نگاهی به دلایل گرایش جوانان به مصرف دخانیات

بیش از ۷۵ درصد دختران و ۳۴ درصد پسران سیگاری اولین مصرف سیگار خود را در خانه تجربه کرده اند و فقط ۹ درصد پسران و ۴ درصد دختران اولین سیگار خود را در مدرسه تجربه کرده اند

احساس مرد شدن ؛ فقط با کشیدن یک نخ سیگار !

هیچ وقت به ازدحام مقابل دکه های روزنامه فروشی توجه کرده اید، این کار هر روزه تعدادی از مردم است که مقابل دکه می ایستند و تیتر روزنامه ها را می خوانند و گاه یکی از آنها از خواندن تیترها که فارغ می شود به سمت صاحب دکه می رود و می گوید: داداش دو نخ سیگار!

معمولا از دکه روزنامه فروشی باید روزنامه خرید، اما منبع اصلی درآمد آنها ازفروش سیگار است. آنهم سیگار نخی یا باز و دانه ای به جوانان و نوجوانان زیر ۱۸ سال!حتی سوپر مارکت ها و به قول قدیمی ها بقالی های محل هم از فروش سیگار درآمد خوبی نصیبشان می شود. وبه همین دلیل است که دستفروشان هم بیشتر به فروش سیگار رویآورده اند. میانگین درآمد یک سیگارفروش دوره گرد و آن هایی که سر چهارراه می نشینند و به ماشین های گذری سیگار می فروشند، روزانه مبلغی بین ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان باشد. این مبلغ نشان می دهد که چقدر مشتاق مصرف دخانیات در ایران حضور دارند.حالا دیگر با دیدن قیافه پسرکی که هنوز پشت لبش هم سبز نشده اما خوب یاد گرفته چطور به سیگارش پک بزند زیاد تعجب آور نیست ، دیدن این بچه ها در کوچه و خیابان و پارک جزو عادت های روزانه شده است.

نوجوانان می گویند که...

حسام ۱۶ساله و دانش آموز سال اول دبیرستان در مورد دلایل سیگار کشیدنش می گوید: دوست دارم. سیگار کشیدن بهم حال می ده. فکر می کنم مثل یه مرد می تونم به مشکلات زندگی نگاه کنم و باهاش مبارزه کنم! البته خیلی نمی کشم، روزی دو سه نخ!اما احمد نظر دیگری دارد. او می گوید: سیگار می کشم چون از دودش خوشم می یاد. از این که می تونم با دودش شیرین کاری کنم خیلی لذت می برم. در ضمن سیگار کشیدن بین بچه های هم سن و سال من یعنی مردونگی، بزرگ شدن، مرد شدن و ...حامد هم در حالی که سعی می کند از کشیدن سیگارش غافل نشود می افزاید: ای بابا، برای ما سیگار کشیدن دیگه عادی شده! دلیلی هم نمی بینم که برای این کار توضیح بدهم. گوشم هم از این حرفها که سیگار برای سلامتی ضرر داره پر شده.هنگامه هم که در یک کافی شاپ کنار دوستش نشسته و با ژست خاصی سیگار می کشد می گوید: فقط برای تفریح این کار را می کنم. اولین بار ۱۵ سالگی سیگار کشیدم و از آن به بعد حداقل هفته ای ۵ تا ۶ نخ سیگار می کشم. او الان ۲۳ ساله و دانشجوی رشته معماری است، او می افزاید: خیلی از دوستان من سیگار می کشند. شاید سیگار کشیدن آن ها به یک نخ در روز ختم شود، البته بیشتر آنها به دور از چشم والدین خود این کار را می کنند در صورتی که بیشتر والدین آنها سیگاری اند. لادن دوست هنگامه معتقد است که این پدر و مادرها هستند که سیگار کشیدن را به بچه هایشان یاد می دهند و وقتی بچه ها می خواهند این کار را تکرار کنند با آنها برخورد بدی دارند. لادن هم اولین بار در ۱۳ سالگی سیگار کشیده ، او می گوید: در خانواده ما تقریبا همه سیگاری اند، پدرم، مادرم ،خاله هام و برادرم.لادن می گوید: من جلوی پدر و مادرم سیگار نمی کشم اما هر دو آنها می دانند که من سیگاری ام و حداقل در روز بین ۷ تا ۸ نخ سیگار می کشم.

آمارهای رسمی و اظهار نظرات غیر رسمی

بیش از ۷۵ درصد دختران و ۳۴ درصد پسران سیگاری اولین مصرف سیگار خود را در خانه تجربه کرده اند و فقط ۹ درصد پسران و ۴ درصد دختران اولین سیگار خود را در مدرسه تجربه کرده اند .این در حالی است که ۲/۶۷ درصد پسران و ۹/۷۹ درصد دختران اولین سیگار را از روی کنجکاوی می کشند و ۴/۲ درصد پسران همراهی با جمع و ۱۳ درصد دختران کسب لذت را دلیل اصلی مصرف سیگار بیان می کنند . همچنین ۸۰ درصد معتادان کشور سیگاری اند که این امر به این معنی است که بیش از ۸۰ درصد معتادان کشور از راه کشیدن سیگار به مصرف مواد مخدر روی آورده و معتاد شده اند . اما دلیل دیگر آسیب پذیر شدن دختران و روی آوردن به سیگار بر اساس اطلاعات موجود ، بیکاری نداشتن اوقات فراغت مفید و لذت بخش، بالا رفتن سن ازدواج ، برآورده نشدن انتظارات و یا مواجهه با بن بست های عاطفی است. تحقیقات و بررسی های به عمل آمده توسط سازمان بهزیستی بیانگر این است که ۹ درصد دختران و ۵/۴ درصد دانش آموزان پسر اولین سیگار کشیدن خود را در سن زیر ۶ سال یعنی دوره پیش از ورود به مدرسه تجربه کرده اند و این در حالی است که اولین تجربه کشیدن سیگار در بین ۲۳ درصد دختران و ۲۲ درصد پسران دانش آموز در دوره دبستان و سن ۹ سالگی بوده است .همچنین بر اساس آمار ارایه شده ۱۲ میلیون سیگاری در کشور سالانه ۵۴ میلیارد نخ سیگار دود می کنند و روزانه ۹ میلیارد تومان صرف خرید و هزینه های درمانی بیماری های ناشی از مصرف سیگار در کشور می شود .سیگاری ها برای درمان و بهبود بیماری های گوناگونی که به دلیل مصرف سیگار دچار آن شده اند ، روزانه ۱۰۰ میلیارد ریال به مراکز درمانی در بخش های مختلف پرداخت می کنند...این در حالی است که بارها و بارها از سوی دست اندرکاران و مسئولان قوانینی مختلفی برای توزیع و فروش سیگار تعیین می شود اما نتیجه آن چیزی نیست که همه انتظار دارند. کنترل استفاده از دخانیات کار ساده ای نیست، تصویب یک قانون به تنهایی نمی تواند ضمانت اجرایی آن قانون را به همراه داشته باشد. بسیاری مسئولان و متولیان امور با صدور دستورات خود برای کاستن از حجم تخریب های این قبیل معضلات اجتماعی- بهداشتی ، همواره این امید را به مردم می دهند که نگران وقوع ویرانی ( از نوع اجتماعی- بهداشتی) نباشند زیرا تدابیر خاصی به همین منظور اندیشیده شده است، اما ....

سال گذشته مسئولی از طریق رسانه های گروهی اعلام کرد که از این پس هر مکانی امکان فروش و توزیع سیگار را ندارد و تنها خواربارفروشی ها و سوپر مارکت های پروانه دار امکان این اقدام را داشته و در غیر این صورت برخورد شدیدی با فروشنده می شود. بر اساس این طرح مشترک بین وزارت بهداشت، وزارت بازرگانی، سازمان تعزیرات، شرکت دخانیات و نیروی انتظامی عدم رعایت این قانون از اول اسفند ماه موجب می شد تا از این پس در صورت مشاهده فروش سیگار در مراکز فروش مواد غذایی این اماکن بسته شود و در سایر اماکن نیز توسط سازمان بازرسی ونظارت برخورد جدی شود.اما هنوز هم با وجود این که یک سال از اعلام چنین قانونی می گذرد دکه های روزنامه فروشی همچنان سیگار می فروشند. دستفروش ها بدون این که کسی مزاحمتی برای آن ها ایجاد کند به کسب و کار خود مشغولند و هیچ خبری هم از بسته شدن مراکز متخلف و یا جمع آوری دست فروشان نیست.

---