خانه خود را با کدام سیستم گرم می کنید

راهنمای فنی کارشناسی برای گرمایش ساختمان

در حال حاضر، مصرف سوخت در دنیا به طور سرسام‌آوری رو به ازدیاد است. بشر مترقی امروزه برای تمام کارهای روزمره خود به انرژی نیازمند است، به طوری‌که بدون آن زندگی او مختل می‌شود.

بنابراین در عرصه جهانی در راستای مصرف بهینه و تولید هرچه بیشتر، کشورها، جوامع و صنایعی موفق‌تر خواهند بود که در این رقابت با تحقیقات و مطالعات، موفق به یافتن و پس از آن به کار بردن راه‌های جلوگیری از اتلاف انرژی شوند. در کشورما نیز موضوع صرفه‌جویی و استفاده بهینه از انرژی به‌ویژه پس از اجرای فاز اول قانون هدفمندی یارانه‌ها از اهمیت بیشتری نزد افکار عمومی برخوردار شد، به طوری که امروز مردم در خرید لوازم منزل به‌ویژه وسایل برقی، توجه شایسته‌ای به میزان مصرف برق مصرفی دارند و وسیله‌ای خریداری می‌کنند و ضمن داشتن ویژگی‌های عمومی مورد انتظار، در مقایسه با وسایل مشابه، برق کمتری مصرف کند. اما این موضوع متاسفانه هنوز در مورد وسایل گرمایشی چندان مورد توجه مردم قرار نگرفته و دستگاه‌های مسوول نیز به‌رغم اهمیت موضوع، اقدامات لازم را در جهت اطلاع‌رسانی و تنویر افکار عمومی انجام نمی‌دهند.

برخی وسایل گرمایشی مستقل مانند پکیج‌های حرارتی دیواری از نقطه نظر مسائل انرژی دارای ضعف‌ها و ناهماهنگی‌هایی هستند که متاسفانه شاید از دید عمومی کاربران این تجهیزات پوشیده باشد. از جمله مصادیق بارز این نواقص و ضعف‌ها می‌توان موارد زیر را برشمرد.

۱ نیاز به ادوار رسوب‌گیری متعدد در حین سرویس‌دهی پکیج دیواری: در بسیاری از نقاط کشور آب بهداشتی، دارای رسوب (یا به اصطلاح عامیانه «گچ») بسیار بالایی بوده و همین عامل در ایجاد رسوب و انسداد در پکیج نقش بسیار موثری دارد و درنتیجه، باعث انتقال ناکافی و بسیار کمتر حرارت می‌شود.

۲ عدم امکان تخصیص همزمان توان گرمایی به تامین بار گرمایشی فضا و همین طور آبگرم بهداشتی: همان‌طور که می‌دانیم تقریبا در عمده پکیج‌های دیواری موجود در بازار، اولویت عملکرد با تامین آبگرم بهداشتی است، بدین‌معنی که چنانچه در فصل سرما که سیستم در حال تامین بار گرمایشی مورد نیاز برای فضای مربوط است، اگر حتی یکی از شیرهای آبگرم بهداشتی به میزان بسیار جزئی باز شود، سیستم به صورت اتوماتیک تامین آبگرم برای رادیاتورها را متوقف کرده و تمام توان حرارتی خود را مصروف به تامین آبگرم بهداشتی می‌کند. از این رو چنانچه مدت زمان استفاده از آبگرم بهداشتی زیاد باشد (مثلا استحمام طولانی مدت)، آن گاه تامین گرمایش فضاها با مشکل جدی مواجه شده و فضاها به نحو کاملا محسوس به سردی خواهد گرایید. حال آنکه در سیستم‌های حرارت مرکزی این مشکل به دلیل استفاده از مخزن ذخیره آبگرم بهداشتی با حجم مناسب کاملا حل شده است و اصلا نیازی به تامین لحظه‌ای آبگرم بهداشتی نیست.

۳ عدم امکان بهره‌مندی از دیگر منابع تجدیدپذیر انرژی یا انرژی‌های سبز: می‌دانیم که امروزه یکی از مهم‌ترین منابع تامین انرژی در ساختمان‌ها در سطح دنیا، بهره‌مندی از منابع لایزال انرژی (نظیر انرژی خورشیدی) و همین‌طور سوخت‌های گیاهی نظیر «بیوماس» و دیگر سوخت‌های جامد است. این منابع جدید تامین انرژی، برای بهینه سازی مصرف سوخت، به‌راحتی با سیستم‌های حرارت مرکزی قابل تلفیق است، اما بنا به دلایلی از قبیل عدم وجود برنامه‌ریزی خاص پیش‌بینی شده در بورد پکیج‌های دیواری، عدم وجود آب‌بندی مطمئن واشرها و اجزای لاستیکی پکیج دیواری در محدوده دمایی سیستم‌های خورشیدی و عدم وجود فضای مناسب جهت نصب کلکتور خورشیدی، عملا این امکان از آنها سلب یا بسیار دشوار و فقط به مواردی نادر محدود می‌شود، در حالی که متقابلا، سیستم‌های حرارت مرکزی کاملا قابل بهینه‌سازی و هماهنگی برای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر همگام با سوخت‌های متداول فسیلی بوده و هیچ‌گونه محدودیتی شامل آنها نمی‌شود.

۴ عدم امکان اضافه نمودن تجهیزات خاص صرفه‌جویی در مصرف سوخت و انرژی در پکیج دیواری: می‌دانیم که کاربران پکیج دیواری (به عنوان یک Pack کامل برای تامین حرارت)، به هیچ عنوان اجازه دستکاری و تغییر در سیستم پکیج خریداری شده خود را نداشته و این تجهیز فقط به همان صورتی که شرکت سازنده طراحی و گارانتی کرده ، قابل استفاده بوده است و به هیچ عنوان افزودن یا کاستن هیچ نوع قطعه دیگری به ترکیب کلی مجاز نبوده و اقداماتی از این دست ممکن است جان کاربران این سیستم را نیز با مخاطره جدی مواجه سازد. همین مساله، پکیج دیواری را از امکان نصب تجهیزات کاهش مصرف سوخت محروم ساخته و همه چیز را به همان طراحی اولیه این سیستم واگذار می‌کند.

اما این در شرایطی است که سیستم‌های گرمایش مرکزی برای کاهش مصرف انرژی و سوخت، می‌توانند از قطعات مدرن تکمیلی بسیار متنوعی بهره‌مند باشند.

درعین حال اخیرا در برخی منابع خبری و اطلاع‌رسانی، تبلیغاتی غیرکارشناسی مبنی بر کاهش مصرف انرژی و سوخت در بخش ساختمان از طریق به کارگیری پکیج‌های دیواری دیده می‌شود.

این در حالی است که اکثریت قریب به اتفاق تحقیقات در زمینه بهینه‌سازی مصرف سوخت در بخش ساختمان در کل دنیا معطوف به کاهش مصرف سوخت برای سیستم حرارت مرکزی است که اساسا پتانسیل تغییر و تحولات تکنولوژیک را در این زمینه‌ها به خوبی دارا است.