|
دهاتى که پولدار شد در تابستان بخارى مى‌گذارد!
|
|
ده آدمى در سفره‌اى بخورند و دو سگ بر مردارى با هم به‌سر نبرند (سعدى)
|
|
|
نظير: ده درويش در گليمى بخسبند و دو پادشاه در اقليمى نگنجند (سعدى)
|
|
دهان دشمن و گفتِ حسود نتوان بست (سعدى)
|
|
|
نظير: دروازهٔ شهر مى‌توان بست
|
نتوان دهن مخالفان بست
|
|
دهان زن چفت و بند ندارد
|
|
|
نظير:
|
|
|
زبان زن بند ندارد
|
|
|
ـ دهان زن شُل است
|
|
|
ـ زن دلش طاقچه ندارد
|
|
|
ـ زن نخود زير زبانش نمى‌خيسد!
|
|
|
ـ پيچ دهان زن هرز است
|
|
دهان زن شُل است
|
|
|
رک: دهان زن چفت و بند ندارد
|
|
ده انگشت را خدا برابر خلق نکرده است
|
|
|
رک: خدا ده انگشت را برابر خلق نکرده است
|
|
دِه براى کدخدا خوب است و برارش (= برادرش)!
|
|
|
نظير: در دِهْ کى خوش است؟ کدخدا و برادرش!
|
|
دِه به اين بزرگى کوره نصيب ما شد، باغ به اين بزرگى غوره نصيب ما شد
|
|
|
رک: باغ به اين بزرگى غوره نصيب ما شد...
|
|
دِهِ خراب خراج ندارد
|
|
ده درويش در گليمى بخسبند و دو پادشاه در اقليمى نگنجند (سعدى)
|
|
|
نظير: ده آدمى در سفره‌اى بخورند و دو سگ بر مردارى با هم به‌سر نبرند
|
|
دِه مرو، دِه مرد را احمق کند٭
|
|
|
نظير:
|
|
|
هر که روزى ماند اندر روستا
|
تا به ماهى عقل او نايد به‌جا (مولوى)
|
|
|
ـ قول پيغمبر شنو اى محتبى
|
کور عقل آمد وطن در روستا (مولوى)
|
|
|
ـ روستائى اگر ولى بودى
|
خرس در کوه بوعلى بودى
|
|
|
ـ روستائى را عقل از پس مى‌آيد
|
|
|
|
٭................................
|
عقل را بى‌نور و بى‌رونق کند (مولوى)
|
|
دِه مى‌بينى و فرسنگ مى‌پرسى؟
|
|
|
نظير:
|
|
|
چرا دِه بينى و فرسنگ پرسى؟
|
|
|
ـ چرا دِه بينم و فرسنگ پرسم (نظامى)
|
|
|
ـ اگر راه مى‌دانى فرسنگ چه مى‌پرسى؟
|
|
|
ـ مى‌دانم و مى‌پرسم
|
|
دهنِ باز بى‌روزى نمى‌ماند
|
|
|
رک: خدا روزى‌رسان است
|
|
دهنِ خويش به دشنام ميالا هرگز
|
کاين زر قلب به هرکس که دهى باز دهد
(صائب)
|
|
|
رک: هر که ناشايسته گويد ناشايسته شنود
|
|
دهن سگ به لقمه دوخته بِهْ٭
|
|
|
نظير:
|
|
|
سگ درّنده چو دندان کند تيز
|
تو در حال استخوانى پيش او ريز (سعدى)
|
|
|
ـ سخن آخر به دهان مى‌گذرد موذى را
|
سخنش تلخ نخواهى دهنش شيرين کن (سعدى)
|
|
|
|
٭ با بدانديش هم نکوئى کن
|
........................... (سعدى)
|
|
دهن سگ را با پاره استخوانى مى‌توان بست
|
|
|
نظير: سگ را پاره استخواني!
|
|
دهنِ سگ٭ هميشه باز است
|
|
|
|
٭مراد از کلمه 'سگ' آدم بد دهن و ناسزاگوى است
|
|
دهن هر کس عسل کردم انگشتم را خونى درآوردم٭
|
|
|
نظير: اگر پنج پنجه‌ات را عسل کنى بگذارى دهن فلانى انگشت‌هايت را مى‌جَود
|
|
|
|
٭عبارتى است در بيان صفت مردم ناسپاس و اينکه هيچ‌کس حقّ خدمت و نعمت را نگاه نمى‌دارد و در مقابل نيکى خصومت و زيان مى‌رساند.
|
