نگاهی به «الصحیفهٔ النبویّه»

شخصیت پرآوازه و بی‏بدیل پیامبر اكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم ، محور وحدت امّت اسلامی، در چنان جایگاه معنویی قرار دارد كه علم و آگاهی كامل به او، حقیقتا برای عالم و عامی مقدور و میسر نیست. اما حقیقت دیگری وجود دارد كه ما (عموما مسلمین) از آن غافلیم و آن، شناخت شخصیت آن بزرگوار به حدّ مقدور و بهره‏مندی از گفتار و سیره پیامبر بزرگوار است. متأسفانه باید اذعان داشت اكنون پس از چهارده قرن، امّت اسلامی عظمت و سجایای شخصیت پیامبر اكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم را چنان كه باید، نشناخته است. امیدواریم در سال‏های آتی از سوی رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، سالی نیز به نام نبی اكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم نامیده شود، تا از ره آورد آن، وجود گرامی پیامبر اكرم بیشتر به جامعه اسلامی شناسانده شود.
ناگفته نماند كه این نام گذاری سال‏ها نیز خود پیروی از سیره نبوی می‏باشد.
و امّا صحیفه نبوی كتاب ارزشمندی است كه فاضل و دانشمند گرامی، جناب آقای جواد قیومی اصفهانی در مجموعه «موسوعهٔ الادعیه» آن را به پایان رسانیده است.
موسوعهٔ الادعیهٔ مجموعه‏ای است چند جلدی از صحیفه‏های معصومین علیهم‏السلام كه نخستین آن، «الصّحیفهٔ النبویّه» و آخرین آن‏ها، «الصّحیفهٔ المهدویّهٔ» خواهد بود.
البته مجلّد اوّل و دوم آن، شامل: ادعیه آیات قرآنی، صحیفه نبویه، صحیفه علویه و صحیفه فاطمیه به طبع رسیده و نگارنده از چاپ مجلّدات دیگر آن مطلع نیست.
آقای قیومی در مقدمه كتاب ـ كه به تاریخ ۱۳ جمادی الاول ۱۴۱۶ ه .ق. مطابق با ۱۷ مهر ۱۳۷۴ می‏باشد ـ مواردی را یاد آور شده است، از جمله سه مورد از آن را برمی‏شماریم:
. تشكر از تأثیر و تشویق مرحوم حجهٔ الاسلام و المسلمین آقای سید عبدالعزیز طباطبائی در تألیف این كتاب.
. تصریح به ترك مواردی كه مؤلف عدم صحّت انتساب آن را به نبیّ اكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم احراز كرده‏اند.
. اشاره به باب‏های كتاب.
● ویژگی‏های صحیفه نبویّه.
كتاب صحیفه نبویه در برگیرنده ۱۰۴۳ دعا است كه از لسان مبارك نبیّ اكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم صادر شده است.
شماره گذاری جملات دعاها از كارهای ارزنده این كتاب است.
متن ادعیه، از صفحه ۶۱ تا ۶۷۴ را شامل است.
فهرست مصادر ادعیه كه در نوع خود بی نظیر است، از صفحه ۶۸۱ تا ۸۵۳ را در برگرفته است.
فهرست عناوین ادعیه نیز از صفحه ۸۶۳ تا ۸۸۸ می‏باشد.
در ضمن، ادعیه، اعراب گذاری شده است كه ارزش كار را دو چندان ساخته است.
چاپ اول كتاب در ۱۴۱۸ ه .ق. در ۱۰۰۰ نسخه وزیری توسط بنیاد پژوهش‏های آستان قدس رضوی منتشر شده است.
امید است در آینده نزدیك این كتاب با ترجمه فارسی نیز منتشر شود. ان شاء اللّه.
در ادامه، فهرست باب‏های كتاب را كه ۲۳ باب است، مرور می‏كنیم:
باب ۱. دعاهای پیامبر در ثناء بر خداوند تعالی.
باب ۲. دعاهای او در مناجات با خداوند تعالی.
باب ۳. دعاهای او در استغفار و طلب توبه.
باب ۴. دعاهای او در طلب مكارم اخلاق و استعاذه از مذمّت‏های اخلاقی.
باب ۵. دعاها و نفرین‏های پیامبر، از آن جمله است دعاهای آن حضرت برای امام علی، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین علیهم‏السلام و در مقابل نفرین‏های آن حضرت است بر ابوسفیان، معاویه، عمرو بن عاص و قاتلان امام علی و امام حسین علیهماالسلام .
باب ۶. دعاهای او در باره آنچه كه به بحث طهارت مرتبط است.
باب ۷. دعاهای او در آنچه مرتبط به نماز است.
باب ۸. دعاهایی كه مرتبط با بحث حج است.
باب ۹. دعاهایی كه مربوط به جنگ و جهاد است.
باب ۱۰. دعاهایی كه مربوط به نكاح است.
باب ۱۱. دعاهایی كه مربوط به تجارت (خرید و فروش) است.
باب ۱۲. دعاهای پیامبر كه مربوط به خوردنی‏ها و آشامیدنی‏هاست.
ناگفته پیداست كه مباحث باب‏های ۶ تا ۱۲ در مباحث فقهی كه بیشتر در درس‏های حوزه علمیه مطرح است، می‏تواند بیش از پیش مورد استفاده قرار گیرد.
باب ۱۳. دعاهای پیامبر در بعضی از آداب مثل
. قرائت.
. خواب و رؤیا.
. پوشیدن لباس.
. سفر و آنچه مرتبط با آن است.
. و...
باب ۱۴. دعاهای او در امور مهم و كشف شدائد.
باب ۱۵. دعاهای او در برآورده شدن حاجات.
باب ۱۶. دعاهای او در طلب رزق و ادای دین.
باب ۱۷. دعاهای او در گشایش غم‏ها و حزن و اندوه‏ها.
باب ۱۸. دعاهای او در احتراز و احتجاب از دشمنان.
باب ۱۹. دعاهای او در پناه بردن از امراض.
باب ۲۰. دعاهای او در پناه بردن در سایر امور.
باب ۲۱. دعاهای او در ایام و لیالی هفته.
باب ۲۲. دعاهای او در ماه‏های سال.
باب ۲۳. دعاهای دیگر پیامبراكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم .
حسن ختام این نوشته را به دعایی از آن حضرت در طلب علم قرار می‏دهیم (دعای شماره ۸۰):
«اللَّهُمَ انْفَعْنی بِما عَلَّمْتَنی و عَلِّمْنی ما یَنْفَعُنی وَ ارْزُقْنی عِلْما تَنْفَعُنی بِهِ».

صاحب اثر : اسماعیل محمدی
منبع : كوثر شماره ۵۰

منبع : سایت پیامبر اعظم