چه کسی برای اولین بار زایمان بدون درد را تجربه کرد؟

روزنامه سلامت: امروزه به علل مختلف، سزارین رواج پیدا كرده است. اگرچه پزشكان معتقدند سزارین باید تنها در موارد عدم امكان انجام زایمان طبیعی و نجات جان مادر و جنین از مرگ، انجام گیرد اما خانم ها بدلیل ترس از زایمان طبیعی و گریز از دردهای آن به سزارین رو می آورند.

 

 

در كشورهای پیشرفته، زایمان طبیعی بدون درد كم كم جایگزین سزارین شده است. این روش با حفظ سلامت مادر و بدون درد، لذت و آرامش را در زیباترین صحنه خلقت یعنی تولد، به ارمغان می آورد. هم اكنون در بعضی از مراكز درمانی كشورمان نیز این روش ها به عنوان یكی از شیوه های نوین زایمان به كار می رود.
 
اما با وجود این، نگرش اكثر افراد نسبت به آن توام با ترس و دلهره است چرا كه اطلاعات و آموزش كافی در این مورد هنوز در سطح مردم وجود ندارد. در این مقاله سعی می كنیم شما را با انواع روش هایی كه درد زایمان را كاهش می دهند آشنا كنیم.
 
قصه از كجا شروع شد؟
در نیمه قرن هجدهم آنتوان مسمر در پاریس هیپنوتیزم (مسمریسم) را پایه ریزی كرد. سال ها بعد دكتر ژوزف ب دولی استاد مامایی دانشگاه شیكاگو، هیپنوتیزم را تنها بی حس كننده بی خطر در مامایی معرفی كرد. در سال ۱۸۴۶ هم برای اولین بار <از اتر> در زایمان استفاده شد.
 
سپس در سال ۱۸۵۳ دكتر جان اسنو برای زایمان فرزندان ملكه ویكتوریا از كلروفرم استفاده كرد. در سال ۱۹۲۰ نیكولایف و ۱۰ سال بعد ولفسكی آرام آرام روش های زایمان بی درد <سایكوپروفیلاكسی> را تكمیل كردند تا بالاخره در سال ۱۹۵۲ دكتر فرناندو لامازه متخصص زنان و مامایی فرانسوی تحت نام روش <لاماز> آن را رسما معرفی كرد.
 
لامازا روش تنفس پی در پی را به روش <سایكوپروفیلاكسی> كه در آن به آماده سازی ذهن انسان برای مقابله با درد به صورت شل كردن عضلات می پردازند، اضافه كرد.
 
شیوه بی حسی موضعی نخاعی را در سال ۱۸۹۹ دكتر بید معرفی كرد و در سال ۱۹۰۷ استفاده از آن در شاخه های مختلف جراحی متعادل شد.
 
اما روش بی حسی موضعی دور نخاعی در سال ۱۹۶۰ برای ایجاد بی دردی در زایمان طبیعی بكار گرفته شد. استفاده از گاز نیتروس اكساید در زایمان، مدیون زحمات <می نیت> است كه ماشین گاز و هوا را در سال ۱۹۳۳ اختراع كرد و در سال ۱۹۶۵ مخلوط نیتروس اكساید و اكسیژن تولید شد كه <انتونكس> نام گرفت.
 
تاریخچه وطنی
گاز انتونكس در زمان وزارت دكتر جهانشاه صالح وارد ایران شد و فرح دیبا همسر شاه ایران با استفاده از آن زایمان كرد. در سال ۱۳۶۵ گاز نیتروس اكساید توسط شركت درمان گاز تولید و كشور از واردات بی نیاز شد. در سال ۱۳۶۷ انتونكس در اصفهان توسط كارخانه همان شركت تولید شد و ابتدا تحقیقات بالینی اولیه آن در بیمارستان فیروزآبادی تهران انجام گرفت.
 
در طول سال های گذشته ، روش زایمان طبیعی بدون درد كمتر مورد توجه بود تا اینكه در سال ۱۳۸۱ كلاس های آمادگی جهت زایمان طبیعی بدون درد راه اندازی شد كه در آن با تكنیك های غیر دارویی زایمان بی درد از جمله روش لامازا آشنا می شدند.
 
در فروردین ماه ۱۳۸۵ هم مقرر شد برای گسترش استفاده از روش لاماز ماماها در مراكز بهداشت یك معاینه داخل مهبل انجام می دهد تا ببیند دهانه رحم شما چقدر باز شده است و بتوانند راه مناسب را برای كاهش درد پیشنهاد كنند.
 
پتدین، چیزی شبیه مورفین
این دارو شبیه مورفین است و برای كاهش درد در طول مرحله اول زایمان می توان از آن استفاده كرد. مرحله اول زایمان وقتی است كه انقباضات، دهانه رحم را به تدریج تا ۱۰ سانتی متر باز می كند و به جنین اجازه می دهد كه به داخل مهبل بیاید.
 
اگر ماما احساس كند كه شما تا دو ساعت بعد زایمان می كنید، تجویز پتدین را مجاز نخواهد دانست چون پتدین از جفت رد می شود و كمی قبل از زایمان بالاترین میزان تاثیر بر جنین را دارد.
 
این دارو به صورت تزریق در بازو و یا باسن تجویز می شود. اگر شما جثه كوچكی دارید یا نسبت به داروهای دیگر از جمله آسپرین واكنش زیادی نشان می دهید، عاقلانه تر این است كه به ماما اطلاع دهید، تا میزان كمتری از حد معمول دارو برای شما استفاده كند.
 
عبور پتدین از جفت می تواند موجب خواب آلودگی و تاخیر تنفسی نوزاد بعد از زایمان شود همچنین در صورت استفاده از پتدین نوزاد در روزهای اول پس از زایمان هم ممكن است خوب به محرك ها پاسخ نداده و سخت شیر بخورد.
 
دامنه وسیعی از واكنش ها نسبت به پتدین وجود دارد. بعضی آن را بسیار حسرت انگیز می دانند چون آنان را قادر ساخته كه در طول زایمان استراحت كنند و با نیروی بیشتری بتوانند دوباره از پس آن بربیایند.
 
برخی دیگر اظهار می كنند بعد از مصرف دارو دیگر كنترل خویش را به دست ندارند و حتی نمی توانند بفهمند كجا هستند. عده ای آن را مسكنی بسیار عالی می یابند و برخی دیگر معتقدند كه اصلا به آنها كمكی نكرده. این امر بستگی به نحوه پاسخ آنها به دارو و اهمیت تسلط برخورد در حین زایمان دارد.
 
گاز هوا، تسكین با تنفس
گاز <انتونكس> شامل ۵۰ درصد گاز اكسیژن و ۵۰ درصد گاز نیتروس اكساید است. این گاز در سیلندری در اتاق زایمان كنار شما قرار می گیرد و به وسیله لوله ای به ماسك جلوی دهان و بینی متصل می شود.
 
این روش بیشتر در پایان مرحله اول زایمان یعنی وقتی كه انقباضات شدید و سریع شده اند، بكار می رود. در مرحله دوم زایمان (یعنی وقتی كه شما با زور زدن بچه را به بیرون می رانید.) باید در ابتدای هر انقباض كمی گاز و هوا دریافت كنید و سپس بر خروج بچه تمركز كنید.
 
شما از ماسكی با یك دریچه دوراهی كه بتوانید دم و بازدم را از طریق آن انجام دهید، استفاده خواهید كرد. به محض شروع احساس درد و انقباض باید ماسك را جلوی دهان خود گذاشته و از طریق آن یك تنفس عمیق انجام دهید.
 
بعد از چند ثانیه گاز در خون شما به بالاترین میزان خود می رسد و این درد شما را تسكین می دهد. وقتی كه گاز شروع به ایجاد احساس سبكی سر در شما می كند، عضلات شما شل شده و دستان شما خود به خود از روی ماسك صورت پایین می افتد و شما دیگر گاز را استنشاق نخواهید كرد. در پایان انقباض دیگر اثر گاز از بین رفته و به حال عادی برمی گردید.
 
اكسیژن موجود در انتونكس برای جنین شما احتمالا مفید است. اگر مدتی طولانی از انتونكس استفاده كنید، دهان و گلوی شما بسیار خشك خواهد شد. بنابراین مزمزه كردن آب یا مكیدن خرده های یخ در فواصل انقباضات، ضروری است.
 
بعضی زنان اظهار می كنند كه این روش برای چیره شدن بر سختی زایمان كافی نیست. عده ای هم از احساس سبكی سر در نتیجه این گاز خوششان نمی آید.
 
تسكین درد با، تحریك اعصاب از راه پوست
این روش سال ها به عنوان روش تسكین درد در آسیب بافت نرم استفاده می شده و در كشیدگی عضلانی ورزشكاران و آسیب های مفصلی افراد مسن نیز كاربرد دارد.
 
مصرف آن در زایمان اخیرا باب شده است. معمولا این روش توسط فیزیوتراپیست ها انجام می گیرد. تحقیقات زیادی در مورد این روش انجام نشده اما اعتقاد بر این است كه در صورتی موثر واقع می شود كه از همان بدو زایمان بكار رود و شدت تحریكات الكتریكی به تدریج با پیشرفت زایمان افزایش یابد.
 
این كار نیاز به دستگاهی دارد كه به اندازه یك نوار كاست و به راحتی قابل حمل است. چهار بالشتك بوسیله سیم به آن متصل شده اند كه باید در دو طرف نخاع قرار داده شوند. این دستگاه تحریكات الكتریكی كوچكی، كه شدت و فركانس آن قابل تغییر و تنظیم است، از خود منتشر می كند.
 
زنانی كه زایمان دوم به بعد را با این روش آزموده اند، آن را عالی می دانند به خصوص وقتی همزمان با انتونكس بكار رفته باشد. اما در مورد زایمان های اول نتیجه متفاوت است.
 
در این گروه استفاده از این روش در نیمه اول زایمان بسیار كمك كنند بوده اما در زمان شدت انقباضات خیلی مفید واقع نشده است.