بارداری خارج از رحم، مشکلات

این اتفاق ناخوشایندی است که ممکن است برای هرخانم بارداری اتفاق بیفتد، یعنی جنین در جایی بجز رحم جا خوش کند. متاسفانه اگر سلول تخم اولیه در مسیر عبور از لوله‌های رحمی و پیش از رسیدن به رحم متوقف شود، حاملگی خارج از رحم اتفاق می‌افتد البته در ۹۵ درصد موارد لانه‌گزینی جنین در داخل لوله رحمی و در پنج درصد نیز در لگن، روی تخمدان، دهانه رحم یا جای برش سزارین قبلی باردار صورت می‌گیرد، اما نکته مهم برای جلوگیری از عوارض بعدی این نوع حاملگی و بخصوص اثرات منفی آن بر بارداری بعدی، تشخیص زودهنگام و انتخاب درمان مناسب برای باردار است.

دکتر صفیه عشوری‌مقدم، متخصص زنان و نازایی می‌گوید: حاملگی خارج از رحم تا اندازه‌ای احتمال موفقیت‌آمیز بودن بارداری‌های آینده را کاهش می‌دهد، اما تشخیص زودهنگام آن به نجات جان مادر و کاهش اثرات آن بر باروری‌های بعدی کمک می‌کند. بخصوص شناسایی جنین خارج از رحم، قبل از پارگی لوله رحمی روند درمان را آسان‌تر و احتمال بارداری‌های بدون مشکل بعدی را نیز بیشتر می‌کند.

چرا سلول تخم به رحم نمی‌رسد

حاملگی خارج از رحم اتفاقی است که گاهی می‌تواند تا جایی پیش رود که باعث مرگ مادر نیز شود، اما شناخت علائم این مشکل و مراجعه سریع به پزشک متخصص می‌تواند در کاهش نگرانی از بابت حفظ سلامت و جان مادر بسیار موثر باشد.

دکتر عشوری مقدم به مواردی که احتمال بروز حاملگی خارج از رحم را افزایش می‌دهد، اشاره می‌کند و می‌گوید: هر عاملی که به چسبندگی‌های شکمی و لگنی یا درگیری التهابی داخل لوله‌های رحمی منجر شود، می‌تواند احتمال حاملگی خارج از رحم را افزایش دهد.

برای مثال کسی که به دنبال بارداری خارج رحم قبلی، لوله‌اش را از دست داده است یا دچار تنگی و مشکلات لوله‌های رحمی است، یا فردی که سابقه جراحی روی لوله‌های رحمی یا جراحی‌های شکمی مانند جراحی آپاندیس، کیست تخمدان یا سزارین داشته باشد، همین طور افرادی که دچار نوعی عفونت لگنی یا عفونت پس از سقط غیرمجاز یا حتی دچار آندومتریوز (ضخیم‌شدن جداره داخلی رحم) هستند، احتمال بارداری خارج از رحم برایشان زیاد است.

زنان سیگاری در معرض خطر

این متخصص زنان و زایمان می‌افزاید: سابقه عفونت‌های دستگاه تناسلی که به درگیری لوله‌های رحمی و چسبندگی‌های درون لوله بینجامد نیز از جمله عواملی است که خطر حاملگی خارج از رحم را افزایش می‌دهد.

سیگارکشیدن، سابقه سقط‌های مکرر قبلی، سابقه نازایی و حاملگی‌هایی که با شیوه‌های کمک‌باروری صورت می‌گیرد نیز از دیگر دلایل افزایش خطر حاملگی خارج از رحم است. همچنین اگر خانمی بعد از بستن لوله‌های رحمی یا با وجود استفاده از آی‌یو‌دی یا مصرف قرص‌های هورمونی ضدبارداری باردار شود، احتمال بارداری خارج از رحم را دارد.

دردهای شکمی و خونریزی نامنظم را جدی بگیرید

بسیاری از بارداران به اشتباه تصور می‌کنند که بروز خونریزی نامنظم همراه با درد شکم از علائم سقط جنین است، اما متاسفانه همیشه این‌طور نیست، بلکه درد‌های شدید، تیز و خنجری در ناحیه لگن و شکم همراه با خونریزی‌های غیرطبیعی می‌تواند اصلی‌ترین احتمال برای بارداری خارج رحمی تلقی شود.

دکتر عشوری‌مقدم در رابطه با علائم احتمالی بارداری خارج از رحم می‌گوید: تاخیر قاعدگی همراه با دردهای شکمی و لکه‌بینی از مهم‌ترین علائم بارداری خارج از رحم است. البته این نشانه‌ها می‌تواند با سرگیجه، غش و درد گردن و شانه نیز همراه باشد. افرادی که چنین شرایطی را تجربه می‌کنند حتما باید از نظر احتمال بروز حاملگی خارج از رحم بررسی شوند، بخصوص اگر در گروه‌های پرخطری قرار بگیرند که احتمال بارداری خارج رحمی برایشان بیشتر است. البته تکنیک‌های دقیق سونوگرافی و مشاهده‌نکردن جنین داخل رحم می‌تواند ظن متخصص را نسبت به این نوع بارداری در کنار انجام آزمایش خون به یقین تبدیل کند.

از دارو تا جراحی

متخصصان زنان و زایمان تاکید می‌کنند چنانچه حاملگی خارج از رحم بموقع تشخیص داده شود، حسب مورد با استفاده از روش‌های دارویی یا جراحی قابل درمان است. دکتر عشوری‌مقدم با تاکید بر این‌که اگر بارداری خارج رحمی دیر مشخص شود، احتمال پارگی لوله و خونریزی شدید داخل شکمی وجود دارد و احتمال نیاز به جراحی وسیع برای باردار ضروری است، می‌افزاید: گاهی این جراحی با توجه به شرایط مساعد باردار می‌تواند از طریق لاپاروسکوپی صورت بگیرد، اما در موارد دیگر متخصص چاره‌ای جز برداشتن یا بستن لوله رحمی ندارد.

از سوی دیگر، اگر زن باردار دچار بیماری مزمن کلیوی و ریوی، نقص ایمنی یا در حال شیردهی نباشد و بارداری خارج رحمی بسرعت در وی تشخیص داده شود، می‌توان از طریق مصرف دارو به درمان او کمک کرد. متخصصان زنان به تمام خانم‌هایی که در سنین باروری هستند بشدت توصیه می‌کنند که بلافاصله پس از عقب ‌افتادن قاعدگی به پزشک متخصص مراجعه کنند، بخصوص زمانی که دیگر علائم مانند درد شکم یا خونریزی هم داشته یا در گروه افراد پرخطر باشند.