ریشه‌یابی عفونت گوش میانی

گوش عضو اصلی شنوایی است و در عمل تعادل نیز اهمیت زیادی دارد. این عضو بسیار مهم با توجه به موقعیت مكانی به گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی تقسیم می‌شود. همان‌طور كه می‌دانید، گوش خارجی شامل لاله گوش و مجرای خارجی است كه به پرده صماخ منتهی است.
گوش میانی شامل استخوانچه‌هایی است كه چون به پرده صماخ و همدیگر متصل‌اند، امواج صوتی را منتقل می‌كنند تا به گوش داخلی و از آنجا به وسیله عصب شنوایی به مغز برود و صدا تشخیص داده و حس شود. یك نكته مهم كه در ساختمان گوش‌مان باید متوجه آن باشیم این است كه درون حفره گوش میانی چند سوراخ یا دریچه وجود دارد كه یكی از آنها لوله شنوایی یا شیپور استاش است كه راه ارتباطی حلق با گوش است بنابراین هر گونه عفونت یا التهاب كه مربوط به دستگاه تنفس و از آنجا حلق و ناحیه بینی باشد به گوش میانی منتقل می‌شود. این مجرای ارتباطی (شیپور‌استاش) بسیار بااهمیت است بنابراین هر مشكلی كه باعث انسداد آن شود، تهویه هوا در گوش را برهم می‌زند و مشكل‌آفرین می‌شود.
● شیپور استاش، مجرای دوستی حلق و گوش
این مجرا باعث برقراری تعادل فشار هوا در دو سوی پرده صماخ می‌شود و در نتیجه از پارگی پرده جلوگیری می‌كند. در هنگام بلع غذا، هوا از این طریق به گوش میانی رفته و تعادل برقرار می‌شود بنابراین در مسافرت‌های هوایی كه این تعادل به هم می‌خورد، برای جلوگیری از درد شدید در پرده گوش، توصیه می‌شود آدامس بجوید تا تهویه وتعادل حفظ شود. هرگونه مشكلی كه باعث اختلال در شیپور استاش شود، یعنی تهویه گوش مطلوب انجام نشود باید به سرعت برطرف شود چون اگر بیماری از قبیل عفونت و التهاب وارد گوش میانی شود به سرعت به گوش داخلی می‌رود و چون این قسمت در ارتباط با مغز است، به مسایل جدی مثل مننژیت دچار می‌شویم.
▪ اخلالگران در شیپوراستاش
هرگونه عفونت حلق و گلو ناشی از سرماخوردگی، عفونت مكرر قسمت بالایی دستگاه تنفس یا پاره بودن و سوراخ شدن پرده گوش كه باعث شود مایع یا میكروبی وارد گوش میانی شود، یا وجود لوزه و لوزه سوم كه شیپور استاش را می‌بندد، به هر حال تهویه را مختل می‌كند و در این فضای بدون تهویه و اكسیژن، محیط رشد میكروب‌ها بسیار فراهم می‌شود. در نتیجه التهاب گوش میانی یا اوتیت‌مدیا اتفاق می‌افتد كه باید به سرعت با بروز اولین علامت‌ها تشخیص داده شود و به طور كامل درمان شود.
● كودكان و عفونت گوش میانی
طول شیپور استاش در بالغین ۵/۳ تا ۴ سانتی‌متر است كه در بچه‌ها تكامل خوبی ندارد و خیلی كوچك و مستقیم است بنابراین عواملی مثل لوزه سوم باعث مسدود شدنش می‌شود كه باید سریع مشكل را شناخت و برطرف كرد. كارهایی هم مثل دادن شیرخشك با شیشه شیر، به خصوص اگر بچه را در حالت صحیح شیر ندهند، باعث می‌شود ترشحات موادغذایی و شیر به‌طور مستقیم وارد گوش و در نتیجه موجب عفونت و التهاب شود بنابراین باید بچه‌ها را در یك شیب ملایم شیر داد مثل شیر دادن با شیر مادر. اگر بچه كوچك شما بی‌قراری می‌كند، بی‌خواب و بی‌اشتهاست و به‌ طور دایمی گوش خود را لمس می‌كند یا كاهش شنوایی دارد، او را نزد پزشك ببرید تا ازنظر عفونت گوش میانی بررسی شود چون این عفونت مراحل گوناگونی دارد كه اگر در مراحل اول و شروع كار تشخیص دهیم، با درمان‌های دارویی مشكل برطرف می‌شود اما در مراحل پیشرفته باید درمان‌های جراحی انجام دهیم.
● مراحل بیماری
از مراحل این بیماری می‌توان حاد، تحت حاد و مزمن را نام برد. به یاد دارید كه گفتیم یك فضای بدون اكسیژن و بی‌تهویه در اثر بسته‌شدن مجرای شیپور استاش به‌وجود می‌آید و رشد میكروب‌ها در آنجا باعث می‌شود پرده صماخ گوش به سمت داخل كشیده شود پس اگر در این مرحله مراجعه كنید، پزشك با معاینه پرده قرمز‌رنگ كشیده شده به داخل را می‌بیند و شما اگر در این قسمت به درد گوش و افت شنوایی‌تان بی‌اهمیت باشید و برای درمان مراجعه نكنید، مرحله بعد شروع می‌شود. یك مایع سروزی از عروق ناحیه گوش میانی به دلیل عفونت‌های شدید ترشح می‌شود و این باعث فشار به پرده گوش می‌شود و در نتیجه پرده پاره می‌شود. در مرحله قبل از پارگی پرده گوش، بیرون‌زدگی پرده به وضوح با معاینه پزشك دیده می‌شود. خلاصه شما هر چه دیرتر مراجعه كنید، درمان سخت‌تری در انتظار شماست و قطعا هزینه بیشتری متحمل می‌شوید.
● درمان
اول از همه باید عامل اصلی اختلال در شیپور استاش را شناخت و آن را برطرف كرد. برای مثال لوزه سوم یا عفونت یا هر آنچه در تهویه گوش مشكل آفریده باید از بین برود. سپس بسته به پیشرفت بیماری، درمان با آنتی‌بیوتیك‌ یا جراحی و قراردادن لوله تهویه داخل پرده گوش و خارج‌كردن ترشحات عفونی آغاز می‌شود. این لوله تهویه را قرقره می‌گوییم كه ما به صورت دقیق و طوری كه كمترین آسیب به پرده گوش برسد آن را داخل پرده جاگذاری می‌كنیم تا تهویه برقرار شود و مانع از پارگی شدید پرده گوش شویم.
وقتی عفونت گوش میانی پیشرفت می‌كند، به علت وجود ترشحاتی كه پشت پرده گوش جمع می‌شود حتی تا ۶۰ درصد كاهش شنوایی رخ می‌دهد. این فشاری كه به استخوانچه‌های گوش میانی می‌آید، اجازه حركت و عبور امواج صوتی از گوش خارجی به سمت داخل را نمی‌دهد و این افت شنوایی علامت مهمی است كه باید آن را جدی بگیرید.

دکتر کامران کامروا
متخصص گوش و حلق و بینی

منبع : روزنامه سلامت