در مطب چه لباسی بپوشیم

درخصوص اینکه لباس دندان پزشک و دستیار دندان پزشک چگونه باید باشد نظر عموم بر آن است که لباس باید به آدم بیاید ولی نکته اینجاست که ما در محیط درمانی به سر می بریم

درخصوص اینکه لباس دندان‌پزشک و دستیار دندان‌پزشک چگونه باید باشد نظر عموم بر آن است که لباس باید به آدم بیاید ولی نکته اینجاست که ما در محیط درمانی به‌سر می‌بریم...

محیط درمان دندان‌پزشکی مانند هر محیط درمانی دیگری سرشار از ذراتی است که به‌سادگی می‌توانند باعث آلودگی‌های مختلف شوند و انواع باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و اسپورها را بین بیماران، دندان‌پزشک، پرسنل مرکزدرمانی و حتی افراد خارج از محیط درمانی انتقال دهند. شایع‌ترین این حامل‌های آلودگی آئروسل‌ها هستند که به ذرات جامد یا قطره‌های مایع معلق در هوا اطلاق می‌شوند. این ذرات به‌دلیل اندازه کوچک خود به راحتی می‌توانند از سراسر دستگاه تنفس، از جمله نای، نایژه‌ها و نایژک‌ها عبور کنند و سرانجام در کیسه‌های هوای درون شش‌ها در کنار جریان خون قرار گیرند و در بدن پخش شوند.

ذرات آئروسل ناشی از تراش با توربین و جریان پوار آب و هوا که با مخاط بیمار، دندان‌های او و بزاق و خون او برخورد می‌کنند، در هوای مطب پخش می‌شوند و روی سطوح مختلف می‌نشینند. سطح یونیت، کف و در و دیوار مطب و روی کابینت‌ها از جمله این سطوح هستند.

یکی از این سطوح که به‌صورت عمده‌ای توسط دندان‌پزشکان و دستیاران مورد غفلت قرار می‌گیرد لباس‌ها و سطح پوست است.

این سناریو که دندان‌پزشک یا دستیارش وارد مطب می‌شوند و به پوشیدن یک روپوش روی لباس‌های بیرون اکتفا می‌کنند و پس از درمان چند بیمار با درآوردن روپوش از مطب خارج شده و پا به کوچه و خیابان و وسایل نقلیه و فروشگاه‌ها و منزل و میان خانواده می‌گذارند، تصویری است که نه‌تنها بسیار شایع است، بلکه شاید از نظر بسیاری از شاغلان این حرفه بی‌اشکال هم باشد.

تصورش را کنید که بیمار بدون آنکه خود بداند به یکی از بیماری‌ها مانند ایدز و هپاتیت مبتلاست، (به‌تازگی بحث سل هم به این خطرات اضافه شده است) و ذرات آب‌و‌هوای برخورد کرده با مخاط و خون و بزاق بیمار که در هوا پخش‌شده روی سروصورت، دست، شلوار و کفش دندان‌پزشک و دستیارش نشسته باشد و همراه او به داخل خانواده برود، در حالی که در این مسیر میکروب‌ها از طریق cross contamination به همه جا منتقل شده باشند.

تازه همه اینها با شرط استفاده از ماسک و عینک محافظ و دستکش و... توسط دندان‌پزشک و دستیارش است وگرنه که به قول دوستان فاتحه.....!

صحبت کردن از اهمیت حفاظت فردی و رعایت اصول آسپسی مطلب را خسته‌کننده خواهد کرد بنابراین فقط به ذکر ویژگی‌های لازم درخصوص لباس در مطب دندان‌پزشکی خواهم پرداخت.

۱- دستیار شما نیز به‌اندازه شما با آلودگی در تماس است، بنابراین محافظت وی نیز باید به اندازه شما باشد، (ماسک و دستکش و عینک و لباس) چه در کنار دست شما هنگام درمان، چه هنگام انجام شستشو و استریلیزاسیون وسایل و چه هنگام آماده کردن مراحل رادیوگرافی و قالب بیماران. بنابراین کلا توصیه می‌شود مسوول پذیرش با مسوول دستیاری هنگام درمان متفاوت باشند و به محیط کار همدیگر رفت‌و‌آمد نکنند.

۲- هدف از لباس محافظت پوست در برابر آلوده‌کننده‌هاست بنابراین منظور از لباس روپوش، شلوار، کفش، کلاه، روسری، مقنعه و حتی جوراب است.

۳- اگر چه میزان پوشش بستگی به میزان اکسپوژر در برابر آلوده‌کننده‌ها دارد ولی با توجه به اینکه ذرات پخش‌شونده حین تراش با توربین و جرمگیری بسیار آلوده‌کننده هستند، بنابراین تقریبا همیشه باید این مقدار پوشش را رعایت کرد.

۴- لباس داخل محیط درمانی در مقایسه با خارج آن کاملا باید تعویض شود. این شامل روپوش، شلوار، کفش و سربند (کلاه یا مقنعه) است. همه اینها با فرض استفاده درست از دستکش و عینک و ماسک است چه دندان‌پزشک، چه دستیار.

۵- کلا گان‌های یکبار مصرف جلو بسته به همراه شلوار و کلاه آن به‌شدت توصیه شده‌اند.

۶- لباس باید آستین بلند و یقه‌دار (شبیه یقه اسکی نه یقه‌هفت) باشد و حتما سر آستین داخل دستکش قرار گیرد.

۷- جنس آن در برابر نفوذ مایعات مقاوم باشد.

۸- لباس باید تا زانو را بپوشاند و فاقد زیپ و چین و جیب باشد.

۹- در صورت آلوده شدن بلافاصله عوض شود، در غیر این صورت روزانه تعویض شده و لباس قبلی شسته یا معدوم شود!

۱۰- با این لباس از محیط درمانی خارج نشوید و به پاویون نروید. پرونده ننویسید، تلفن جواب ندهید، به جعبه شکلاتی که بیمار آورده ناخنک نزنید و خیلی کارهای دیگر را هم نکنید.

۱۱- موی سر هم به اندازه دست و صورت آلوده می‌شود و تمیز کردن آن در محیط درمانی بسیار دشوارتر از دست و صورت است، بنابراین استفاده از کلاه و مقنعه جدا توصیه می‌شود.

به هر حال برای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی در این زمینه برای بیدار کردن وجدان‌های خفته، همیشه خود را در میان خانواده و عزیزانتان تصور کنید در حالی که سر و روی شما پر است از ذرات آلودگی که از ورای ماسک و عینک و دستکش به پوست و موی شما رسیده است.