پوست من خیلی حساس است، دکتر!

حساسیت به چرم کفش، لباس چسبان کشدار و ساعت مچی از آن چیزهایی است که هر روز ممکن است در زندگی هریک از ما رخ ‌دهد. ولی چگونه می‌توان با این حساسیت‌های روزمره کنار آمد؟ با هم نگاه گذرایی می‌اندازیم به۴ نمونه از همین حساسیت‌های روزمره...
۱) حساسیت به ساعت و طلا و جواهر
احتمالا عامل این عکس‌العمل نیکل است که در خیلی از لوازم فلزی از جمله در پشت صفحه ساعت و بند آن، البسه جواهر نشان، زیپ، سنجاق مو، بیگودی‌های مو، قفل کیف پول، انگشتانه، سوزن خیاطی، قیچی، سکه، دستبند، گیره کمربند، دگمه‌های فلزی، فریم عینک و پلاک‌های شناسایی وجود دارد. لیست این لوازم بی‌شمار است. حدس زده می‌شود که حدود ۱۰ درصد افراد به نیکل حساس باشند. این نسبت در خانم‌ها بیشتر از آقایان است ( به نسبت ۲۰ به یک) زیرا خانم‌ها جواهراتشان بیشتر از آقایان است. نیکل در آلیاژهای مختلف به کار برده می‌شود ولی شکل اصلی نیکل ناپیدا است. این آلیاژها شامل طلای سفید، نقره آلمانی و آلیاژها و فلزات نادر و کمیابی مثل آلنیکو، تیکونیوم و اینوار هستند. همچنین وسایل آبکاری شده با کرم‌های حاوی نیکل، در افراد حساس به نیکل، ایجاد عکس‌العمل می‌کنند. عرق زیاد، موارد درماتیت را در افراد حساس به نیکل افزایش می‌دهد. در هوای تابستانی که مردم زیاد عرق می‌کنند، ممکن است در خانمی حساس به نیکل، البسه
جواهرنشان یا ضمایم آن، ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پس از تماس با پوست، باعث سوزش و خارش ناحیه گردد و یک ساعت بعد جوش بزند. اگر همان خانم عرق نمی‌کرد، می‌توانست ساعت‌ها بدون بروز عوارضی با همان البسه بگذراند. تشخیص درماتیت نیکل، ساده است زیرا در نقاطی از پوست رخ می‌دهد که در تماس با فلزات می‌باشند. ممکن است با استفاده از گوشواره، در محل تماس آن با نرمه گوش، جوش‌هایی پدید آید. اگر ساعت مچی عامل کهیر باشد، در مچ دست زیر صفحه ساعت یا بند آن جوش پدید خواهد آمد. اگر تماس پوست را با فلز از بین ببرید جوش‌ها معمولا طی چند روز از بین خواهند رفت. ممکن است درماتولوژیست برای موارد شدیدتر کرم‌های کورتون‌دار تجویز نماید. متخصص پوست می‌تواند برای تایید اینکه آیا شما واقعا به نیکل آلرژی دارید یا نه، پاچ تست انجام دهد. اگر حساسیت داشتید، باید سعی کنید از فلزات حاوی نیکل دوری کنید. استفاده از جواهرات با روکشی از لاک روشن یا پولیش ناخن، عکس‌العمل‌ها را کم می‌کند. ممکن است نقره استرلینگ و طلای ۱۸ عیار نیز نیکل داشته باشند. اکثر افراد حساس به نیکل می‌توانند استنلس استیل را تحمل بکنند.
۲) حساسیت به محافظ لوازم آرایش
می‌دانیم که محافظ‌های فرآورده‌های زیبایی ممکن است باعث ایجاد عکس‌العمل آلرژیک گردند. محافظ‌ها برای حفاظت از فرآورده‌ها در مقابل ضایعات یا آلودگی آنها تا موقع مصرف‌شان، به آنها اضافه می‌گردند و لذا مواد مهمی هستند. متاسفانه آنها اغلب ایجاد عکس‌العمل‌های آلرژی می‌کنند، هر چند که تعداد موارد آن کم است. عکس‌العمل پوست به محافظ‌های فرآورده‌های آرایشی یا دارویی، معمولا به صورت درماتیت (یا اگزما) توام با سرخی، پوسته‌ریزی، ورم، تاول، ترشح یا ترک پوست است. این عکس‌العمل‌ها ممکن است خفیف یا شدید بوده با سوزش و خارش همراه باشند و اغلب به صورت کهیر یا فقط ورم موضعی ظاهر می‌شوند.عکس‌العمل‌ها، اغلب برای اولین‌بار، موقعی ایجاد می‌شود که فرآورده در ناحیه آسیب دیده یا تحریک شده پوست به کار برده شود. خوردن برخی محافظ‌ها در غذا یا داروها با عکس‌العمل پوستی همراه بوده و می‌تواندحساسیت ایجاد کنند. اگر شما به محافظ خاصی حساس هستید، باید فهرست ترکیبات فرآورده‌ را قبل از خرید آن چک کنید. همه فرآورده‌های آرایشی باید فهرست ترکیبات آن را روی جعبه ثبت کنند. محافظ‌ها جزو مواد آخر فهرست ترکیبات هستند زیرا مواد، به ترتیب غلظت‌ آنها از بالا به پایین ثبت می‌شوند و غلظت محافظ‌ها خیلی پایین است.
۳) حساسیت به چرم کفش
چرم کفش با مواد شیمیایی مختلفی تهیه، رنگ و نگهداری می‌گردد تا با دوام، قابل انعطاف و ضدکپک گردد. عکس‌العمل آلرژی به چرم کفش ناشی از این قبیل مواد شیمیایی و همچنین رنگ، ترکیبات ضدباکتری و ضدقارچی، کرومات‌ها، لاستیک، چسب، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد دیگر به کار برده شده در کارخانه و تهیه چرم می‌باشد. جوراب، بین پوست پا و سطح داخلی کفش سد نسبی ایجاد می‌کند. عکس‌العمل به کفش در کسانی که پاهایشان به شدت عرق می‌کند و نیز در محیط گرم و مرطوب خیلی بیشتر است. کفش باید قبل از پوشیدن مجدد، خشک باشد. با آنکه کفش‌های راحتی (صندل) پا را خشک نگاه می‌دارند چون امکان استفاده از آنها بدون جوراب زیاد است، می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند. صندل‌های (وکفش‌های دیگر) ساخته شده در کشورهای خارجی ممکن است ناراحتی‌های خاصی به وجود بیاورند. به‌عنوان مثال در صندل‌های شبه قاره هند یک ماده شیمیایی از نوع «سم پیچک» به کار برده می‌شود لذا شخص حساس به این سم با پوشیدن این کفش‌ها، مبتلا به درماتیت سم پیچک خواهد گردید.
۴) حساسیت به لباس‌های کشدار
ممکن است شما به لاستیک یا کش که به پارچه حالت فنری و چسبان می‌دهد، حساس باشید. اکثر فرآورده‌های لاستیکی باعث ایجاد آلرژی درماتیت تماسی می‌گردند. لاستیک در اشکال متفاوت در اکثر فرآورده‌ها وجود دارد. لاستیک طبیعی به تنهایی عملا حساس کننده نیست. بیشتر انواع مواد شیمیایی که برای نگهداری و بهتر نمودن کیفیت لاستیک به آن اضافه می‌کنند، عامل ایجاد آلرژی درماتیت تماسی است. کسانی که به فرآورده‌های لاستیکی حساس‌اند، باید به دنبال جایگزینی آنها باشند. اکثر البسه کشدار، امروزه از اسپاندکس ساخته شده‌اند (الیاف قابل ارتجاع مصنوعی). اسپاندکس جزو مواد اصلی اکثر لباس‌های کشدار، لباس شنا، باندهای جراحی و شیلنگ‌هاست. اوایل، به بعضی از الیاف آنها موادی اضافه می‌کردند که آلرژن بود اما این فرآورده‌ها از اسپاندکس‌های اخیر حذف شده‌اند. امروزه اسپاندکس‌ها به ندرت ایجاد آلرژی می‌کنند. کسانی که به لاستیک حساس‌اند، می‌توانند لباس‌هایی ساخته شده از اسپاندکس بپوشند، به شرطی که لباس آنها لبه یا کمربند لاستیکی نداشته باشد. بعضی سازندگان، کمربندهایی می‌سازند که کاملا فاقد لاستیک است.لباس‌های لاستیکی نیز (موقعی که محکم بسته شوند) به علت وارد آمدن فشار مکانیکی می‌توانند عکس‌العمل پوستی ایجاد کنند.

فخرناز لطفیان

منبع : روزنامه سلامت