پنجشنبه, ۲۳ اسفند, ۱۴۰۳ / 13 March, 2025
مجله ویستا

30 ماهگی بچه، افزایش توانایی


در این ماه‌ها، شما نخستین معلم كودك‌تان هستید و زمانی كه با او سپری می‌كنید، بسیار ارزشمند است. حتی زمانی كه بسیار پر مشغله هستید، باز هم لحظاتی را به او اختصاص دهید تا توجه بی‌دریغ خود را نصیب او كنید.
خواندن یكی از مهم‌ترین روش‌هایی است كه می‌توانید او را با داستان‌ها و قصه‌های مورد علاقه‌اش آشنا كرده و برای لحظاتی هر دو در كنار هم باشید و فقط به او توجه كنید.
رشد فیزیكی
تمرینات متفاوت توانایی‌های كودك شما را پرورش می‌دهد و به همین دلیل باید فرصت‌های زیادی برای این رشد فراهم سازید.
مهارت‌های دستی
جالب است بدانید كه كودكان چینی در این سن استفاده از چوب برای غذا خوردن را به طور كامل یاد می‌گیرند و خودشان به طور مستقل غذا می‌خورند؛ به طوری كه اگر كودكی دو ساله نتواند از چوب برای غذات خوردن استفاده كند، به نظر بقیه عجیب است.
كودك شما در این سن چه كارهایی را می‌تواند به طور مستقل انجام دهد؟ آیا می‌توانید با استفاده از دست‌هایش، صفحات یك كتاب را با دقت ورق بزند یا اینكه مدادش را در دست بگیرد؟
شما می‌توانید در به دست آوردن مهارت‌های دستی و رشد و پیشرفت به او كمك كنید تا كارهایش را خودش انجام دهد. در انتخاب لباس‌هایش به او كمك كنید و تا جائی كه ممكن است، اجازه دهید خودش لباس‌هایش را به تن كند.
این كارها باعث می‌شوند تا هم استقلال بیشتری به دست آورد و هم حس احترام به نفس در او تقویت شود.
رشد اعتماد به نفس و اطمینان
یكی از روش‌های پی بردن به افزایش مهارت‌های فیزیكی در كودك این است كه ببنید چقدر می‌تواند قطعات بازی خانه‌سازی را به خوبی روی هم سوار كند. حالا او در سه سالگی است و قادر است 6 قطعه از اسباب‌بازی‌هایش را به خوبی روی هم بگذارد.
كودك خود را تشویق كنید تا اعتماد به نفس بیشتری به دست بیاورد و با اسباب‌بازی‌هایش چیزهای بیشتر و پیچیده‌تری درست كند.
به رشد و پیشرفت او توجه كنید و رضایت خود را به او نشان دهید تا او نیز بیشتر لذت ببرد و تلاش كند در سایر فعالیت‌ها و سرگرمی‌ها نیز به مهارت بیشتری دست یابد.
مهارت‌های اجتماعی و عاطفی
حالا كودك شما آنقدر رشد كرده است كه معنی مالكیت را بفهمد، ولی باز هم باید به خاطرش بیاورید كه گاهی اوقات بهتر است چیزهایش را با دیگران قسمت كند.
دیدگاه كودك شما
درك و فهم معنای «مال من» در این سن و سال با احساس مالكیت در كودك به وجود می‌آید، اما تمام این مفاهیم به چگونگی شناخت او از دنیای پیرامونش بستگی دارد.
چیزی كه نیاز است، نقش راهنما و هدایتگر شماست كه به كودك كمك می‌كند تمركزش را بیشتر و دیدگاهش را به دنیای پیرامونش گسترده‌تر كند.
 
جنبه‌های یادگیری
اغلب رفتارهای اجتماعی از طریق مثال زدن آموخته می‌شوند؛ بنابراین اگر می‌خواهید قسمت كردن چیزی را با دیگران به كودك خود یاد بدهید، باید از طریق و مثال و نشان دادن این عمل به كودك‌تان اینكار را انجام دهید.
در عین حال به او یاد می‌دهید باید به وسایل دیگران بدون اجازه دست نزند و با مفهوم مالكیت آشنا باشد، معنی و مفهوم قسمت كردن و بخشیدن را نیز به او می‌آموزید و كودك شما هم با احترام گذاشتن به متعلقات دیگران و هم بخشیدن و قسمت كردن چیزی با آنها آشنا می‌شود.
مهارت‌های زبانی و هوشی
حالا دیگر دایره لغات كودك‌تان به 200-300 كلمه رسیده است. او می‌تواند از كلمات ربط دهنده استفاده كند و آنها را بین عبارات بگذارد؛ مثل «و» و در حین توصیف كردن چیزی از جزئیات بیشتری حرف می‌زند.
كودكان دو زبانه دایره لغات محدودتری دارند و گاهی اوقات كلمات یك زبان را با كلمات زبان دیگر اشتباه می‌گیرند؛ اما به زودی این مشكل برطرف می‌شود و دیگر به ندرت برای كودك پیش می‌آید.
سوال پرسیدن
چرا؟ فرایند سوال پرسیدن برای كودك شما بسیار ارزشمند است، زیرا به او كمك می‌كند تا بیشتر بداند و بیشتر بفهمد و این فرایند تا چند ماه آینده نیز ادامه خواهد داشت. به سادگی به سوالات او پاسخ بدهید و بگذارید افكارش رشد كند.
خودتان نیز از او سوال بپرسید، ولی هیچگاه با پاسخ‌های پیچیده و توضیحات گیج‌كننده او را سردرگم نكنید. پاسخ دادن به سوالات بیشمار یك كودك دو ساله واقعا یك هنر است و اغلب والدین از انبوه سوالات فرزند‌شان بالاخره به ستوه می‌آیند و برای یك‌بار هم كه شده می‌گویند «به خاطر اینكه من اینجوری می‌خوام» ولی كودكان احتمالا باز هم سوال می‌كنند؛ «چرا» یا «برای چی».
برخی از والدین نیز گاهی اوقات ترجیح می‌دهند سوالات فرزند خود را با سوال از خود او با لحنی دوستانه و با محبت پاسخ دهند مثلا می‌گویند «خودت چه فكری می‌كنی؟»
 
بهبود و رشد مكالمات
حضور در یك زمین بازی گروهی یا در كلاس‌های بازی فرصت بسیار خوبی برای كودك است تا از ارتباط با دیگران لذت ببرد و مهارت‌های ارتباطی‌اش را بهبود بخشد.
ممكن است كودك شما هر روز چند بار با عروسك خرسی‌اش در خانه مكالمه‌های مونولوگ داشته باشد.
حرف‌هایی كه با عروسك‌ها و اسباب‌بازی‌هایش می‌زند به او كمك می‌كنند تا افكارش را سازماندهی كند و یا اینكه در آینده راحت‌تر در مكالمات با دیگران و دوستانش شركت كند.
حرف زدن با شفافیت
كودكان در این سن و سال ممكن است هنوز هم نتوانند به طور شفاف و واضح حرف بزنند. این مسئله می‌تواند به رشد عضلات صورت مربوط باشد. با جویدن بیشتر غذا این عضلات كم‌كم تقویت می‌شوند و در تكلم كودك نیز اثر می‌گذارند.
اگر حرف زدن كودك‌تان در سه سالگی بسیار ناواضح و نامشخص است، به یك متخصص مراجعه كنید.
جعبه اسباب‌بازی
عروسك‌ها: می‌توانید برای او اسباب‌بازی با لباس‌های مناسب بخرید تا او را با فرایند لباس پوشیده آشنا كنید. از بازی‌های «نقش بازی كردن» استفاده كنید و تخیلات او را پرورش دهید.
دومینوهای تصویری
از دومینوهای بزرگ كه مخصوص كودكان خردسال ساخته می‌شوند، برای كودك‌تان استفاده كنید تا با فرایند گذاشتن و برداشتن آشنا شود و چیدن با دقت را یاد بگیرد.
پازل
می‌توانید از پازل‌های 5-6 تكه‌ای استفاده كنید. تصاویر پازل باید واضح باشد و هیچ پیچیدگی نداشته باشد تا كودك بتواند با توجه و تمركز و بدون كمك شما آن را بچیند.
برخی فعالیت‌ها برای رشد مهارت‌ها
كم‌كم وقت آن است كه كودك خود را با ریتم‌ها آشنا كنید. كلمات را برایش بخش كرده و از طریق بازی كردن او را با بخش‌بخش كردن كلمات آشنا كنید؛ مثلا «سامانتا» سا-مان-تا. چند لیوان را بردارید و در اندازه‌های مختلف در آنها آب بریزید و با كودك به لیوان‌ها ضربه بزنید تا با صداهای متفاوت آشنا شود.
یكی از فعالیت‌های عادی و روزمره كودك شما در سه سالگی لباس در آوردن و لباس پوشیدن است. او از اینكه بتواند خودش این‌كار را انجام دهد، ذوق زده می‌شود.
شما می‌توانید از همین مرحله سنی او را با بستن دكمه، كشیدن زیپ و گره زدن آشنا كنید؛ چرا كه این فعالیت‌ها با حركات ظریف و دقیق انگشتان صورت می‌گیرد و مهارت‌های تعادلی و تمركزی او را افزایش می‌دهد.
انجام كارهای كوچك به طور مستقل به او اعتماد به نفس بیشتری می‌دهد. وقتی كه در حال چیدن پازل است، نیاز به مهارت دیدن دارد تا هر بخشی را در جای مناسبش بگذارد. او از طریق این بازی یاد می‌گیرد كه همه چیز را با دقت بیشتری نگاه كند تا بتواند اشكال را بهتر تشخیص دهد.
بازی پازل باعث افزایش تمركز، توجه و تفكر منطقی در كودك نیز می‌شود. این بازی برای رشد بسیاری از مهارت‌های كودك مناسب است؛ ولی نباید فقط به این بازی بسنده كنید و انتظار داشته باشید كودك‌تان اغلب اوقات در حال پازل چیدن باشد.
برخی از كودكان علاقه‌ای به پازل ندارند. راه‌های متفاوت دیگری نیز برای رشد و پرورش این مهارت‌ها در كودكان وجود دارد.
آگاهی و شناخت بیشتر خود
حالا دیگر كودك‌تان می‌داند كه یك دختر یا یك پسر است و می‌تواند جنسیت دختر را از پسر تشخیص دهد. البته علت اینكه چرا دختر است یا پسر را نمی‌داند ولی می‌توان جنس دختر را از جنس پسر جدا كند.
او سعی می‌كند خودش را با جملاتی ساده توصیف كند؛ مثلا می‌گوید «من گرسنه‌ام» البته آگاهی او از خودش از چند ماه پیش شروع شده است، ولی حالا می‌تواند با جملات واضح‌تر و شفاف‌تری خود را توصیف كند؛ چیزی كه قبلا توانایی‌اش را نداشت و علت آن رشد مهارت‌های زبانی است و اینكه حالا سریع‌تر می‌تواند در افكارش جست‌وجو كند.