بازیگری برای تمام فصول

اورسن ولز وران كودكی عجیبی داشت پدرش ریچارد ولز صاحب چندین كارخانه واگن سازی و مادرش پیانیست, علاقمند به فعالیتهای اجتماعی و از طرفداران و فعالان حق رأی زنان بود والدین اورسن تمایل داشتند كه مرتب به نقاط مختلف جهان سفر كنند, با افراد مشهور ارتباط داشته باشند و دیگران آن ها را اشخاصی برجسته بدانند آن ها به برادر بزرگ اورسن, دیكی ولز فشار زیادی وارد می كردند چرا كه می خواستند او در آینده شخصیتی مهم و معروف باشد و او نمی توانست انتظارات والدین خود را برآورده كند و عاقبت كارش به بیمارستان روانی كشیده شد

● بررسی زندگی و آثار اورسن ولز

جرج اورسن ولز در ماه می سال ۱۹۱۵ در ایالت كنوشا (Kenosha) در آمریكا بدنیا آمد. او دوران كودكی عجیبی داشت. پدرش ریچارد ولز صاحب چندین كارخانهٔ واگن سازی و مادرش پیانیست، علاقمند به فعالیتهای اجتماعی و از طرفداران و فعالان حق رأی زنان بود.

والدین اورسن تمایل داشتند كه مرتب به نقاط مختلف جهان سفر كنند، با افراد مشهور ارتباط داشته باشند و دیگران آن‌ها را اشخاصی برجسته بدانند. آن‌‌‌ها به برادر بزرگ اورسن، دیكی ولز فشار زیادی وارد می‌‌‌‌كردند چرا كه می‌‌‌خواستند او در آینده شخصیتی مهم و معروف باشد و او نمی‌‌‌توانست انتظارات والدین خود را برآورده كند و عاقبت كارش به بیمارستان روانی كشیده شد. پس از مدتی كه ریچارد ولز به شدت به الكل روی آورد، والدین اورسن از هم جدا شدند. اورسن ولز در سال ۱۹۱۸ و در سه سالگی برای اولین بار در اپرای شیكاگو روی صحنه ظاهر شد. مادرش به او خواندن آثار شكسپیر و نواختن پیانو را یاد داد اما سرنوشت چندان با او سازگار نبود و مادرش هنگامی كه او تنها نه سال داشت در بیمارستان در گذشت. او با وجود تمام مشكلات, تحصیلات رسمی را گذراند ولی در سال ۱۹۲۶، درست زمانی كه دوران كودكی غم‌‌انگیز او به تدریج به سوی تنهایی دوران نوجوانی پیش می‌رفت بزرگترین شانس زندگی‌اش به او روی آورد و در یازده سالگی در دبیرستان «تاده» ثبت نام كرد. و آنجا بود كه به مدیر مدرسه «راجرهیل» معرفی شد. در دبیرستان بود كه ولز به تئاتر دانشكده راه پیدا كرد و توسط هیل توانست نمایشنامه‌‌های فراوانی را بنویسد و در همان سال نمایش خودش را با نام «دكتر جكیل و مستر هاید» كارگردانی و اجرا كرد طوری كه توجه روزنامه‌های محلی را به خود جلب نمود و آنها او را اعجوبه خواندند. در دبیرستان در طول سالهای ۱۹۲۶ تا ۱۹۳۱، ولز حدود ۳۰ نمایش را كارگردانی و اغلب بازی كرد. در سال ۱۹۳۱، اورسن به ایرلند سفر كرد و خودش را تئاتر گیت(Gate Theater) در دوبلین به عنوان بازیگری حرفه‌أی معرفی كرد در آن هنگام او تنها ۱۶ سال داشت. او برای مهاجرت به لندن و تصاحب صحنه‌های«برادوی» تلاش بسیاری كرد اما موفق نشد و سرانجام به اسپانیا سفر كرد. او در سال ۱۹۳۴ توانست اولین فیلم كوتاه خود را به نام «قلب پیر» كه چهار دقیقه‌ بود با همكاری دانش آموزی به نام «ویلیام وَنس» و با بازی «ویرجینیا نیكلسون» و دانش آموز دیگری كه چندی بعد با ولز ازدواج كرد، كارگردانی كرد. سالهای بعد وقتی درباره اولین تجربه فیلمسازی ولز از او سوال كردند، او با بی اعتنایی آنرا فقط یك طنز و برخاسته از حرارت دوران جوانی خواند و گفت«من آن كار را اصلاً یك فیلم به حساب نمی‌‌آورم… »

او كار با «جان هاسمن» را آغاز كرد و تئاتر مِركری (Mercury Theater) را با كمك او بنا نهاد. در سال ۱۹۳۶، ولز با بازی در نمایش تاریخی «مكبث» و سپس «گهواره تكان می‌خورد» موقعیت خود را در تئاتر تثبیت كرد. او با اعتماد به نفس و انرژی ظاهراً بی پایان خود همراه دیگر بازیگران تئاتر مركری و از رادیو و بعد وارد هالیوود شد تا اولین فیلم بلند خود را با آن‌ها به سرانجام برساند. در طول سالهای ۱۹۳۶ تا ۱۹۴۷، ولز فعالانه در بیش از صد نمایش درام رادیویی به عنوان نویسنده، بازیگر و كارگردان حضور داشت. این رادیو بود كه باعث شد تا شهرتی ملّی نصیب ولز شود. بعضی از بازیگرانی كه در نمایش‌های رادیویی یا تئاتریِ ولز بازی كردند بعدها در معروفترین فیلم‌های او نیز ظاهر شدند. فهرست نمایش‌‌های رادیویی او نشان دهندهٔ وسعت و تنوع موضوعات آن‌هاست، از شكسپیر گرفته تا ادبیات كلاسیك اروپا و آمریكا. این مجموعه همچنین نمایش‌های ترسناك را هم در برمی‌گیرد. در سال ۱۹۳۷ ولز میان مجموعه‌‌های رادیویی به عنوان صدایی آشنا و معتبر شناخته شده بود.

نمایش معروف «سایه» بر اساس یك كتاب كمدی آمریكایی از «والتر گیبسون» شكل گرفت. اما مهم‌ترین واقعه برای خود ولز و شاید كلاً برای رادیو نمایش «جنگ دنیاها» بود كه ولز آن را بر اساس رمان مشهور اچ.جی به همین اسم تهیه كرد. او در سال ۱۹۳۸ با یك اقتبای رادیویی از این رمان كه به هجوم موجودات فضایی و حمله آنها به شهر نیوجرسی می‌پردازد موجی از وحشت و هیجان میان شنوندگانی ایجاد كرد كه از خیالی بودن این نمایش بی‌ خبر بودند و تصور می‌كردند یك گزارش زنده رادیویی را گوش می‌‌دهند. پیش از این نیز در سال ۱۹۵۳ فیلمی سینمایی بر اساس این رمان به كارگردانی «مایرون هاسكین» ساخته شده بود. ولز توسط توانایی‌هایی كه در تئاتر و رادیو بدست آورده بود علاوه بر اینكه در فیلم‌های بسیاری درخشید، فیلمنامه‌های فراوانی نیز نوشت. این فیلمنامه‌ها چندین داستان از ادبیات انگلستان را در برمی‌گرفت مانند: مكبث (۱۹۴۸)، «جین ایر» و «ناقوس در نیمه شب» (۱۹۶۵) كه كلاسیكی دست كم گرفته شده بود.

برخی از معروفترین نمایشهای رادیویی ولز نیز عبارتند از: «اُلیور تویست»-«جولیوس سزار»-«جهنم روی یخ»-«عروس مرگ»-«سایه»-«راهپیمایی زمان»-«دراكولا» و… ولز «همشهری كین» را در سال ۱۹۴۱ با شجاعت و همراه ایده‌های نو برای روایت داستان در هالیوود بازنویسی كرد. این فیلم پر از ابتكارات تازه در تصویر برداری و صدا برداری بود. حتی گریم ولز كه به طور متقاعد كننده‌أی سنش را چندین دهه بیشتر نشان می داد، انقلابی محسوب می‌شد. ولز در نقش «چارلز فاستركین» در شاهكار خود یعنی «همشهری كین» تهیه كنندگی و كارگردانی را نیز به عهده داشت. این كلاسیك برای نه جایزه اسكار نامزد شده بود كه چهار تا از آنها كه به ولز ارتباط داشت عبارتند از: بهترین بازیگر، بهترین كارگردان، بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم. اما فیلم تنها برنده یك جایزه اسكار برای بهترین فیلمنامه شد. «جوزف كاتن»(Joseph Cotton) كه به نقش روزنامه نگار در برابر اورسن ولز بازی می‌كرد اینگونه شخصیت ولز را در فیلم‌‌ تفسیر می‌كند. «تمام چیزی كه كین از زندگی‌اش می‌خواست، عشق بود. قصه زندگی كین این است كه چطور او عشقش را از دست داد و دیگر چیزی برای بخشیدن نداشت». جوزف كاتن كه از تئاتر مركری با ولز دوستی داشت در هفت فیلم دیگر بعد از «همشهری كین» در واقع اولین فیلم او بود كه به طور عمومی به نمایش درآمد.و این در حالی بود كه ولز بیست و پنج سال بیشتر نداشت.همشهری كین نیز با او همكاری كرد.

اورسن ولز با وجود اینكه در زمان خود كمتر مورد توجه قرار گرفت، امروز یكی از كسانی است كه از لحاظ جنبه‌‌‌های بصری سینما بسیار مورد تحسین است. «همشهری كین» در واقع اولین فیلم او بود كه به طور عمومی به نمایش درآمد. اما برخی از همكاران ولز كه از منافع خود در فیلم ناراضی بودند، سعی كردند كارشكنی كنند و در افكار عمومی با تبلیغات خود روزنامه‌‌‌ها فیلم را ضعیف جلوه دهند. اما با این وجود، این فیلم موفقیتی شاخص محسوب می‌شد و این در حالی بود كه ولز بیست و پنج سال بیشتر نداشت.

منابع:

۱.WWW. Bway. Net

۲.WWW. Filmblug. Com

۳.WWW.Amazon. Com

ترجمه نسترن میرجلالی

---