چهارشنبه, ۱۷ بهمن, ۱۴۰۳ / 5 February, 2025
مجله ویستا
شمشیر کند برنامه‌های دولتی
۲۰ روز گذشت...مامان خسته شدم... چرا این تعطیلی‌ها زودتر تموم نمی‌شه... دلم برای مدرسه تنگ شده... خدا كنه زودتر تابستون تموم بشه تا بریم مدرسه.این حرف‌ها جملاتی است كه نوجوانان و دانش‌آموزان بارها تكرار كرده‌اند. حتی شاید این جملات یادآور دوران تحصیل و مدرسه خود شما باشد. آن دوران كه با كلی رویا و آرزو، برای روزهای پایانی سال تحصیلی و آغاز تابستان لحظه‌شماری می‌كردید... اما هنوز چند روز از تعطیلات تابستان نگذشته بود كه دلتنگی و بی‌حوصلگی به سراغتان می‌آمد و آرزو می‌كردید كه زودتر دوران تحصیل آغاز شود. اوقات فراغت نوجوانان وجوانان بویژه تعطیلات تابستان از جمله موضوعاتی است كه هر ساله با نزدیك شدن امتحانات پایان سال دانش آموزان، بحث هر ارگان و سازمان مرتبط با دانش آموزان، جوانان و حتی قوای مقننه و مجریه می شود. طرح‌های بسیار زیادی در این باره ارایه می شود و برنامه‌های بی‌حد و حصری تدوین می‌شود. بودجه‌های آنچنانی به موضوع اوقات فراغت جوانان اختصاص داده می شود اما درعمل، دستاوردی را برای جوانان كه نوك پیكان تمامی این برنامه‌ها به سوی آنها هدف‌گیری شده است،به ارمغان نمی‌آورد و همچنان اوقات فراغت جوانان به بطالت گذشته و حتی با بروز آسیب‌های اجتماعی مانند گرایش به سیگار، اعتیاد و بزه همراه می‌شود.
اوقات فراغت چیست؟
كلمه فراغت یا فراغ در ادبیات محاوره‌یی به معنای فارغ‌بودن و بیكاری است كه در حقیقت مخالف كلمه اشتغال و مشغول بودن می‌شود. در حقیقت فراغت یعنی دست كشیدن از كار، به پایان رساندن دستوری، رها شدن از كار و اتمام كوششی. معنای دیگر فراغت در تركیب فراغ‌بال، آسودگی خاطر و آسایش در برابر رنج وسختی است. در تمامی تعاریف بالا سه نتیجه مشترك وجود دارد اول فراغت انتخابی آزادانه و نسبی است نه مطلق، دوم انگیزه‌های فراغت عمدتا درونی است و سوم اینكه فراغت جدای از وظیفه و بایدهای انجام‌دادنی است.
اوقات فراغت برای دانش آموزان نیز،اتمام یك دوره تحصیلی وآغاز بیكاری است. فراغتی كه حدود سه ماه به طول می‌انجامد و در اكثرمواقع این اوقات فراغت نوجوانان و جوانان به بطالت می‌گذرد.
جوانان و اوقات فراغت
جوانان ایرانی كه بیش از ۶۰ درصد تركیب جمعیتی كشور را تشكیل می‌دهند بیشترین اوقات فراغت سطح جامعه را دارند. بر اساس مطالعه انجام گرفته جوانان ایران روزانه حدود ۶ ساعت و ۴۰ دقیقه اوقات فراغت در تابستان دارند. همچنین ۱۴۷ درصد جوانان از شیوه فعلی گذران اوقات فراغت خود رضایت ندارند. در تحقیقات دیگری كه از سوی یكی از خبرگزاری‌ها منتشر شده است،۷۱ درصد جوانان ایرانی به این باورند كه اوقات فراغتشان به بطالت می‌گذرد.۸۰ درصد جوانان نیز برنامه‌های دولت برای اوقات فراغت را نامطلوب دانسته و ۸۹ درصد از بی‌عدالتی در توزیع ناعادلانه امكانات عمومی برای گذراندن اوقات فراغت شكایت دارند. این در حالی است كه بر اساس نتایج ارایه شده از طرف سازمان ملی جوانان ۵۹ درصد جوانان از اوقات فراغت خود راضی نیستند و ۶۶ درصد جوانان ایرانی ارگان های مرتبط متولی امر اوقات فراغت جوانان را نمی‌شناسند. همچنین این آمار می‌افزاید:حدود ۶۷ درصد نوجوانان و جوانان ایرانی به این اعتقادند كه نیازهای جوانان در تدوین برنامه‌های اوقات فراغتی جوانان در نظر گرفته نمی‌شود و ۵۷ درصد آنان نیز برای مشاركت در تدوین طرح‌ها و برنامه‌های اوقات فراغت خود تمایل دارند.
اوقات فراغت جوانان چگونه است؟
اوقات فراغت بسیاری از جوانان ایرانی در تابستان‌ها به بطالت می‌گذرد. دلیل این مدعا هم گذری در خیابان‌های شهر تهران و دیگر شهرهای كشور است. اگر به خیابان‌های شهرهای مختلف ایران نظری بیفكنیم جوانانی را می‌بینیم كه از فرط بیكاری، درخیابان‌ها پرسه می‌زنند. البته عده محدودی ازجوانان وجود دارند كه از اوقات فراغت خود به بهترین شكل ممكن استفاده می‌كنند. اما از جمعیت ۳۸ میلیونی جوانان، تعداد آنها به نیم‌میلیون‌نفر هم نمی‌رسد. سازمان ملی جوانان بر اساس پژوهشی كه انجام داده معتقد است كه ۲۵۰ درصد جوانان ایرانی اوقات فراغت خود را با خانواده خود سپری می‌كنند. ۶۲۹درصد آنها ترجیح می‌دهند كه این اوقات را با دوستان خود بگذرانند و تنها ۱۲۰ درصد آنان در تنهایی اوقات فراغت خود را سپری می‌كنند.
این آمار نشان از ارتباط نیمی از خانواده‌ها با جوانان و سهیم‌شدن در پر كردن اوقات فراغت آنان دارد. اما گذراندن اوقات فراغت با دوستان اگر با نظارت و هماهنگی بزرگترها همراه نباشد امكان بروز آسیب‌های اجتماعی برای جوانان را تشدید می كند. دكتر اردشیر خانمحمدی روانشناس در این باره می گوید:جوانان به مقتضای سنی خود، ریسك كردن و گرایش به كارهای خطرناك و غیر عرف جامعه را دوست دارند.
زمانی كه آنها در گروه‌های دو،سه یا بیشتر قرار می‌گیرند، این حس در آنها بیشتر تحریك می‌شود. كافی است یكی از این جمع به هر دلیل دارای انحرافات اخلاقی و بزهكار باشد، براحتی می‌تواند با تاؤیرگذاری بر روی دیگران، آنها را به خلاف وادارد.وی در ادامه می‌افزاید: برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت جوانان از اهمیت ویژه‌یی برخوردار است. جوانی كه نتواند انرژی خود را تخلیه كند از لحاظ روانی به آرامش نمی‌رسد. این تخلیه شدن انرژی می‌تواند به صورت پرخاشگری و حتی دعواهای خیابانی خود را نشان دهد. اگر ما بتوانیم برای جوانان محیطی را فراهم كنیم كه در آن محیط انرژی خود را تخلیه كنند و از لحاظ روحی و روانی به شرایط عادی برسند، به واسطه آن میزان بیماریهای روانی مانند افسردگی و حتی میزان جرم و جنایت در جامعه كم خواهد شد.
این جامعه‌شناس همچنین بیان می‌دارد: اكثر جوانانی كه از روی كنجكاوی و به واسطه سن خود به سراغ مشروبات الكلی و مواد مخدر می‌روند و رفته رفته گرفتار آن میشوند، در اوقات فراغت این اعمال را مرتكب میشوند. ریشه این نوع رفتارها به خانواده و جامعه باز می‌گردد. اگر خانواده با نظارت و كنترل مستمر جوان را هدایت كند و تا آنجا كه می‌تواند شرایطی را برای گذران اوقات فراغت او مهیا كند جوان كمتر به انحرافات روی می‌آورد.وی تصریح می‌كند: از سوی دیگر جامعه كه مسوولان مملكتی را شامل می‌شود باید در نظر بگیرد كه ۳۸ میلیون جوان ایرانی اوقات فراغتی دارند و باید برای اوقات فراغت آنان برنامه‌هایی را متناسب با سن و روحیات آنان تدوین كرد. برنامه‌هایی كه به واسطه هم‌راستا بودن با علایق جوان او را جذب می‌كند. پركردن اوقات فراغت در جامعه كنونی ما در شرایط بدی بسر می‌برد اگر فكری برای حالای جوانان نشود، فردا بسیار دیر است.از سوی دیگر در تحقیقات انجام گرفته ۸۵ درصد جوانان كشور علاقه بسیاری به گردش و تفریح در هنگام اوقات فراغت دارند. در این میان جوانان استان آذربایجان شرقی با ۷۸۹ درصد، علاقه مندترین جوانان به گردش هستند. همچنین جوانان زنجانی با ۱۸۹ درصد، رتبه اول علاقه به مسافرت برای گذران اوقات فراغت را دارا هستند.گرایش به موسیقی یكی دیگر از راهكارهای جوانان برای پر كردن اوقات فراغت است. تحقیقات سازمان ملی جوانان نشان می‌دهد۴۳۰ درصد جوانان ایرانی تمایل دارند كه در اوقات فراغت خود به موسیقی پاپ و سنتی ایرانی، پاپ غربی، محلی و كلاسیك گوش دهند.همچنین تماشای فیلم ورفتن به سینما اوقات فراغت تابستانی۲۵۴ درصد جوانان كشور را پر می‌كند. جالب اینجاست كه ۶۵۱ درصد این جوانان ترجیح می‌دهند كه با خانواده خود به سینما بروند. ۴۴۵ درصد آنان نیز با دوستان به سینما می‌روند و ۱۳ درصد نیز به تنهایی در سالن‌های سینما فیلم تماشا می‌كنند.تماشای فیلم‌های عاشقانه با ۴۴ درصد و فیلم‌های خشن و ترسناك با ۵۶ درصد علایق جوانان سینمایی ایران را تشكیل می‌دهد. آمارهای استانی نشان می‌دهد كه جوانان استان فارس بیشتر از جوانان سایر استان‌های كشور به سینما علاقه دارند و جوانان استان زنجان كمترین سهم رفتن به سینما را به خود اختصاص داده‌اند.
اینترنت و اوقات فراغت
استفاده از اینترنت برای پركردن اوقات فراغت، یكی از متداول‌ترین روش‌های جوانان طی سال گذشته است. براساس تحقیقات به دست آمده بیش از ۷۵ درصد جوانان ایران، برای پر كردن اوقات فراغت خود از كامپیوتر و اینترنت استفاده می‌كنند. كاربران اینترنت استفاده از اتاق‌های گفت‌وگو را بیشتر از دیگر بخش‌های اینترنت مدنظر قرار داده و اكثر وقت خود را برای ل‌ضع‌ط در پای كامپیوتر می‌گذرانند.یك روانشناس و مشاور جوانان درباره استفاده جوانان از اینترنت میگوید: استفاده از اینترنت برای مدت محدود و استفاده‌های مقطعی اشكال زیادی برای جوانان ایجاد نمی‌كند. اما اگر استفاده از اینترنت برای جوان به صورت اعتیاد درآید، می‌تواند مشكلات زیادی برای او پیش آورد. بطوری كه پس از مدتی به اینترنت اعتیاد پیدا می‌كند.این نوع اعتیاد به مانند اعتیاد به موادمخدر، از لحاظ روانی بر فرد تاؤیرات سوءزیادی دارد و فرد را كاملا از لحاظ روحی به اینترنت وابسته می‌كند.وی در ادامه می‌افزاید: از طرف دیگر زمانی كه یك كاربر جوان از اینترنت استفاده می‌كند، به دلیل گستردگی شبكه‌های اطلاعاتی، براحتی می‌تواند به اطلاعات غیراخلاقی دست پیدا كند. اگر والدین بر استفاده جوانان از اینترنت نظارت نداشته باشند، می‌تواند باعث كجروی و انحرافات اخلاقی آنان شود.زمانی كه بازی‌های كامپیوتری با ۷۳۸ درصد بیشترین سرگرمی جوانان در زمان اوقات فراغت آنهاست و ۳۲۹ درصد جوانان نیز برای استفاده از اتاق گفت‌وگو به سراغ اینترنت می‌روند، علاوه بر اعتیاد، كامپیوتر می‌تواند لطمات جبران‌ناپذیر جسمانی مانند ناراحتی‌های چشمی و حتی سردردهای مزمن به واسطه اشعه‌های مانیتور كامپیوتر بر آنان وارد كند.اگر ما بتوانیم جوانان را به ارتباط با محیط طبیعی اطراف و تعاملات انسانی‌تر تشویق كنیم، می‌توانیم خلاقیت و نیروهای خفته روحی و روانی مثبت آنان را بیدار كنیم.به گفته دكتر معیدفر، رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران به هر میزان جوان برای سپری كردن اوقات فراغت خود، با محیط ارتباط طبیعی‌تری برقرار كند و تعاملات انسانی‌تری در مدت ارتباط داشته باشد، مسلما از بعد خلاقیت فكری و قوای ذهنی و حتی نشاط‌آفرینی تاؤیر بسزایی در فرد ایجاد خواهد شد.اوقات فراغت بحثی است كه سال‌هاست مورد توجه سازمان‌های مختلف است اما از لحاظ عملكرد هیچ نوع كار اجرایی در این باره انجام نشده است.با توجه به بودجه‌های میلیاردی و هنگفتی كه برای موضوع اوقات فراغت جوانان بویژه در تابستان در نظر گرفته می‌شود، براساس تحقیقات و آمارهای ارایه شده، جوانان رضایتی از شیوه تدوین برنامه‌های اوقات فراغت خود ندارند. بهتر است ارگان‌های مرتبط با جوانان به جای برنامه‌ریزی و ریخت و پاش‌های غیرضروری، كمی هم جوانان را از دیدگاه تفكری مورد سنجش قرار دهند تا بتوانند براساس آمال و آرزوها و علایق آنان طرح و برنامه ارایه دهند. برنامه‌یی كه جذب مخاطب كند و باعث گرایش جوانان به مشاركت در برنامه شود، نه به صورت كنونی سرد و بی‌روح كه جوانان به جای استقبال از برنامه‌ها، به سراغ تفریحات كاذب و البته خطرناك بروند
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست