رفتارشناسی اسب

اگر با اسب سر و كار داریم باید بر رفتار او اشراف داشته باشیم تا از واكنش های او در قبال محرك های خاص آگاه بوده و زبان گویای اندام او و اصوات هشدار دهنده اش را هم بدانیم عمده دلیل بر این آگاهی , ایمنی است برای اجتناب از هر گونه خطر و یا آسیب احتمالی دیگر ویژگی این آگاهی حفظ سلامت جسم و روان اوست كه به موقع از بیماری و یا ناخشنودی او مطلع شده در پی رفع آن برآییم

●رفتار شناسی اسب: بنظر می رسد گله های رمیده و یا در حال چرای اسب نقاشی شده در دشت های دور دست ، آنچنان قرابتی با اسبهای اهلی درون اصطبلها كه ایام را به خوردن ، كاركردن و یا چریدن در پادكها می گذرانند را نداشته باشند . علی رغم اینكه تا چه اندازه این اسبها اهلی و رام شده باشند، اعمال و رفتارشان را از اجداد وحشی خود به ارث برده و حفظ كرده اند.

اگر با اسب سر و كار داریم باید بر رفتار او اشراف داشته باشیم تا از واكنش های او در قبال محرك های خاص آگاه بوده و زبان گویای اندام او و اصوات هشدار دهنده اش را هم بدانیم . عمده دلیل بر این آگاهی ، ایمنی است برای اجتناب از هر گونه خطر و یا آسیب احتمالی. دیگر ویژگی این آگاهی حفظ سلامت جسم و روان اوست كه به موقع از بیماری و یا ناخشنودی او مطلع شده در پی رفع آن برآییم.

●روش طبیعی زندگی اسب : امروزه گله های اندكی آنهم در دور افتاده ترین نقاط كره زمین به زندگی ادامه می دهند . در این روش زندگی طبیعی و آزادانه ، آنها چراگاهها ، سبزینه زارها ، بوته زارها را برای پیدا كردن آب و غذا درمی نوردند . زندگی در گله حافظ امنیت آنها است و این گله را سیلمی برتر محافظت می كند و احتمال خطر قریب الوقوع را هشدار می دهد.

اسب وحشی باید واكنش های سریعی داشته باشد تا بتواند به زندگی ادامه دهد . كره های نو زائیده شده باید به سرعت سرپا بایستند تا اگر گله رمید ، آنرا همراهی كنند . اسب فقط به هنگامی كه گیر می افتد با لگد ؤ سر دست زدن و یا گاز گرفتن به دفاع بر می خیزد. ضامن تنازع بقا در اسب شنوائی خوب ، دید وسیع و سرعت در فرار به هنگام لزوم است.

هنوز هم بسیاری از ویژگی های و غرایز اسب های وحشی در اهالی های امروزی به چشم می خورد برای اطلاع از واكنش های خاص اسب باید این غرایز و ویژگی را بشناسیم.

●وجوه تمایز – مشخصات: اسب دارای وجوه تمایز و مشخصاتی است كه بخشی از طبیعت او هستند . رفتار و روش متمایز زندگی اش او را از سایر موجودات متمایز می كند.

●اجتماعی بودن : اسبها به زندگی در كنار یكدیگر و گاهی در كنار دیگر حیوانات نیازمندند. از زمانی كه اسبها به وسیله شكارچیان شكر می شدند. زندگی گله وار امنیت آنها را ضمانت می كرده است چرا كه تعدد ، شانس بقاء را بیشتر كرده ، امنیت بخش بوده و فرار را تسریع می كرده است.

ممكن است در اغلب اوقات اسبها را در حال نزاع و درگیری با یكدیگر ببینیم . كه این ناشی از خصیصه اجتماعی بودنش است و تنهائی او را خمود و كج خلق می كند . اگر اسبی در محوطه ای محصور به تنهائی رها شود ، به وضوح دیده می شود كه سرآسیمه و شیهه كشان به این طرف و آن طرف دویده و حتی از نرده ها می پرد تا خود را به دیگران و در كنارشان برساند . بعضی از اسبها از بودن در كنار حیواناتی مثل گاو و گوسفند هم راضی به نظر می رسند ولی به ندرت تنهائی را دوست دارند.

این خصیصه اجتماعی بودن ، گاهی موجب دردسر سواركاران سوار بر اسب های جوان و یا به خوبی تربیت نشده می شود. ممكن است اسب میل به سواری دادن نداشته و یا سوارآنچنان قاطع نباشد كه او را وادار به ترك گروه و یا خروج از محوطه اصطبل نماید . از طرف دیگر ممكن است از این خصیصه در جهت خواسته سوار بهره برداری كرد ، یعنی جوانی نه آنچنان مشتاق را سوار بر اسبی پیر و آموخته به حركت در مسیری از مسابقه پرش واداشت.

●پرسه زنی : اسب ها در طبیعت به دنبال غذا از مرتعی به مرتع دیگر پرسه زده و چرا می كنند. بیشتر اسب ها امروزه در حصارها نگهداری می شوند ولی این خصیصه را همچنان حفظ كرده اند. ممكن است اسبی در حال چریدن در محلی ناگهان به محل دیگری نقل مكان كند. نكته جالب ، غریزه میل به منزل است كه در اسبهای اهلی همچنان به قوت خود باقی است . چه بسا اتفاق افتاده كه اسبی رم كرده باسوار یا بدون سوار راهی منزل شده و حتی اگر سوار راه را گم كرده باشد اسب او را به طرف آن رهنمون كرده است . اسبها همیشه با شلنگهای كشیده تری به طرف منزل حركت می كنند.

●چرنده: اسب چرنده ایست كه از هر نوع سبزینه ای تغذیه می كند . او در ۲۴ ساعت بین ۱۶ تا ۲۰ ساعت بطور پیوسته و كم كم می چرد و زمان استراحتش كوتاه است . این نحوه چرای كم كم ، پیوسته خوردن نامیده می شود كه در این صورت نحوه تغذیه اسبهای اهلی كه علوفه مخصوص و در دفعات خاص چرانده می شوند با این غریزه متفاوت است.

●ساز و كار دفاعی :بیشتر واكنشهای اسبها بازتاب این حقیقت است كه آنها قربانی شكارچیان بوده اند. وسیله دفاعی آنها به ترتیب اولویت فرار و سپس جنگ است. اولین واكنش فرار است و در صورت گیر افتادن به لگد پرانی ، جفتك اندازی و الاكلنگ و سردست زدن می پردازند ، كه در این حالت از ضربات دست همانند پا استفاده می شود.

●كنجكاوی: اسبها شدیدا كنجكاوند و اغلب برای كشف غیر معمول ها به این طرف و آنطرف سر می زنند ، از این خصیصه می توان برای به دام انداختن اسبهای دست نیافتنی در مزارع استفاده كرد.

قانون سلسله مراتب : به طریق اولی اسبها آزادی خواه نیستند و به همین دلیل به هنگام زندگی آرام و در صورت هجوم دسته ای گرگ وقت را برای شور درباره فرار كردن یا نكردن تلف نمی كنند. در این حالت به تبعیت از رهبری سیلمی قالب ، پا به فرار می گذارند. این سیلمی محافظ گله و راهنمای آنها به طرف آب و علوفه است . در بیشتر اوقات این نقش رهبری را برای اسبهای اهلی ، انسان عهده دار می شود. در گله اسبهای وحشی سیلمی و یا مادیان قالب عهده دار رهبری است كه این رهبریت تحت قانون اطاعت از برتر یا سلسله مراتب قدرت صورت می پذیرد و برای عهده دار شدن این نقش قدرت و قاطعیت نقش اساسی ایفا می كند.

قانون اطاعت از برتر یا سلسله مراتب برداشته شده از قانون حاكم بر جوامع ماكیان هاست كه با نوك زدن به یكدیگر برتری خود را به رخ كشیده و ضعیف تر تسلیم شده و تمكین می كند.

تقلید: اسبها از یكدیگر تقلید كرده و از همین طریق عادات بد از قبیل تیك و این پا و آن پا كردن را فرا می گیرند.

●حافظه قوی:حافظه اسب به خصوص در مورد تنبیه ها دردناك بسیار قوی است . اگر در مقاطعی از طول عمر تربیتی با او بد رفتاری شود ، در شرایط مشابه او تبدیل به موجودی ناخوشایند خواهد شد و بنابراین خوش رفتاری با او از همان بدو شروع به كار و نوجوانی دارای اهمیت بسزائی است.

فهرست صفات ویژه برای به خاطر سپاری: زندگی اجتماعی (گله) ، چرنده ، پرسه زن ، تقلید كننده ، كنجكاوی ، حافظه برتر ، فرار كننده و جنگنده ، تابع قانون اطاعت برتر.

---