تکامل جنین، ریزمغذی های مهم

باردارى، يكى از مهم ترين تجربه هاى زندگى يك زن است. به طور طبيعى اين دوران حدود 14 روز بعد از بارور شدن تخمك رسيده توسط يك اسپرم آغاز مى شود. تقريباً دو هفته بعد تخمك بارور شده كه در اين زمان توده اى سلولى با نام بلاستوسيست است به داخل جداره رحم نفوذ كرده و با تشكيل جفت اوليه به تكثير ادامه مى دهد.

 

از هفته سوم و چهارم تمايز سلول ها آغاز و لوله عصبى تشكيل مى گردد. در هفته هاى پنجم و ششم جوانه هاى چشم و گوش ظاهرشده و به دنبال آن دستگاه تناسلى، كليه ها، كام و دندان ها تشكيل مى شوند. اين مرحله كه دوره رويانى ناميده مى شود و تا هفته دهم باردارى ادامه مى يابد توأم با رشد سريع و ايجاد جوانه هاى اعضاى اصلى بدن است و به همين دليل مواد آسیب رسان و كمبودهاى شديد تغذيه اى مى تواند خطر جدى براى رويان ايجاد كند.

 

جفت مسئول تبادلات بين مادر و جنين
تقريباً در تمام مراحل، جفت مسئول تبادلات بين مادر و جنين و انتقال اكسيژن و دى اكسيد كربن، مواد غذايى و مواد زائد است. به عبارتى جفت و فضاى بين پرزى نقش ريه، دستگاه گوارش و كليه را براى جنين ايفا مى كند. ارتباط مستقيمى بين خون جنين و خون مادر وجود ندارد و اين كار از طريق سلول هايى به نام سن سيتوتروفوبلاستها انجام مى گيرد. جفت در طول حاملگى به صورت فعال و يا غيرفعال به تعداد زيادى از مواد اجازه عبور داده و مقدار و ميزان انتقال آن ها را تنظيم مى كند. تعداد و اندازه سلول هاى جفت نقش مهمى را در تغذيه جنين ايفا مى كند.

 

مايع آمنيون بالشتكى را براى جنين فراهم مى كند كه در ايمنى جنين، رشد عضلانى و اسكلتى و بلوغ ريه ها، كليه ها و دستگاه گوارش نقش دارد اما تأثير تغذيه اى كمى دارد. در زمان ترم حجم مايع آمنيوتيك بين 800 تا 1000 سى سى است.

 

غذاى مصرفى مادر

رژيم غذايى مادر منشأ مواد مورد نياز جنين است. غذاى مصرفى توسط مادر ابتدا به شكل ذخيره اى در كبد، عضلات و بافت چربى مادر ذخيره شده و به طور مداوم و منظم نيازهاى انرژى مربوط به ترميم بافتى و رشد بافت هاى جديد و نيازهاى مادررا در دسترس قرار مى دهد. گلوكز مهم ترين ماده تغذيه اى مورد نياز براى رشد است.

 

رشد و تكامل جنين با این ریزمغذی ها

ريزمغذى هايى نظير يد، كلسيم، فسفر و مس كه براى رشد و تكامل جنين از اهميت حياتى برخوردارند از طريق رژيم غذايى مادر به جنين C آهن، روى، ويتامين انتقال مى يابد. كمبود اين ريزمغذى ها مى تواند عوارضى نظير سقط جنين، ناهنجارى هاى مادرزادى، كم هوشى، كوتولگى و هيپوگوناديسم، اختلال رشد جنين و جفت را براى جنين ايجاد نمايد و يا مشكلاتى نظير پوكى استخوان، دردهاى عضلانى و استخوانى و كم خونى را براى مادر موجب شود. مراقبت هاى دوران باردارى به منظور اطمينان از تأمين نيازهاى غذايى جنين و مادر و با هدف حفظ سلامت هر دو انجام مى شود. يك شيوه ى قابل اتكا و در دسترس براى كسب اين اطمينان، اندازه گيرى وزن و تعيين الگوى وزن گيرى مادر در طى مراقبت هاى دوران باردارى است.