اثرات آلودگی هوا بر شرایط جوی

روابط متقابل شرایط اتمسفری و کیفیت هوا درباره اثراتی که شرایط جوی می‌تواند بر پخش ، غلظت یا حذف آلاینده‌های اتمسفری داشته باشد ارتباطی دو جانبه است که به صورت تغییرات در مقیاس متوسط و مقیاس کوچک که شامل کاهش قابلیت دید ، بارشهای متغیر ، جزیره گرمایی شهری و تغییرات در مقیاس بزرگ صورت می‌گیرد.
● تغییرات در مقیاس متوسط کوچک
▪ کاهش قابلیت دید
کاهش قابلیت دید یکی از اولین اثرات قابل ملاحظه آلودگی بر پدیده‌های جوی شمرده می‌شود. در عبارتهای هواشناسی قابلیت دید عبارتست از معیار استاندارد شفافیت اتمسفر در طیف مرئی. کاهش قابلیت دید بیانگر مخاطرات ایمنی و از لحاظ ظاهر ناخواسته است. ذرات در اندازه‌هایی بین ۳۸/۰ تا ۷۶/۰ µm و مولکولهای گاز (بویژه دی اکسید سولفور) آلاینده‌های اصلی هستند که در کاهش قابلیت دید نقش دارند. این آلاینده‌ها نور را جذب و منتشر می‌سازند. پراکندگی نور در اثر کاهش تمایز بین اجسام و زمینه آسمان موجب کاهش قابلیت دید می‌شود. پراش نور بوسیله ذرات کوچک موجب ایجاد رنگی مایل به قرمز در مواقع غروب خورشید می‌شود.
▪ بارشهای متغیر
آلاینده‌های هوا که در اتمسفر منتشر شده یا شکلی گرفته‌اند می‌توانند سبب افزایش بارندگی شوند. این پدیده از آن جهت رخ می‌دهد که ذرات کوچک به صورت هسته‌ها عمل می‌نمایند و تشکیل قطرات باران را تقویت می‌کنند. این همان اصل مشابهی است که در مورد تشکیل ابر وجود دارد. افزایش زیاد بارش بویژه در هوای بالای مراکز شهرنشینی که انتشار ذرات در آنها به مقدار زیاد صورت می‌گیرد قابل ملاحظه است. این نکته به اثبات رسیده است که تشکیل در شهرهای بزرگ دو برابر تشکیل مه در نواحی توسعه نیافته است و تشکیل ابر در شهرهای بزرگ ده درصد بیشتر از نواحی اطراف شهرهاست. غلظتهای زیاد SO۲ افزایش مه در نواحی صنعتی مربوط اند . NO , SO۲ آزاد شده با بارانهای اسیدی مرتبط هستند.
▪ جزیره گرمایی شهری
آلاینده های هوا سبب کاهش قابل ملاحظه تابش خورشیدی در شهرها می‌شوند. در برخی از شهرها به علت آلودگی اتمسفر انرژی گرمایی از ۱۵ تا ۲۰ درصد کمتر به سطح زمین می‌رسد با این وجود راه مقابله با این مشکل عبارت است از افزایش قابلیت حفظ گرما به کمک تجهیزات شهری این قابلیت در مصالح ساختمانی نظیر قیر ، سنگ و آجر نهفته است. در مقابله با این اتلاف انرژی افزایش گرمایی در اتمسفر بالای شهرها حین وضعیت هوایی سرد و قابل ملاحظه است. این افزایش در دمای اتمسفری بطور مستقیم با افزایش سوخت مصرفی مربوط است. افزایش که به کمک روزهای گرمایی ناحیه‌ای که در آن شهر قرار گرفته است، قابل تخمین است. از آنجایی که افزایش دمای ایجاد شده در اثر سوختن مواد فسیلی کاهش دمای بوجود آمده در اثر پوشش ذرات را جبران می نماید. شهرها دماهای متوسط بیشتری دارند و بارش برف قابل اندازه گیری در آنها کمتر از نواحی غیر شهری مجاور آنهاست. پدیده‌ای که از این عوامل ناشی می‌شود به نام جزیره گرمایی شهری شناخته شده است.
▪ تغییرات در مقیاس بزرگ
افزایش مقدار دی اکسید کربن حاصل از سوختن مواد فسیلی موجب تشدید اثر گلخانه‌ای و افزایش دمای زمین می‌گردد. با این وجود بنظر می‌رسد که کاهش اندک دمای زمین از سال ۱۹۴۵ علیرغم افزایش مصرف سوختهای فسیلی دال بر کاهش تابش خورشیدی به علت پراکندگی آثار جذب ناشی از افزایش مقدار ذرات در مقیاس بزرگ بوده است و اثرات ناشی از افزایش دی اکسید کربن که سبب حبس گرما می‌شود، نتوانسته است اثر کاهش ناشی از ذرات را خنثی کند. در واقع کسانی هستند که معتقدند تخلیه ممتد ذرات به درون اتمسفر منجر به پدید آمدن عصر یخبندان دیگری خواهد شد.
● نتیجه
بطور کلی اثرات جهانی آلودگی هوا بر متغیرهای هواشناسی با عبارتهای ساده قابل توصیف نیست در حال حاضر شواهد مستندی دال بر تاثیر فعالیتهای انسانی بر وضعیت هوا در درون و پیرامون نواحی شهری وجود دارند. قراین علت و معلولی میان آلودگی هوا و تغییرات جهانی وضعیت هوا کمتر مستدل بوده‌اند، همچنین پوشش ممتد اتمسفر می‌تواند در مقیاس بزرگ موجب بروز تغییرات جوی گردد. عدم اطمینان از ماهیت ، گسترده و عواقب حاصل از این تغییرات دلایل محکمی برای کاهش آلودگی اتمسفر در زمان حال و در آینده‌اند.