تاثیر مکمل ها بر رشد کودک

شهرزاد: در سال‌های اولیه زندگی، افزایش قد و وزن کودک 2 متغیر اساسی در بررسی رشد کودک است. در یک سالگی، کودک توانایی ایستادن پیدا می‌کند و در ۱۵ ماهگی راه رفتن را تجربه می‌کند. در این دوران استخوان‌ها رشد طولی می‌کند و بر حجم ماهیچه‌ها افزوده می‌شود. به طوری که کودک روزانه ۶ گرم افزایش وزن خواهد داشت. بعد از 2 سالگی با کند شدن رشد، اشتهای کودک هم کاهش می‌یابد. پس براساس روند رشد کودک، تقاضا برای دریافت غذا نیز تغییر می‌کند. هر چند میزان دریافت انرژی از یک غذا تا غذای دیگر متفاوت است، اما کل غذای دریافتی روزانه کودک ثابت است. البته نیاز انرژی کودکان براساس میزان فعالیت فیزیکی آن‌ها متفاوت است. برای تامین تمامي مواد مغذی مورد نیاز کودک، برنامه غذایی آن‌ها باید شامل ترکیبی از غذاهای مختلف در گروه‌های اصلی غذایی باشد. به همین دليل متخصصان کودک از‌‌ همان بدو تولد در برنامه غذایی کودک مکمل‌های دارویی مختلفی را تجویز می‌کنند که در رشد او از هر نظر مهم است. در این باره با دکتر بیژن غفوریان، متخصص بیماری‌های کودکان و نوزادان گفت‌وگو کرده‌ایم و نظر ایشان را درباره این‌که چرا بچه‌های زیر 2 سال حتما بايد از این مکمل‌ها بخورند، پرسیده‌ایم.
همه بچه‌ها به مکمل احتیاج دارند
بچه‌های زیر 2 سال در هر شرایطی نیاز به مکمل‌های دارویی دارند. این مکمل‌ها به منظور تامین نیازهای مختلف کودک تجویز می‌شود. اصولا همه متخصصان به دليل عدم وجود بعضی مواد مورد نیاز در شیر یا غذا‌ها ملزم به تجویز این دارو‌ها هستند، چون این مکمل‌ها طی فرآیند خاصی سرعت رشد را زیاد می‌کنند و نیاز‌های کودک را از هر نظر برطرف می‌کنند. هر غذایی هر قدر هم مقوی باشد و حتی اگر به مقدار کافی هم خورده شود باز هم برای رشد کودک کافی نیست ولی این نقص در مکمل‌ها با ترکیبات دقیق برطرف شده است و شما در یک حجم کم از این مکمل‌ها مقدار کافی از انواع ویتامین‌ها و مواد غذایی مورد نیاز رشد را به بچه می‌دهید.

مکمل‌ها از هفته دوم تولد به بعد
شروع تجویز مکمل از هفته دوم تولد است. مهم‌ترین آن‌ها قطره ویتامین D و ویتامین A  است که تا ۱۲ تا ۱۵ ماهگی ادامه پیدا می‌کند. بعد از ۶ ماهگی یا وقتی که وزن کودک به دو برابر زمان تولد برسد به مدت۸ تا ۶ ماه قطره آهن اضافه می‌شود. البته این 2 قطره در شرایطی مفید است که کودک با شیر مادر تغذیه می‌شود ولی در مورد شیر خشک‌خواران بنا به شرایط کودک متفاوت است و هر کودکی با توجه به شیر خشک و میزان شیری که می‌خورد این مکمل‌ها و میزانش متفاوت می‌شود. ‌گاه پزشک برای کودک بعد از انجام آزمایش‌هاي خاص از ترکیبات حاوی روی، کلسیم، امگا ۳ یا سایر مکمل‌های خاص بر اساس نیاز توصیه می‌کند و حتی ممکن است ترکیباتی که به يك کودک داده می‌شود برای کودکان دیگر مضر باشد.
شرایط هر کودک متفاوت است
شرایط هر کودک و وضع جسمانی و سلامتش مهم‌ترین مسئله در شروع مصرف مکمل است. برخي از ماه اول تولد و برخي از 5 تا 6 ماهگی مكمل مصرف مي‌كنند و برخی از مکمل‌ها بدون توجه به سن بر اساس شرایط کودک تجویز می‌شود. اصولا مکمل‌ها تابع شرایط خاصی هستند که فقط پزشک متخصص می‌تواند آن را تشخیص دهد و مصرف خودسرانه آن‌ها تبعات بدی به همراه دارد. نکته مهم دیگر پایان مصرف یا تغییر آن‌هاست. بنابراین بهترین روش این است که پس از هر دوره مصرف، پزشک متخصص با توجه به منحنی رشد کودک، نتایج معاینات و گزارش مادر، در مورد عادات غذایی برای ادامه یا تغییر مكمل تصمیم‌گیری می‌کند. به این عوامل باید آلرژی‌ها و ذائقه کودک را هم اضافه کرد.
تاثیر مکمل‌ها بر بچه‌ها
افزایش سرعت رشد و بهبود معیار‌های تکامل روانی و مغزی مهم‌ترین نتایج تجویز این دارو‌ها هستند و معمولا اثرات خیلی خوبی بر همه کودکان دارند و در کشورهای مختلف بر اساس شرایط اقلیمی و نیازهای آن تجویز می‌شوند. اگر بچه‌ای از این مکمل‌ها نخورد با تاخیر تکامل مغزی و کندی رشد مواجه خواهد شد. حتی به موقع مصرف نکردن مكمل‌ها هم ممکن است آن‌ها را بی‌اثر کند. همه مادران باید توجه داشته باشند که اگر کودک‌شان از این مکمل‌ها استفاده نکند اثرات غیرقابل جبرانی خواهد داشت و چون هر مکمل دوره زمانی خاصی را شامل می‌شود خیلی مهم است که حتما در دوره خودش و به مقدار لازم مصرف شود.
مکمل؛ دارو یا تقویتی
مکمل نوعی داروست و مثل هر داروی دیگری با ملاحظات فراوانی تجویز می‌شود ولی معیار اصلی شرایط کودک است. تمام مکمل‌ها درگروه دارو‌ها قرار می‌گیرند و مصرف خودسرانه آن‌ها به هیچ وجه توصیه نمی‌شود البته اغلب دیده شده که مادران با توجه به تجربه از فرزندان اول یا توصیه دوستان چنین کاری می‌کنند که اصلا صحیح نیست.‌‌ همان‌طور که گفته شد همه بچه‌ها حتی آن‌هایی که بیماری خاص یا مزمن هم دارند باید از مکمل استفاده کنند البته شرایط هر بیمار متفاوت است. ‌گاه مکمل برای تخفیف اثرات جانبی داروهای اصلی تجویز می‌شود و ‌گاه مکمل خود از پایه‌های درمان است. به یاد داشته باشید که مکمل و داروهای تقویتی می‌توانند در صورت مصرف نابجا مضر باشند و اثرات منفی بیماری را تشدید کنند.