کوزوو به کدام سو (‪(۱‬

مقام‌های بلگراد و پریشتینا چندی پیش و پس از گذشت شش سال از زمان تشدید بحرانهای كوزوو، پیرامون انجام گفتگوهای مستقیم با یكدیگر توافق كردند. با این وجود عدم تعیین تاریخ و مكان مشخص از یك سو و نبود محور مشترك قابل بحث از سوی دیگر از جمله مشكلات گفتگوهای مستقیم بلگراد و پریشتینا محسوب می‌شود. بلگراد با استناد به توافق‌های بین‌المللی همواره بر تغییر ناپذیر بودن مرزهای صربستان و مونته‌نگرو تاكید دارد و از دیگر سو مقام‌های آلبانی تبار كوزوو به وضعیتی كمتر از استقلال كامل راضی نیستند، در چنین شرایطی این سوال مطرح است كه كوزوو به كدام سو در حركت است. كوفی عنان دبیر كل سازمان ملل در اظهارات اخیر خود تاكید كرد هیچیك از اصلاحات و طرحهای پیش بینی شده برای بهبود شرایط كوزوو هنوز بطور كامل به اجرا در نیامده است. مقام‌های سازمان ملل تاكید دارند اصلاحات سیاسی، تامین حقوق اقلیتهای قومی و بهبود شرایط اقتصادی از جمله مواردی است كه به رغم طرحهای پیش بینی شده و تلاشهای بعمل آمده هنوز در كوزوو تحقق نیافته است و به این ترتیب امكان تعیین سرنوشت این منطقه میسر نیست. عدم تحقق اصلاحات لازم، اقتصاد ناسالم و ملی گرایی و قوم گرایی افراطی از جمله مشكلاتی است كه موجب شده كوزوو همچنان در حالت بلاتكلیفی باقی بماند. در حالی كه سازمان ملل تامین حقوق اقلیتها را یكی از شرایط لازم و ضروری برای آغاز گفتگوهای تعیین سرنوشت كوزوو اعلام كرده ولی باید اذعان داشت كه مقام‌های كوزوو تا كنون اقدام جدی و عملی در این خصوص انجام نداده‌اند و یا موفق به انجام آن نشده‌اند. عدم امنیت كافی برای اقلیتهای قومی مختلف و بویژه برای جامعه اقلیت صرب كوزوو از جمله مشكلات عمده این منطقه است و موجب شده نیروهای چند ملیتی همچنان در كوزوو باقی بمانند. پژوهش‌های بعمل آمده حاكی از آن است كه بیش از ‪ ۳۰۰‬هزار قبضه سلاح همچنان در اختیار غیرنظامیان است و به رغم اعلام عفو عمومی و اعطای امتیازات گوناگون، هنوز دولت محلی و نمایندگی سازمان ملل در خلع سلاح این منطقه موفق نبوده‌اند. براساس آمار موجود، نمایندگی سازمان ملل در كوزوو در سال ‪۲۰۰۳‬ میلادی به رغم تلاشهای گسترده فقط موفق به جمع آوری ‪ ۱۵۵‬قبضه سلاح از مردم شد. از سوی دیگر استقرار نظام اداری كارآمد، ایجاد نیروی پلیس و نظام قضایی مناسب، تشكیل نهادهای دمكراتیك و بهبود شرایط اقتصادی از جمله مواردی است كه دولت محلی كوزوو در تحقق آنها موفق نبوده است. كشاورزی سنتی، گرایش اقتصادی و اجتماعی بسوی فعالیتهای خدماتی و دور شدن از اقتصاد تولیدی از دیگر مشكلات حاكم بر كوزوو است.