پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

ترومبوسیتوپنی‌ ـ thrombocytopenia


ترومبوسیتوپنی‌ عبارت‌ است‌ از كاهش‌ تعداد پلاكت‌ها در گردش‌ خون‌. پلاكت‌ها با بستن‌ هر شكاف‌ كوچكی‌ كه‌ در جدار عروقی‌ خونی‌ ایجاد گردد، نقشی‌ حیاتی‌ در كنترل‌ خونریزی‌ ایفا می‌كنند. در ترومبوسیتوپنی‌ تمایل‌ به‌ خونریزی‌ به‌ ویژه‌ از عروق‌ خونی‌ كوچك‌تر وجود دارد. این‌ امر باعث‌ خونریزی‌ غیرطبیعی‌ در پوست‌ و سایر قسمت‌های‌ بدن‌ می‌گردد. چند نوع‌ ترومبوسیتوپنی‌ از جمله‌ پورپورای‌ ترومبوسیتوپنیك‌ ایدیوپاتیك‌ و پورپورای‌ ترومبوسیتوپنیك‌ ترومبوتیك‌ وجود دارد.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. تمایل‌ به‌ كبودشدگی‌
۲. خونریزی‌ در دهان‌
۳. خون‌ دماغ‌
۴. قاعدگی‌های‌ شدید یا طولانی‌
۵. وجود خون‌ در ادرار
۶. پتشی‌ (لكه‌های‌ كوچك‌، گرد، بدون‌ برجستگی‌ و به‌ رنگ‌ قرمز مایل‌ به‌ ارغوانی‌ در پوست‌)
ـ علل‌ بیماری:
۱. مادرزادی‌
۲. تولید كم‌ یا ناقص‌ پلاكت‌ها در مغز استخوانی‌
۳. گاهی‌ علت‌ ناشناخته‌ است‌ (ایدیوپاتیك‌)
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. عفونت‌ حاد
۲. عفونت‌ با ویروس‌ نقص‌ ایمنی‌ انسانی‌ (ایدز)
۳. مصرف‌ آسپیرین‌ یا سایر داروهای‌ ضد التهاب‌ غیراستروییدی‌
۴. بزرگی‌ طحال‌ (هیپراسپلنیسم‌)
۵. كاهش‌ درجه‌ حرارت‌ بدن‌
۶. انتقال‌ خون‌
۷. مصرف‌ الكل‌
۸. پره‌اكلامپسی‌
۹. مواجهه‌ با اشعه‌ ایكس‌
۱۰. بیماری‌های‌ دیگر از جمله‌ لوپوس‌ اریتماتوی‌ سیستمیك‌، كم‌خونی‌، لوسمی‌، سیروز و غیره‌
۱۱. مصرف‌ داروهایی‌ چون‌ كینیدین‌، داروهای‌ گوگردار، داروهای‌ ضد دیابتی‌ خوراكی‌، نمك‌های‌ طلا، ریفامپین‌ و غیره‌
ـ پیشگیری‌:
۱. اجتناب‌ تا حد ممكن‌ از داروهایی‌ كه‌ عامل‌ خطرزا هستند.
۲. در مورد بیماران‌ مبتلا به‌ ترومبوسیتوپنی‌ از آسیب‌ بپرهیزید و در صورت‌ وقوع‌، دنبال‌ درمان‌ باشید.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
۱. در موارد حاد به‌ خصوص‌ در كودكان‌، اكثراً ظرف‌ 2 ماه‌ بهبود می‌یابند.
۲. در موارد مزمن‌ ممكن‌ است‌ فروكش‌ و عود وجود داشته‌ باشد. بعضی‌ خود به‌ خود بهبود می‌یابند.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. سكته‌ مغزی‌ (خونریزی‌ مغزی‌)
۲. از دست‌ دادن‌ شدید خون‌
۳. عوارض‌ جانبی‌ دارو درمانی‌
ـ درمان‌:
۱. انتقال‌ پلاكت‌ برای‌ بیماران‌ مبتلا به‌ ترومبوسیتوپنی‌ مزمن‌
۲. جراحی‌ برای‌ برداشتن‌ طحال‌ (اسپلنكتومی‌) در موارد دایمی‌
۳. قطع‌ داروی‌ مضر در ترومبوسیتوپنی‌ ناشی‌ از دارو
۴. سایر برنامه‌های‌ درمانی‌ بسته‌ به‌ علت‌ زمینه‌ای‌ فرق‌ می‌كنند.
۵. در بعضی‌ موارد درمانی‌ لازم‌ نیست‌ و اجازه‌ داده‌ می‌شود تا ترومبوسیتوپنی‌ سیر خود را طی‌ كند.
۶. تشخیص‌ با توجه‌ به‌ علایم‌ بیمار و نتیجه‌ آزمایش‌ خون‌ كه‌ نشانگر تعداد پلاكت‌ها است‌ گذاشته‌ می‌شود.
ـ داروها:
۱. در موارد دایمی‌ ممكن‌ است‌ درمان‌ سركوبگر ایمنی‌ تجویز شود.
۲. در طی‌ مرحله‌ حاد یك‌ حمله‌ شدید ممكن‌ است‌ گاماگلوبین‌ تجویز گردد.
۳. ممكن‌ است‌ در زمان‌ تشخیص‌ و در موارد عودكننده‌، كورتیكواستروییدها تجویز شوند.
ـ فعالیت‌:
۱. پرهیز از ورزش‌های‌ تماسی‌
۲. حداقل‌ فعالیت‌ برای‌ پیشگیری‌ از آسیب‌
۳. استراحت‌ در بستر در طی‌ مرحله‌ حاد
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ غذایی‌ خاصی‌ ندارد.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر علایم‌ در طی‌ درمان‌ بدتر شوند. از دست‌رفتن‌ شدید خون‌ در یك‌ وضعیت‌ اورژانس‌
۲. اگر علایم‌ جدید یا غیرقابل‌ توجیه‌. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ ایجادكننده‌ به‌ ویژه‌ كورتیكواستروئیدها عوارض‌ جانبی‌ و واكنش‌های‌ زیانبار بسیاری‌ دارند كه‌ مستلزم‌ پیگیری‌ هستند.


همچنین مشاهده کنید