|
در مازندران هم شغال به اين زردى پيدا نمى‌شود!
|
|
|
به تمسخر: تقاضا و توقع شما بيش از حد انتظار است
|
|
درمان چه سود واقعه افتاد و کار بود
|
|
درماندهٔ تقديرند هم عارف و هم عامى٭
|
|
|
رک: با قضا کارزار نتوان کرد
|
|
|
|
٭ بيچارهٔ توفيقند هم صالح و هم طالح
|
............................ (سعدى)
|
|
درمانده کارها کند از اضطرار خويش٭
|
|
|
نظير:
|
|
|
سگ را چو در تنگى بگيرند بگزد (کليله و دمنه)
|
|
|
ـ گربه که به تنگنا افتاد چشم آدمى را برآرد
|
|
|
ـ نبينى که چون گربه عاجز شود
|
بدرَد به چنگال چشم پلنگ (سعدى) |
|
|
ـ ور رسد کار به جان از سرِ جان برخيزم
|
|
|
|
٭دل خواست عشقش از من و دادم به اضطرار
|
........................ (اديب صابر)
|
|
در محشر اگر آتش دوزخ بينم
|
فرياد کشم که تنباکو، کو؟
|
|
|
بيتى است که علاقه‌مندان و طرفداران قليان براى خود ساخته‌اند
|
|
درم در جهان بهر خوش خوردن است
|
نه از بهر زيرزمين کردن است
|
|
|
نظير: زر از بهر خوردن بود اى پسر
|
براى نهادن چه سنگ و چه زر (سعدى)
|
|
در مزرع دهر هر چه کارى دِروى
|
|
|
رک: از مکافات عمل غافل مشو...
|
|
درِ مسجد است، نه کندنى است نه سوزاندنى!
|
|
|
نظير:
|
|
|
گوشت را از ناخن نمى‌توان جدا کرد
|
|
|
ـ دست شکسته وبال گردن است
|
|
درِ مسجد باز است حياى سگ کجا رفته؟
|
|
|
رک: درِ ديزى باز است حياى گربه کجاست
|
|
در ميان 'اگر' نمى‌توان نشست
|
|
|
رک: اگر خاله‌ام ريش داشت آقادائى‌ام مى‌شد
|
|
در ميان روز گفتن: 'روز کو؟ ' خويش را رسوا کردن است (مولوى)
|
|
در ميان ميوه‌هاى خوشمزه
|
شاه انگور است و سلطان خربزه (لاادرى)
|
|
|
نظير: شهيد خربزه را روز حشر پرسش نيست
|
|
در ميانهٔ دو صنم ايستاده و دو دلم
|
اين صدا زند که بيا و آن ندا کند که مرو
|
|
در نظام طبيعت ضعيف پامال است٭
|
|
|
رک: زورت بيش است، حرفت پيش است
|
|
|
|
٭ برو قوى شو اگر راحت جهان طلبى
|
که................ (گلشن آزادى)
|
|
در نقش خودت چه خوش‌پسندى
|
در نقش حقير قَرْقَطينا؟!٭(از ساخته‌هاى عوام)
|
|
|
نظير: تا نقش تو آيه خوش بخندى
|
تا نقش من آيد قرقطينا؟
|
|
|
|
٭ قرقطينا يعنى قر و قاطى مى‌کنى؟
|
|
درنگ آوَرَد راستى‌ها پديد٭ |
|
|
رک: شتاب کار شيطان است
|
|
|
|
٭.................................
|
ز راه خرد سر نبايد کشيد (فردوسى)
|
|
در نوميدى بسى اميد است (نظامى)٭
|
|
|
نظير:
|
|
|
بعدِ نوميدى بسى امّيدهاست
|
|
|
ـ نوميد مشو مگو که امّيد نماند
|
|
|
ـ شانس از پشت در بسته هم مى‌آيد
|
|
|
ـ بسا مراد که در ضمن نامرادى‌هاست
|
|
|
ـ باران سفيد از ابر سياه مى‌بارد
|
|
|
ـ به‌هنگام سختى مشو نااميد
|
از ابر سيه بارد آب سپيد (نظامى)
|
|
|
|
٭...............................
|
پايان شب سيه سفيد است (نظامى)
|
|
در نيابد حال پخته هيچ خام٭
|
|
|
|
٭..........................
|
پس سخن کوتاه بايد والسّلام (مولوى)
|
|
دُرّ نيارد به کف آن کس که ز دريا ترسد ٭ |
|
|
|
٭.....................
|
نخورَد باده هر آن کو ز خمار انديشد (خواجو کرمانى)
|
|
در نيام کج نمى‌گنجد به‌جز شمشير کج (سالک بختيارى)
|
|
|
رک: تيغ کج را نيام کج بايد
|
|
دروازهٔ شهر مى‌توان بست
|
نتوان دهن مخالفان بست
|
|
|
نظير: دهانِ دشمن و گفتِ حسود نتوان بست (سعدى)
|
|
|
نيزرک: در دروازه را مى‌توان بست دهن مردم را نمى‌توان بست
|
|
درودگرى کار بوزينه نيست (کليله و دمنه)
|
|
|
نظير: کار بوزينه نيست نجّارى
|
|
|
ـ از بوزينه درودگرى نيايد
|
|
|
ـ خرس را چه به آهنگرى؟
|
|
|
ـ شتر را به علاقه‌بندى چه‌کار؟
|
|
|
ـ از کور ديد‌بانى نيايد
|
|
|
ـ شتر را به نعلبندى چه‌کار؟
|
|
|
ـ خرس را چه به ارّه‌کشى؟
|
|
|
ـ از خر خرّاطى خواستن خطاست
|
|
|
ـ حلاج هرگز ديبا نبافد.
|
|
در وطن اهل هنر داغ غريبى دارند (صائب)
|
|
|
نظير:
|
|
|
اندرين ملک هنر همدم ناکامى است (رعدى آذرخشى)
|
|
|
ـ با هر که نشانى از هنر هست
|
با محنت و رنج همنشين است (ابوالفرج رونى)
|
|
|
نيز رک: با اهل هنر جهان به کين است
|
|
دروغ استخوان ندارد که گلو را بگيرد
|
|
|
نظير: دروغ شاخ و دم ندارد
|
|
دروغ بوى پياز داغ مى‌دهد (عا).
|
|
|
نظير: دروغ که از دور مى‌آيد يک پايش مى‌لنگد
|
|
دروغ به موقع بِهْ از راست بى‌موقع است
|
|
|
مقا: دروغ مصلحت‌آميز بِهْ که راست فتنه‌انگيز
|
|
دروغت را باور کنم يا لنگ خروس را؟
|
|
|
رک: آدم دروغگو دُم خروس از جيبش پيداست
|
|
دروغ در شعر هنر است (قابوس‌نامه)
|
|
|
نظير: شعر هر چه به دروغ نزديک‌تر زيباتر!
|
|
دروغ زشت بوَد گرچه مصلحت‌آميز (شيخ‌الرئيس افسر)
|
|
دروغ زنان راست از براى شهوت (سَمَک عيّار)
|
|
دروغ زنايِ زبان است
|
|
|
رک: زبان را مگردان به گِرد دروغ
|
|
دروغ شاخ و دم ندارد
|
|
|
نظير: دروغ استخوان ندارد که گلو را بگيرد
|
|
دروغ که از دور مى‌آيد يک پايش مى‌لنگد
|
|
|
نظير: دروغ بوى پياز داغ مى‌دهد
|
|
دروغ گفتن شرط جوانمردان نيست (سَمَک عيّار)
|
|
دروغ گُل مى‌دهد ولى ميوه نمى‌دهد
|
|
|
رک: زبان را مگردان به گرد دروغ
|
|
دروغگو خانه‌اش آتش گرفت٭ کسى باور نکرد
|
|
|
نظير:
|
|
|
آنکه به دروغگوئى منسوب گشت اگر راست گويد از او باور ندارد (مرزبان‌نامه)
|
|
|
ـ کسى را که عادت بوَد راستى
|
خطائى رود در گذارند از او
|
|
|
وگر نامور شد به قول دروغ
|
دگر راست باور ندارند از او (سعدى)
|
|
|
ـ به گرد دروغ آنکه گردد بسى
|
از او راست باور ندارد کسى (اسدى)
|
|
|
ـ به گرد دروغ ايچ‌گونه مگرد
|
چو گردى بوَد بخت را روى زرد (فردوسى)
|
|
|
|
٭ يا: دروغگو خانه‌اش سوخت...
|
|
دروغگو خود خود را رسوا کند
|
|
|
نظير: آدم دروغگو کم‌حافظه مى‌شود
|
|
دروغگو دروغ‌پرداز هم لازم دارد
|
|
|
نظير: دروغگو دروغ مى‌گويد و دروغ‌پرداز به آن شاخ و برگ مى‌دهد
|
|
دروغگو دروغ مى‌گويد و دروغ‌پرداز به آن شاخ و برگ مى‌دهد
|
|
|
نظير: دروغگو دروغ‌پرداز هم لازم دارد
|
|
دروغگو دشمن خداست
|
|
|
نظير: دروغ است سرمايه مر کافرى را (ناصرخسرو)
|
|
دروغ مصلحت‌آميز بِهْ از راست فتنه‌انگيز
(سعدى) ٭ |
|
|
نظير:
|
|
|
دروغى که حالى دلت خوش کند
|
به از راستى کت مشوّش کند (سعدى)
|
|
|
ـ دروغى که به راست مانَد به از راستى که به دروغ ماند (مرزبان‌نامه)
|
|
|
ـ دروغ به راست مانا بِهْ که راستِ به دروغ مانا (قابوس‌نامه)
|
|
|
مقا: دروغ به موقع بِهْ از راست بى‌موقع است
|
|
|
|
٭ اصل عبارت در گلستان چنين است: 'دروغى مصلحت‌آميز بِهْ که راستى فتنه‌انگيز'
|
|
دروغى که به راست مانَد بِهْ از راستى که به دروغ مانَد (مرزبان‌نامه)
|
|
|
نظير: راستى که به دروغ مانَد مگوى
|
|
|
نيزرک: دروغ مصلحت‌آميز به از راست فتنه‌انگيز
|
