همزاد راه شیری

کهکشان آندرومدا یکی از نزدیکترین کهکشان ها به کهکشان راه شیری است. این کهکشان همچنین تنها کهکشانی است که با چشم غیر مسلح در نیمکره شمالی زمین دیده می شود.(به صورت لکه ای مات) فاصله تقریبی این کهکشان از زمین حدود ۲.۹ میلیون سال نوری است. کهکشان آندرومدا نه تنها به عنوان یکی از نزدیکترین همسایه های راه شیری به شمار می رود ، بلکه دانشمندان این کهکشان را همزاد کهکشان راه شیری می دانند.
آندرومدا همچنین دورترین جرم آسمانی قابل مشاهده با چشم عادی است. این کهکشان از لحاظ شکل( مارپیچی) ، ساختار و توزیع عناصر بسیار شبیه کهکشان راه شیری است علیرغم شباهت زیاد آندرومدا به راه شیری، باید گفت که آندرومدا کمی کشیده تر از کهکشان راه شیری است و حدودا دو برابر تعداد ستاره های کهکشان راه شیری ، ستاره دارد.
این کهکشان بین ستارگان صورت فلکی آندرومدا جای گرفته است. لکه ی مه آلودی که ستاره شناسان آن را با نام M ۳۱ می شناسند. علیرغم ظاهر فروتن این کهکشان
باید گفت که این کهکشان بی اندازه وسیعتر از ستارگانی است که به دور آن می چرخند.
قرن ها تصور می شد که آندرومدا چیزی بیشتر از یک سحابی بازتابی داخل کهکشان راه شیری نیست. چندی بعد در سال ۱۸۸۰، ایزاک رابرت با تلسکوپ ۲۰ اینچی خود عکسی آندرومدا گرفت.برای اولین بار بازوهای مارپیچی این کهکشان معلوم گردید.اما چون کسی نتوانست ستاره ی مشخصی در آن پیدا کند،آندرومداهمچنان بعنوان یک سحابی ماند.
نظریه ها در مورد آندرومدا زمانی تغییر کرد که ادوین هابل ، ستاره شناس معروف، با تلسکوپ ۱۰۰ اینچی ساخته شده در سال ۱۹۱۷ نزدیک لس انجلس توانست برای اولین بار ستاره ی مشخصی را در بازو های این کهکشان پیدا کند.
این ستاره ها مانند ستاره های فراوانی انند که در کهکشان راه شیری می توان پیدا کرد اما آنها بسیار کم نور بودند. هابل همچنین سه ستاره ی متغیر را پیدا کرد که یکی از آنها جزء متغیر های قیفاووسی بود ، متغیر هایی که تغییرات درخشندگی آنها قابل پیش بینی بود. این ستارگان و متغیر های پیدا شده توسط هابل او را به این فکر وا داشت که این سحابی نمی تواند یک خوشه ی ستاره ای در کهکشان ما باشد ، بلکه این یک کهکشان بسیار دور از ما است.
کهکشان آندرومدا بیشتر از این جهت برای ستاره شناسان مهم است که بسیار شبیه کهکشان راه شیری است. تا موقعی که ما نمی توانیم کهکشان خود را از بیرون مشاهده کنیم، می توانیم به مطالعه و مشاهده ی خواهر کهکشان راه شیری بپردازیم.
علیرغم دانسته های زیادی که ما اکنون در مورد کهکشان آندرومدا داریم ، فاصله ی این کهکشان از ما هنوز به طور دقیق مشخص نشده است. در واقع اندازه گیری های بین کهکشانی ما هنوز متغیر است. فاصله ای که معمولا برای این کهکشان بیان می کنند بین ۲.۴ و ۲.۹ میلیون سال نوری است. البته فاصله میان ما زیاد مهم نیست چون به هر حال سفر به این کهکشان غیر ممکن به نظر می رسد. متاسفانه ، با وجود تئوری نسبیت ، که سفر با سرعت بیشتر از نور را غیر ممکن می داند، عملا سفر ما به این کهکشان غیر ممکن به نظر می رسد حتی اگر ما تکنولوژی لازم برای این کار را هم داشته باشیم.
آندرومدا و راه شیری به همراه حدود ۳۰ کهکشان دیگر عضو گروهی هستند که به گروه محلی معروف است. آندرومدا همچنین در آسمان دارای دو همدم کهکشانی به نام های M۳۲ و M۱۱۰ است. آندرومدا را می توانید به آسانی و با کمترین تجهیزات در کنار ستاره ی موی صورت فلکی آندرومدا ببینید که اندکی مایل به سمت ما است.

سید رضا میرزا رضایی

منبع : انجمن نجوم آماتوری ایران (IAAS)