کم شنوایی کودک، علائم پنهان در کودک سالم

جام جم آنلاین: يكي از عوامل مهم معلوليت و اختلال در ارتباطات اجتماعي، كاهش شنوايي است و تكلم ناقص مي‌تواند از علائم نقص شنوايي پنهان در كودك سالم باشد. بررسي‌ها نشان مي‌دهند از هر 1000 كودك يك نفر با كاهش شنوايي حسي عصبي متولد مي‌شود ولي كاهش شنوايي بيشتر در سنين بالا رخ مي‌دهد به نحوي كه حدود 4 درصد افراد زير 45 سال دچار درجات متفاوتي از كاهش شنوايي هستند كه با افزايش سن بيشتر مي‌شود به طوري كه شيوع آن در افراد بالاي 65 سال به 30 درصد مي‌رسد و در اين حين 42 درصد كودكان دچار كاهش شنوايي‌اند.

دكتر علي‌اصغر پيوندي، عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي مي‌افزايد: كودكي كه دچار كم‌شنوايي مي‌شود، به دنبال آن دچار كاهش رشد مغزي، مشكل در تكلم و متعاقب آن، عدم برقراري روابط مناسب اجتماعي مي‌شود.

به گفته وي، يك سوم از علل كاهش شنوايي در كودكان به حوادث قبل يا هنگام زايمان برمي‌گردد كه خود شامل 4 بخش خفيف، متوسط، شديد و كري كامل است كه شايع‌ترين علت كري متوسط تا شديد در اطفال، اختلال ژنتيكي (50 درصد موارد)‌ و سپس مننژيت (10 درصد موارد)‌ است.

اين پزشك جراح و متخصص كاهش شنوايي را به 2 دسته انتقالي و حسي عصبي تقسيم مي‌كند و در ادامه اظهار مي‌كند: در كاهش شنوايي انتقالي، اشكال در مجراي گوش، در پرده گوش، استخوانچه‌ها و دريچه بيضي است ولي در كاهش شنوايي حسي عصبي، اشكال در گوش داخلي، حلزون و عصب شنوايي انتقالي است، ولي شايع‌ترين علت كاهش شنوايي انتقالي در اطفال اوتيت مياني يا همان (التهاب گوش مياني)‌ است كه با درمان مناسب اكثرا گذرا و موقتي است.

كاهش شنوايي حسي - عصبي در اطفال

اين بيماري نادرتر از نوع انتقالي است و به دوران حاملگي، وضعيت زايمان و بيماري‌هاي دوران نوزادي ارتباط دارد و معمولا دوطرفه است و تشخيص زودهنگام آن از نظر مشكلات گفتاري اهميت فراوان دارد.

دكتر پيوندي با بيان اين مطلب، علل كاهش شنوايي حسي عصبي در اطفال را ناشي از كري ارثي به‌تنهايي يا همراه با ناهنجاري ديگر، كري مادرزادي، كري ناشي از ضربه (صدمات هنگام تولد)‌، عفونت‌ها و كم‌كاري غدد تيروئيد ذكر مي‌كند.

اين عضو هيات علمي دانشگاه، فعاليت‌هايي را كه كودك مطابق با سن، توانايي انجام آن را دارد، اين گونه بيان مي‌كند:

2 ماهگي: به صدا گوش مي‌دهد، خنده اجتماعي مي‌كند.

4 ماهگي: به صداي خشن و آرام پاسخ متفاوت مي‌دهد و به تحريكات مختلف با صدا پاسخ مي‌دهد و از جيغ كشيدن لذت مي‌برد.

8 ماهگي: با صدا كردن اسمش، فعاليت خود را متوقف و صداها را تقليد مي‌كند.

10 ماهگي: با دقت، حركات مختلف را تقليد و اولين كلمات را ادا مي‌كند.

12 ماهگي: با حركات به تقاضاهاي مختلف پاسخ مي‌دهد و افراد خانواده را با نام مي‌شناسد.

دكتر پيوندي متذكر مي‌شود؛ اگر كودك در 2 سالگي قادر به تكلم نباشد، در 3 سالگي تكلم نامفهوم و يا قادر به بيان جملات ساده نباشد، در 5 سالگي قادر به ساختن جملات صحيح و روان نبوده و هنگام صحبت كردن دستپاچه و مضطرب ‌شود و خيلي آرام يا بلند صحبت كند، نياز به بررسي و معاينه از سوي پزشك دارد.

بيماري‌هاي شنوايي

ارزيابي شنوايي بايد از هنگام تولد آغاز شود و تمامي اطفالي كه در معرض خطر هستند، بايد ارزيابي شوند؛ چراكه در برخي از اطفال، كاهش شنوايي با تاخير آغاز مي‌شود. بنابراين ارزيابي دوره‌‌اي تا 3 ماهگي و هر 6 ماه يك بار بايد انجام شود، چون اين زمان دوره‌اي حساس براي تكامل زبان است، به همين دليل 4 عمل تست OAE و ABR ، برنامه‌هايي به منظور درك شنوايي، ادامه ارزيابي‌ها به منظور تشخيص كاهش شنوايي تاخيري و گرفتن شرح حال از فردي كه مراقب كودك است، به منظور تشخيص علائمي از كاهش شنوايي در دوران مهدكودك، آمادگي، پيش دبستاني و دبستان و حتي تا 16 سالگي ارزيابي شنوايي مفيد است و در اين سن مي‌توان با تست PTA بيماريابي انجام داد.

درمان و پيشگيري

جلوگيري از ازدواج‌هاي فاميلي در افراد «كر» مادرزاد، دقت در تجويز داروهاي سمي براي گوش، ابتلا به سرخجه در سه ماهه اول حاملگي كه اگر محرز باشد سقط جنين ضرورت دارد، از مواردي است كه بايد آنها را رعايت كرد. دكتر پيوندي با اشاره به اين مطالب، خاطرنشان مي‌كند: زوجيني كه دچار عدم تجانس خون هستند نيز بايد قبل از زايمان، و در صورت لزوم نسبت به تعويض خون خود اقدام كنند.

وي مي‌افزايد: مي‌توان با تشخيص به موقع و با تجويز سمعك قبل از سن تكلم، آموزش خانواده بيمار، آموزش لب‌خواني، گفتاردرماني و آموزش در مدارس استثنايي، بعد از مدتي كودك را به مدارس معمولي معرفي كرد.

توصيه پزشكي

اين متخصص گوش و حلق و بيني در پايان يادآور مي‌شود: شايع‌ترين علت كري شديد حسي عصبي يك طرفه در اطفال بيماري «اوريون» است و مننژيت باكتريال دومين علت شناخته شده كري حسي عصبي است و تجويز دگزامتازون در اين بيماران، به ميزان زيادي از كاهش شنوايي مي‌كاهد و همچنين مخملك نيز مي‌تواند ضايعاتي در گوش دروني ايجاد كند.