پیشنهاد ۸ گانه روحانی برای خروج از بن بست

حسن روحانی، نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی با تاکید بر صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای کشورمان پیشنهادهایی را برای خروج از بن بست فعلی در برخورد با مساله هسته ای ایران مطرح کرده است. در پی می آید: مسلح شدن ایران به سلاح اتمی، موجب بی ثباتی منطقه، برانگیخته شدن مسابقه تسلیحاتی و هدر رفتن منابع محدود منطقه می شود. با توجه به تسلیحات اتمی آمریکا و سیاست این کشور در حمایت از اسراییل، در اختیار داشتن بمب اتمی توسط ایران از نظر امنیتی، فایده ای برای این کشور ندارد.
بسیاری دلایل اسلامی و منطقی وجود دارد که بر اساس آن ایران به عنوان کشوری اسلامی و در حال توسعه، تمایلی به تولید و استفاده از سلاحهای کشتار جمعی ندارد.
سه سال بازرسی دقیق از تاسیسات اتمی و غیر اتمی ایران توسط بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به ریاست دکتر محمدالبرادعی، انجام شد و در آن تاریخ تصدیق شد که نشانه ای از هیچ گونه انحراف در مواد و فعالیت ها و در جهت تولید بمب، یافته نشده است. ولی همزمان محمدالبرادعی، ابراز کرد که آژانس نمی تواند تضمین کند که فعالیت های هسته ای ایران منحصرا صلح آمیز است.
اما واقعیت این است که کشورهای کمی هستند که پس از چنین بازرسی هایی دارای پرونده روشنی از سوی آژانس معرفی شده باشند. دریافت چنین گواهی از آژانس نیازمند حرف زمان و تلاش بسیاری است. ایران آماده است که زمان و انرژی لازم را صرف کند تا به این گواهی آژانس برسد. بازرسان آژانس هم آماده ادامه دادن به تحقیقات و بازرسی هایشان از تاسیسات اتمی ایران هستند.
بنابراین چه انگیزه دیگری برای ایجاد تنش و بحرانی ساختن مساله وجود دارد؟ مگر چیزی به جز این است که نیروهای افراطی در میان هستند که منافع زودگذر، شخصی و کوته بینانه شان را در افزایش تنش و بحران می بینند.
اگر با درایت و آرامش رهبران از این وضعیت جلوگیری نشود و اگر این محاسبات اشتباه ادامه یابند به آسانی ممکن است به سمت بحرانی دیگر برویم که نتیجه آن انشعاب و صدمه خوردن به اقتدار و اصول پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی (ان. پی. تی) و وارد آمدن آسیب های جدی به اقتصاد و امنیت همه طرفهای درگیر در منطقه و فراتر از آن خواهد بود.
اکنون زمان آن رسیده است که برخوردهای احساسی و جنگ طلبانه کنار گذاشته و در مورد مسیری که در پیش گرفته شده، بازاندیشی شود.
ایران متهم به در اختیار داشتن بمب اتمی نیست و هیچ نشانه ای مبنی بر وجود برنامه تسلیحاتی در این کشور به دست نیامده است. اگر ایران قصد ایجاد برنامه تسلیحاتی داشت، سازمانهای جاسوسی آمریکا و اسراییل، خبر می دادند که برای مثال تا ۷ یا ۱۰ سال آینده ایران به بمب دست می یابد.
آنچه که اغلب از سوی مقامات آمریکایی به عنوان ۲۰ سال فعالیت هسته ای پنهانی در ایران یاد می شود چیزی به جز کوتاهی در اعلام به موقع برخی تجربیات یا دریافت برخی مواد و تجهیزات نیست و چنین کوتاهی در اعلام این مساله در بین اعضای پیمان (ان. پی. تی) چندان هم غیر معمول نیست.
علاوه بر این خرید فناوری غنی سازی اورانیوم از بازارهای اروپایی، روسیه و آسیایی در اواخر دهه ۸۰ و دهه ۹۰ توسط ایران، مساله ای کاملا آشکار بوده است.
بنابراین برنامه تسلیحاتی مخفی ایران صرفا یک جنجال سازی است تا احساس اضطراری بودن شرایط فعالیت های هسته ای ایران را ایجاد کنند.
جهان نباید اجازه دهد که بر اساس ادعاهای واهی، منازعه دیگری در منطقه ایجاد شود. ایران به دلایل تاریخی و اقتصادی بلند - مدت قصد دارد سوخت هسته ای تولید کند. آمریکا و برخی متحدان اروپایی اش مدعی هستند که نمی توانند به مقاصد ایران اعتماد کنند و نمی توانند بپذیرند که ایران همچنان در چارچوب (ان. پی. تی) باقی خواهد ماند.
آنها از ایران می خواهند از حقوقی که بر اساس (ان. پی. تی) از آن برخوردار است، دست بکشد و به جای آن بپذیرد که کشورهای دیگر سوخت هسته ای را در اختیارش بگذارند، این ادعا کاملا غیر منطقی و خودخواهانه است؛ به این معنی است که ما نمی توانیم به شما اعتماد کنیم اگر چه آنچه شما انجام می دهید قانونی است و تداوم قانونی بودن آن هم می تواند تضمین شود. اما شما باید به ما اعتماد کنید تا کاری را که حق قانونی ما نیست انجام داده و شما را مجبور به انجام مقاصد خود کنیم.
مساله به همین سادگی و همین قدر غیرمنصفانه است.
راههای بهتری از آنچه که با تهدید ایران به قطعنامه شورای امنیت و اعمال تحریم و حتی اقدامات قهرآمیز، در پیش گرفته شده، وجود دارد. زیرا مسیر فعلی می تواند به تمام طرفهای درگیر آسیب های جدی از جنبه های مختلف وارد کند.
اگر قصد ما واقعا تقویت رژیم منع گسترش سلاح اتمی و اجتناب از ایجاد بحران های غیرعاقلانه است، راه حل مذاکره همچنان باید در نظر گرفته شود.
برای رسیدن به این هدف ما باید شهامت آن را داشته باشیم که رفتارهای احساسی را کنار گذاشته و از متشنج کردن فضا با تاکید بر پیشینه روابط ایران و آمریکا بپرهیزیم.
بعید است راه حل هایی که توسط قطعنامه شورای امنیت بر ایران تحمیل شود، بتواند اطمینان مورد نظر آمریکا در مورد فعالیت های هسته ای ایران را فراهم کند.
به نظر من بر اساس گامهای زیر می توان همچنان از طریق مذاکره به راه حلی برای این مساله دست یافت. در صورتی که با یکدیگر تلفیق شده و مقامات مربوط، با حسن نیت درباره آن مذاکره کنند:
«۱- ایران مشروط بر آن كه دیگر كشورهای دارای برنامه‌های حساس چرخه‌ سوخت مشابه چنین كاری را انجام دهند، در بستن مفرهای سیستم منع اشاعه و توسعه یك رژیم بین‌المللی معتبر فنی كنترل، سهمی فعال را ایفا خواهد كرد.
۲- ایران می‌تواند تصویب پروتكل الحاقی كه امكان بازرسی‌های از پیش اعلام نشده و ناخوانده را فراهم می‌سازد، بررسی كند.
۳- ایران به مساله‌ ممانعت از خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ا‌ی (ان.پی.تی) پاسخ خواهد داد.
۴- ایران با مذاكره با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و كشورهای مربوطه درباره‌ دامنه و زمان‌بندی غنی‌سازی صنعتی اورانیوم موافقت خواهد كرد.
۵- ایران می‌تواند سقف قابل راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در خصوص محدودیت در غنی‌سازی كه صرفا برای راكتورهای تولید برق هسته‌ای مناسب باشد، بپذیرد.
۶- ایران می‌تواند سقف قابل راستی ‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خصوص تولید هگزافلوراید اورانیوم كه برای غنی‌سازی به كار می‌رود را در دوره مذاكرات برای دامنه و زمان‌بندی غنی‌سازی صنعتی‌اش بپذیرد.
۷- ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌توانند درباره‌ حضور مستمر بازرسان در ایران برای راستی‌آزمایی معتبر این كه انحرافی در ایران رخ نمی‌دهد، موافقت كنند.
۸- آمادگی ایران برای استقبال از دیگر كشورها جهت مشاركت با ایران در یك كنسرسیوم، تضمین بیشتری درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران فراهم می‌كند.»
ایران قصد بی اعتنایی به تصمیمات شورای امنیت را ندارد. راه خروج از این بن بست هسته ای این است که شورای امنیت از آژانس بین المللی انرژی اتمی بخواهد که برنامه ای را برای مذاکره در مدت زمانی محدود تعیین کند تا طرحی معتبر بر اساس این پیشنهادهای مطرح شده برنامه ریزی شود.
ایران آماده است که با آژانس بین المللی انرژی اتمی و همه کشورهای مربوط برای افزایش اعتماد نسبت به برنامه چرخه سوخت هسته ای این کشور، همکاری کند.
اما ایران حاضر نیست قلدری آمریکا و استانداردهای دو گانه پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی را بپذیرد.

سونیا انزابی نژاد

منبع : خبرگزاری آفتاب