مسافرت منهای آلودگی محیط‌زیست

از زندگی شهری خسته شده‌ای دلت می‌خواهد سفر كنی و به كوه و دشت و صحرا پر بگیری. آرزو داری لحظه‌ای در آغوش طبیعت سبز قدم بزنی. در هوای پاك نفس بكشی و فریاد بزنی، اما هوایی عاری از آلاینده‌های خطرناك پیدا نمی‌كنی. امروز حتی زیباترین مناطق كوهستانی كه روزگاری سرشار از اكسیژن و هوای پاك بودند با دستان خطاكار انسان چهره‌ای زشت به خود گرفته‌اند.
انسان‌ها با زیر پا گذاشتن قوانین زیست محیطی باعث شده‌اند تا درختان قطع شوند، بوته‌ها در آتش بنشینند، هوا پر از دود و گازهای سمی شود و آب‌های روان، طعم تلخ آلودگی را بچشند.
مهندس محمدجواد رضایی كارشناس محیط‌زیست، می‌گوید: <اكنون بسیاری از سفرهای درون شهری و برون ‌شهری با آلودگی هوا و تخریب محیط زیست همراه است. مردم با استفاده نادرست از وسایل نقلیه موتوری موجب تشكیل آلایند‌ه‌های خطرناك می‌شوند؛ آلاینده‌هایی كه با انتشار در هوا سلامت تمام موجودات زنده را تهدید می‌كنند.> وی می‌افزاید: <در سفرهای درون شهری و برون شهری بدون آنكه متوجه باشیم، مواد آلوده كننده هوا مانند مونوكسید كربن، دی اكسیدگوگرد، اكسیدهای نیتروژن‌دار، هیدروكربن‌های سوخته نشده، برمید سرب و دیگر تركیبات سربی تولید می‌شوند كه با گذشت زمان آثار منفی جبران ‌ناپذیری از خود در طبیعت برجای می‌گذارند.>
اكسیدهای نیتروژن‌دار به طور عمده از سوخت گازوئیل و بنزین ایجاد می‌شوند. برمید سرب نیز در نتیجه سوخت بنزین در موتور خودرو حاصل می‌شود. بنزینی كه دارای تترااتیل سرب است به هنگام سوختن‌، ذرات جامد و معلق تركیبات سرب را ایجاد می‌كند كه با ورود این مواد سمی به دستگاه تنفسی، سلامت فرد در معرض خطر قرار می‌گیرد.
همچنین گاز سمی مونوكسیدكربن(CO)‌ كه در اثر سوخت ناقص خودرو و از طریق لوله اگزوز وارد محیط می‌شود، یكی از آلاینده‌های اصلی ترافیك شهری و جاده‌ای است. توقف خودروها در جاده و سطح شهر موجب تولید میزان زیادی گاز CO می‌شود، چرا كه وسایل نقلیه موتوری منبع اصلی ایجاد این گاز هستند.
گاز مونواكسیدكربن حمل اكسیژن خون به مغز و قلب را مختل می‌كند. این گاز به دلیل ایجاد اختلال در اكسیژن رسانی به بافت‌های بدن و تشكیل كربوكسی هموگلوبین، روی سیستم اعصاب مركزی اثرمنفی می‌گذارد. غلظت بالای گاز CO در هوای تنفسی، كاهش دقت بینایی، توان كاری و افت قابلیت یادگیری را به دنبال خواهد داشت.
بیماران قلبی - عروقی نیز باید دقت داشته باشند كه به هیچ عنوان در محیط‌هایی با غلظت زیاد گاز CO قرار نگیرند. این كارشناس محیط‌زیست همچنین معتقد است كه: <اكنون به دلیل افزایش جمعیت و سفرهای بی‌رویه و غیرضروری، نه تنها هوای پاك طبیعت كشور آلوده شده است، بلكه آب‌های روان و چشمه‌ها به همراه خاك مناطق مختلف در معرض آلودگی قرار گرفته‌اند.> افزایش مواد شیمیایی، فیزیكی و یا بیولوژیكی و میكروبی آب كه موجب تغییر خواص و ماهیت اصلی آن ‌می‌شود، تعریفی برای آلودگی آب است.
مسافران طی سفرهای خود با افزودن زباله و فاضلاب به آب رودخانه‌ها، انواع آلودگی‌ را در‌آن وارد می‌كنند. یكی از مقدمات رفع مشكلات زیست محیطی، ارتقای سطح فرهنگ عمومی در این زمینه است. این امر مهم نیازمند آموزش حفاظت از محیط زیست است كه در این میان آموزش كودكان اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا كه كودكان نه تنها مسوولیت نگهبانی از زمین را به ارث می‌برند بلكه در بسیاری از كشورهای در حال توسعه، حدود نیمی از جمعیت را تشكیل می‌دهند‌.‌
استفاده از مواهب الهی مانند نعمت سلامت، طبیعت زیبا و باطراوت، هوای پاك و محیط آرام حق تمام انسان‌ها است اما اكنون به دلیل زندگی‌‌ ماشینی، دود غلیظ و خفه كننده وسایل نقلیه و تخریب طبیعت، این نعمت‌‌ها همچون جواهری گران‌بها، كمیاب شده‌اند.
بسیاری ازافراد هنگام سفر به دلیل آشنا نبودن با مسایل بهداشتی، ایمنی و زیست محیطی‌ ‌خسارات زیادی به خود و محیط اطرافشان وارد می‌كنند. اگر تمام مسافران در سفر نسبت به محیط‌زیست خود احساس مسوولیت كنند، هیچ‌‌گاه سلامت آب و خاك به خطر نمی‌افتد.
در هر سفری كه انجام می‌شود باید به حفظ ارزش‌های زیست محیطی مثل سلامت عمومی، امنیت، آسایش و حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری و بقای اكوسیستم‌ها توجه شود. آلودگی‌ محیط‌زیست حد و مرز نمی‌شناسد و اگر در نقطه‌ای به وجود آید به سایر نقاط دیگر گسترش می‌یابد.
حضور تعداد زیادی از مردم در طبیعت به منظور گذراندن اوقات فراغت و تفریح كه به ظاهر هیچگونه آثار مخربی به همراه ندارد، موجب از بین‌رفتن محیط‌های زیبای طبیعی می شود. گیاهان نابود می شوند و خاك این مناطق در معرض فرسایش‌ ‌قرار می‌گیرد. سفر و تفریح سالم باید به همراه رعایت قوانین زیست محیطی باشد تا با احیای مداوم زمین سبز، همیشه هوایی پاك استنشاق كنیم.‌ سفر كردم به كوه و جنگل و دشت و بر قلب سفید كاغذ دفتر نوشتم:
نفس در سینه‌ام تنگ است
هوایی تازه می‌خواهم
هوایی پاك
هوایی ناب
هوایی خالی از دود و مه

سیدعیسی عماد

منبع : روزنامه سلامت