کاهش عمر زنان, پشت فرمان زندگی

«متوسط مرگ مردان در ایران, دو سال و نیم زودتر از زنان است » نظیر این جمله و عبارت های مشابه, در مباحث علمی و غیر علمی بارها اعلام شده است به طوری که امروزه در قالب مثلثی توام با طنز کاربرد فراوانی یافته و به باوری کلی در تمام سطوح جامعه بدل گردیده است

«متوسط مرگ مردان در ایران، دو سال و نیم زودتر از زنان است.» نظیر این جمله و عبارت های مشابه، در مباحث علمی و غیر علمی بارها اعلام شده است؛ به طوری که امروزه در قالب مثلثی توام با طنز کاربرد فراوانی یافته و به باوری کلی در تمام سطوح جامعه بدل گردیده است. در این بین، آنچه از چشم آمارها و اعلام ها پوشیده مانده، مداخله گسترده زنان در همان اموری است که تا چندی پیش اسباب اصلی کاهش طول عمر مردان محسوب می شده اند.

به دوش کشیدن بار زندگی به تنهایی یا پا به پای همسران خود و شراکت در حوزه هایی که کاملاً مردانه به حساب می آمد، رفته رفته مرز سنین زندگی را چنان نزدیک خواهد ساخت که دیگر نه تنها حق دو سال و نیم زندگی بیشتر از زنان سلب خواهد شد بلکه با در نظر گرفتن شرایط جسمی و روحی آنان به زودی زود عمری بسیار کوتاه تر را سپری خواهند کرد.

انجمن جمعیت شناسی ایران، طی تحقیقاتی دامنه دار، وضعیت سلامت افراد جامعه را در گستره ای وسیع مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق دلایل گوناگون فوت زنان و مردان ایرانی، بر اساس اولویت های شناخته شده، طبقه بندی گردیده است به نحوی که از حوادث ناشی از ترافیک به عنوان اولین دلیل مرگ مردان نام برده شده است: «در هر سال یک میلیون و ۱۰۰ هزار سال عمر مردان ایرانی به دلیل حوادث ترافیکی از دست می‌رود که ۷۰۰ هزار سال این عمر در مردان مرگ زودرس است و ۳۰۰ هزار سالش ناشی از ناتوانی.»

روند صعودی مشارکت های اجتماعی زنان خاصه در چند دهه اخیر، تمایل آنان به رانندگی حتی با خودروهای سنگین را افزایشی چشمگیر بخشیده است؛ قرار گرفتن نیازها و علایق در کنار یکدیگر در نهایت سبب تقویت مهارت های رانندگی این قشر شده است. اما اینکه چه موانعی بر سر راه این توان بالفعل درآمده، وجود دارد مبحثی است که باید با وسواسی خاص مورد بررسی قرار گیرد.

● هوای آلوده با زنان چه می کند؟

به طور کلی درصد ابتلا به بیماری زنان نسبت به مردان بسیار بیشتر است، از این رو اگر هر دو در شرایط برابر آلودگی هوایی و دیگر مشکلات ترافیکی قرار گیرند، عوارضی که دامنگیر زنان خواهد شد بسیار وسیع تر از مردان می باشد.

تحقیقات نشان داده است طیف وسیعی از اختلالات و عوارض آلودگی هوا بر دستگاه تولید مثل، بارداری، جنین و نوزاد اثر می‌گذارد. این اتفاق بیشتر در شهرهای بزرگ مخصوصاً در زمستان رخ می‌دهد. مطالعات انجام شده در این خصوص بیانگر این مطلب بوده است که زنانی که در معرض آلودگی هوا می باشند، به شدت مورد تهدید خطر ابتلا به بیماری سرطان قرار دارند.

تحقیقات اثبات کرده اند که آلودگی هوا در شهرهای بزرگ، مردم به ویژه زنان را از جنبه های مختلف روانی و رفتاری، خلقی و عاطفی تحت تاثیر قرار می دهد. وجود گازهای آلاینده می تواند موجب بروز انواع بیماری های عصبی و خصوصاً اضطراب و افسردگی و سردردهای میگرنی شود. آلودگی هوا نیز از مهمترین علل تشدید استرس ها و فشارهای روحی می باشد.

در این بین دستگاه گوارش زنان نیز از اثرات آلودگی هوا به دور نیست. سرب به عنوان یکی از آلاینده های موجود ممکن است سبب ایجاد مسمویت شود. ابتلابه سرطان معده هم از دیگر عوارض مواجهه طولانی مدت با آلاینده های هوا می باشد.

دکتر سید مسعود داوودی عقیده دارد که: «تماس طولانی مدت و وسیع‌ پوست انجمن جمعیت شناسی ایران، طی تحقیقاتی دامنه دار، وضعیت سلامت افراد جامعه را در گستره ای وسیع مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق دلایل گوناگون فوت زنان و مردان ایرانی، بر اساس اولویت های شناخته شده، طبقه بندی گردیده است به نحوی که از حوادث ناشی از ترافیک به عنوان اولین دلیل مرگ مردان نام برده شده است با عوامل آلوده‌ساز محیطی باعث بیماری‌های مهم پوستی می‌شود که اگزما، تحریکات پوستی، سرطان های پوستی، پیری زودرس و از بین رفتن نشاط و طراوت پوست از اهم بیماری- های پوستی است.» این کارشناس تاکید کرد که اثرات آلودگی هوا به شرطی به صورت شدید و ماندگار بروز می‌کند که پوست به طور مکرر و طولانی مدت با عوامل آسیب رسان در تماس باشد. بدیهی است زنان در اثر مواجه با این قبیل مشکلات، متحمل سختی هایی دوچندان خواهند شد.

آسیب‌های اصلی ناشی ازآلودگی‌ها در زنان بیشتر متوجه ساختمان‌ها و بافت‌های حساس بدن است که در این میان ریه‌ها، سیستم عصبی، گردش خون، قلب و عروق دارای بافت‌های حساسی هستند که بیشترین نگرانی‌ها متوجه آنهاست.

● رانندگان مرد، همکار یا رقیب!

بسیاری از رانندگان تاکسی های شهری هنوز بر این عقیده اند که کلاف به هم پیچیده ترافیک تهران، به طور روزانه به خاطر احتیاط های زنان راننده، ترافیکی مضاعف را تجربه می کند. گاهی یک راننده زن به خاطر احتیاط فراوان که از آن با نام ترس یاد می کنند باعث مسدود کردن راه می شود و گاهی یک خیابان بزرگ را هم می بندد.

طبیعی است با برداشتی چنین از رانندگی زنان در سطح شهر، آنان که نیاز دارند برای امرار معاش خانواده و انواع نیازهای دیگر با همکاران مرد خود رقابت کنند، می بایست جوانب احتیاط را کنار گذاشته و شیوه های رانندگی یا به قولی دست فرمان خود را شبیه بسیاری دیگر از مسافرکشان کنند تا از بوق های ممتد و چراغ های نور بالا و تمسخر و هزارگونه حرف دیگر، امانی یابند برای پیدا کردن لقمه ای نان.

بنابراین به سادگی می توان پیش بینی کرد که در اثر ادامه چنین روندی، آماری که از میزان بسیار کم تخلفات رانندگی توسط زنان حکایت دارند به مرور کمرنگ تر خواهند شد. و در آینده ای نه چندان دور، فاصله جرایم، تخلفات و در نتیجه حوادث ترافیکی زنان و مردان برابر یا بسیار به طور کلی درصد ابتلا به بیماری زنان نسبت به مردان بسیار بیشتر است، از اینرو اگر هر دو در شرایط برابر آلودگی هوایی و دیگر مشکلات ترافیکی قرار گیرند، عوارضی که دامنگیر زنان خواهد شد بسیار وسیع تر از مردان می باشد. نزدیک خواهد شد.

● هزینه ای برای شرایط برابر

بر اساس تحقیقات انجام شده توسط انجمن جمعیت شناسی ایران، بیماری‌هایی که زنان در کشور با ابتلا به آن می‌میرند متفاوت از مردان است. به طوری که ایست قلبی اولین عامل مرگ و میر و بعد از آن بیماری افسردگی مهم‌ترین عاملی است که زنان به آن مبتلا می‌شوند. به اعتقاد یکی از محققان این انجمن، باری که بیماری افسردگی به زنان جامعه وارد می‌کند بسیار سنگین‌تر از فاجعه بم است. همچنین ناتوانی‌هایی که اختلالات پوستی و جوش‌های صورت در زنان ایجاد می‌کند، باری سنگین‌تر از ایدز در کشور ما دارد.

با در نظر گرفتن این مطلب و عطف به تأثیرات مسقتیم آلودگی هوا در پیدایش و تشدید ناراحتی افسردگی و مشکلات پوستی میان زنان، و همچنین دیگر اثرات زیانبار این معضل اجتماعی، سوق دهی زنان به رانندگی در شهرهای آلوده ای همچون تهران را می توان پرتاب شتاب زده آنان به کام مرگ دانست که نتایجی گران برای تمام اجتماع به همراه خواهد آورد.

مرگ زودهنگام زنانی که بار مسؤولیت زندگی را بر شانه دارند، ضربه های عاطفی و اقتصادی را همزمان به خانواده وارد می سازد و نه تنها کانون آرامش خانواده را دستخوش تغییر کرده بلکه سایه نان آور خانه را نیز کوتاه می سازد.

هرچند ایجاد فرهنگ رانندگی زنان به عنوان رانندگان تاکسی خوشحالی بسیاری را در پی داشته و هستند کسانی که این مسئله را فالی نیک پنداشته اند اما آنچه نباید فراموش کرد این است که رانندگی در شهرهای آلوده با رانندگی در شهرهای مدرن که علی رغم صنعتی بودنشان آلاینده های کمتری در هوا دارند، تفاوتی آشکار دارد. تفاوتی که اگر امروز فکری برای آن نشود، آیندگان تاوان سنگینش را پرداخت خواهند کرد.

زهرا فدایی