|
يا اجل مىدواند يا روزى! |
|
|
نظير: خاک مىکشد |
|
يا بکُش يا دانه ده يا از قفس آزاد کن |
|
يا بگو ها و يا بگو که نخير |
به سلامت ز ما و از تو به خير (ملکالشعرا بهار) |
|
|
رک: از ما به خير، از شما به سلامت! |
|
يا بميرى که من تو را نبينم يا کور شوى که تو مرا نبينى! |
|
|
نظير: يا خدا تو را بکشد و مرا آسوده کند، يا مرا آسوده کند و تو را بکشد! |
|
يابوى اخته و مرد کوسه سالشان معلوم نباشد! |
|
يابوى پيشآهنگ آخرش توبرهکش مىشود |
|
|
نظير: چونکه گلّه باز گردد از ورود |
پس فتد آن بُز که پيشآهنگ بود (مولوى) |
|
يا تخت، يا تخته! |
|
|
رک: يا سر مىرود يا کلاه مىآيد |
|
يا جنّى يا برادر جنّ |
|
|
تو از اين راز چگونه آگاهى؟ |
|
يا خدا تو را بکشد و مرا آسوده کند، يا مرا آسوده کند و تو را بکشد! (عا). |
|
|
نظير: يا بميرى که من تو را نبينم، يا کور شوى که تو مرا نبينى! |
|
يا خدا، يا خرما |
|
|
رک: هم خدا را مىخواهد هم خرما را |
|
يا پدر نمىکنند اين پسران ناخلف (حافظ) |
|
يادت بيايد گذشتهها را، انبون به دوش و خوشهها را! (عا). |
|
|
رک: اين منم طاووس علّيين شده؟ |
|
ياد حق کن تا بمانى جاودان٭ |
|
|
|
٭ بگذر اى غافل ز يادِ اين و آن |
................................ (عراقى) |
|
يا خواب بودهام من و گم گشته راهِ من |
يا خواب بوده آن که مرا گشته رهنمون (...؟) |
|
ياد ياران يار را ميمون بوَد ٭ |
|
|
مقا: جز ياد دوست هر چه کنى عمر ضايع است (سعدى) |
|
|
|
٭ .......................... |
خاصه کان ليليّ و اين مجنون بود (مولوى) |
|
يار آن بوَد که مال و تن و جان فدا کند٭ |
|
|
رک: براى دوستان جان را فدا کن |
|
|
|
٭ ........................ |
تا در سبيل دوست بىپايان بَرَد وفا (سعدى) |
|
يار از کارافتاده را يارى هم از ياران رسد |
|
يار اسکندر و رفيق داراست |
|
|
رک: شريک دزد و رفيق قافله است |
|
يا رب از ابر هدايت برسان باران٭ |
|
|
|
٭ .............................. |
پيشتر ز آن که چو گردى ز ميان برخيزم (حافظ) |
|
يا رب از مادر گيتى به چه طالع زادم؟٭ |
|
|
رک: الهى بخت برگردد از اين طالع که من دارم |
|
|
|
٭ کوکب بخت مرا هيچ منجم ننوشت |
.................................. (حافظ) |
|
يار باش، بار مباش؛ گل باش، خار مباش (خواجه عبدالله انصارى) |
|
|
رک: يار شاطر باش نه بارِ خاطر |
|
يار با ما دوست باشد گلخن ما گلشن است (سنائى) |
|
|
نظير: |
|
|
هر کجا تو با منى من خوشدلم |
ور بوَد در قعر چاهى منزلم (مولوى) |
|
|
ـ هر که باشد همنشين دوستان |
هست در گلخن ميان بوستان (مولوى) |
|
|
ـ يار در غار است با تو، غار گو پُر مار باش (سنائى) |
|
يار بد بدتر بوَد از مار بد٭ |
|
|
نظير: |
|
|
با بدان سر مکن که بد گردى |
|
|
ـ هر که با بدان نشيند هرگز روى نيکى نبيند (سعدى) |
|
|
ـ مارِ بد تنها تو را بر جان زند |
يار بد بر جان و بر ايمان زند |
|
|
ـ يار نيک بِهْ از کار نيک و مار بد بِهْ از يار بد (خواجه عبدالله انصارى) |
|
|
ـ يار بد خصم جاودان باشد (جامى) |
|
|
|
٭ تا توانى مىگريز از يار بد |
................................ |
|
|
|
مار بد تنها تو را بر جان زند |
يار بد بر جان و بر ايمان زند (مولوى) |
|
يار بد خصم جاودان باشد (جامى) |
|
|
رک: يار بد بدتر بوَد از مار بد |
|
يا رب دعاى خستهدلان مستجاب کن٭ (حافظ) |
|
|
|
٭ حافظ مراد مىطلبد از ره دعا |
.......................... (حافظ) |
|
يا رب مباد آنکه گدا معتبر شود٭ |
|
|
نظير: |
|
|
گر به دولت برسى مست نگردى مردى |
|
|
ـ هستى مىآورد مستى |
|
|
ـ خواجه اگر ريش داشت از پيش داشت |
|
|
ـ بارالها به حقّ هشت و چهار |
گيوه پا را مکن تو اسب سوار (عا). |
|
|
ـ لا لا نرسد به خانهدارى |
لولى نرسد به اسبسوارى |
|
|
ـ گدا گم مىکند خود را چو دولت مىکند پيدا (شهيد هندى) |
|
|
نيزرک: اين منم طاووس علّيينشده؟ |
|
|
|
٭ .......................... |
گر معتبر شود ز خدا بىخبر شود (حافظ) |
|
يا رب مباد طفل کسى ناخلف شود (قصّاب کاشانى) |
|
|
رک: 'پسر که ناخلف افتد پدر چهکار کند' و نظاير آن |
|
يا رب مکن اميدِ کسى را تو نااميد |
|
|
نظير: آدم به اميد زنده است |
|
يا رب نظر تو برنگردد |
برگشتن روزگار سهل است |
|
يار خود باش تا آسمان تو را يارى کند |
|
|
رک: از تو حرکت، از خدا برکت |
|
يار در خانه و ما گرد جهان مىگرديم٭ |
|
|
رک: آفتى نبوَد بتر از ناشناخت |
|
|
|
٭ آب در کوزه و ما تشنهلبان مىگرديم |
............................. (لاادرى) |
|
يار در غار است با تو، غار گو پُر مار باش (سنائى) |
|
|
رک: يار با ما دوست باشد گلخن ما گلشن است |
|
يارِ زنده بِهْ که شوى مرده |
|
|
رک: موش زنده بِهْ از گربهٔ مرده |
|
يا رضاى دوست بايد با هواى خويشتن٭ |
|
|
نظير: يا خدا مىشود يا خرما |
|
|
|
٭ يا دو قبله ره توحيد نتوان رفت راست |
................................. (سنائى) |
|
يار شاطر باش، نه بارِ خاطر |
|
|
نظير: |
|
|
يار باش، بار مباش؛ گل باش، خار مباش (خواجه عبدالله انصارى) |
|
|
ـ اگر يار شاطر نيستى بارِ خاطر هم مباش |
|
|
ـ اگر يار نيستى اغيار هم مباش |
|
|
ـ رأفت ياران نباشى آفت ايشان مباش (سنائى) |
|
يار شو خلق را و يارى بين |
راستى ورز و رستگارى بين (اوحدى) |
|
يار غالب باش تا غالب شوى٭ |
|
|
نظير: |
|
|
شرف خواهى به گِرد مقبلان گرد (نظامى) |
|
|
ـ مردى گردى چو گِرد مردى گردى (خواجه عبدالله انصارى) |
|
|
|
٭ از مصراع اول اين بيت مولوى: |
|
|
|
يار غالب شو که تا غالب شوى |
يار مغلوبان مشو هين اى غَوى |
|
يار قديم اسب زين کرده است (از جامعالتمثيل) |
|
يارِ کارافتاده را يارى هم از ياران رسد (از جامعالتمثيل) |
|
يار کسى باش که او يار تو باشد (سلمان ساوجى) |
|
|
رک: خواهان کسى باش که خواهان تو باشد |
|
يار که اهل است کار سهل است |
|
|
رک: اگر يار اهل است کار سهل است |
|
يار ما اهل و کار ما سهل است |
|
|
رک: اگر يار اهل است کار سهل است |
|
يار مرا ياد کند يک هل پوچ |
|
|
رک: دوست مرا ياد کند يک هل پوچ |
|
يار ما اين دارد و آن نيز هم٭ |
|
|
|
٭ اين که مىگويند 'آن' بهتر ز حُسن |
................................ (حافظ) |
|
يارم همدانىّ (همهدانىّ) و خودم هيچ ندانى |
يا رب چه کند هيچ ندان با همدانى (همهدانى) |
|
|
رک: او قُرَشى، من حبشى! |
|
يار مىبايد که چون پروانه گردد گرد يار |
|
|
مقا: براى دوستان جان را فدا کن |
|
يار نانى يار جانى نمىشود |
|
|
مقا: يار همکاسه هست بسيارى |
ليک همدرد کم بوَد بارى (سنائى) |
|
يار نباشد که دست يار نگيرد٭ |
|
|
نظير: دوست آن باشد که گيرد دست دوست |
در پريشانحالى و درماندگى (سعدى) |
|
|
|
٭ داد من امروز ده که ضرور است |
................................. (اوحدى) |
|
يارِ نيک اندرين زمانه کم است٭ |
|
|
|
٭ ........................ |
ز آنکه غثّ و سمين کنون بههم است (سنائى) |
|
يار نيک بِهْ از کار نيک و مار بد بِهْ از يار بد (خواجه عبدالله انصارى) |
|
|
رک: يار بد بدتر بوَد از مار بد |