کلمه مرکبی است که عبارت است از “خبر” و “نگار”. خبرنگار، یعنی همان عزیزی که در طول هزاره ها چندگانه حیات نوع بشر، نقشی کلیدی آفریده و رسالتی تاریخی را عهده‌دار بوده است. امنیت شغلی خبرنگار در نگاه اول، زبان گویای مردم و پل ارتباطی بین مردم و مسئولان است که فعالیت صحیح او موجب می گردد حاکمان خو د را در مقابل مردم پاسخگو بدانند. خبرنگاران در جلوگیری از استبداد حاکم بر جامعه نقش مهمی ایفا کرده اند و از آنجا که در خط مقدم خبررسانی فعالیت دارند، همواره باید گوش و چشم جامعه باشند.
همت الله شکری یکی از خبرنگاران مطبوعات کشور در بیان مشکلات خبرنگاران می گوید: یکی از مهم ترین مشکلات خبرنگاران آزاد، نبود امنیت شغلی آنها است که باید وزارت ارشاد، با حمایت تشکل های صنفی بحث بیمه این قشر را عملی کند و در این راستا دولت نیز باید حمایت خود از خبرنگاران را به طور کامل محقق کند. وی یکی از مشکلات این قشر را که اغلب جوان و فاقد مشاغل دولتی هستند، نداشتن مسکن می داند و می افزاید: خبرنگاران آزاد به لحاظ حقوقی، دستمزد کمی دارند و قادر به تامین سرپناه مطمئن در شرایط فعلی نیستند. وی با اشاره به برخورداری کارمندان دولت از یکسری امکانات و اقدامات رفاهی می افزاید: خبرنگاران هیچ گونه امکانات و خدماتی ندارند و از مظلوم ترین اقشار جامعه هستند. وی تاکید می کند: کار خبرنگاری، وقت و زمان نمی شناسد و استرس کار نیز مزید بر علت است، با این حال بازتاب و انعکاس خبرها و گزارش ها به دنبال درج خبر نیز به طور مستقیم متوجه خبرنگار است. سخن آخر آری، خبرنگاران شهید و جلیل القدر و والامقامی چون : شهید آوینی، شهید صارمی، شهید عمرانی، شهید نیلی، شهید قریب و شهید ... که “رضوان‌من الله اکبر” روزیشان و “ادخلوها بسلام آمنین” منزلشان باد، حق و حقوق مادی و معنوی خود را از دلبر شیدا و دلربای هستی دریافت کردند و اینک در جوار رحمت حق آرمیده‌اند و اعمال و گفتار ما را با دقت تمام زیر نظر دارند که دعا می‌کنیم شرمنده آنان نشویم و موجبات رضایت خاطرشان را رقم بزنیم ان‌شاءالله. در خاتمه لازم است یاد و خاطره همه شهدای رسانه را گرامی بداریم و یکبار دیگر شهادت شهید صارمی ، سقوط هواپیما سی ۱۳۰ و بسیاری از نویسندگان از اصحاب رسانه که به نوعی در این مسیر پرپیچ و خم جان خود را از دست داده اند و یا در اوان اطلاع رسانی و خدمت به افکار عمومی و جامعه دچار نابسامانی های اجتماعی شده اند را تسلیت می گوییم و امیدواریم جایگاه خبرنگاران در کشورمان شناخته شود ،امیدواریم به شرایط سخت زندگی خبرنگاران درایران توجه شود امیدواریم و...تابستر کاری حرفهای همراه بارقابت سالم در شغل خبرنگاری فراهم شود تاازرکن چهارم دموکراسی در کشورمان به نحواحسن بهره برداری شود.ان شاالله

گزارش از:س.حسینی

منبع : روزنامه رسالت