زنان دانش آموخته و چهر های ماندگار

نیمی از جامعه انسانی را در جهان, زنان تشكیل می دهند اما جلوه حضور این نیمه چندان پررنگ به نظر نمی رسد بی شك تبعیض, نظریات غالب و پیشداوری ها موجبات ارزیابی نازلی از توانایی های زنان را فراهم كرده است

تقسیم كار ناعادلانه جنس زنان را به مشاغل پست یا درجه دوم سوق داده و ارزش اقتصادی كار خانگی زنان به عنوان «شغل پنهان» در محاسبات ملی و بین المللی منظور نمی شود و در مواردی حضور اجتماعی آنان هم مورد كم لطفی واقع می شود به دلیل همین اجحاف و تبعیض، زنان را «نیمه خاموش» نامیده اند.

بی شك برای تغییر دیدگاه فرهنگی جامعه نسبت به نقش زنان در توسعه علم و تكنولوژی انجام بررسی های دقیق تر از نقش و تأثیرگذاری زنان در عرصه های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی حائز اهمیت است.همایش چهره های ماندگار كه دقیقاً چهار سال از موجودیت آن می گذرد می تواند در بزرگداشت بزرگان علم و هنر، تأثیر ارزنده ای داشته باشد. ابتكار صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در برپایی این همایش در خور توجه و تحسین است. به خصوص كه نگاه اصلی همایش متوجه شخصیت هایی است كه زنده اند اما آنچنان كه باید معرفی و شناسایی نشده اند بی شك قدردانی از مقام و منزلت این بزرگان نسل آینده را امیدوار می كند و به جوانان برای رویكرد بیشتر به فعالیت های علمی و پژوهشی انگیزه می دهد.ظاهراً معیارهایی كه در این همایش حائز اهمیت است در نگاه كلی دارا بودن تألیفات و آثار ارزشمند علمی، پیشینه و شهرت علمی مطلوب، كیفیت و كمیت مقالات علمی در مجلات معتبر، تأسیس مراكز پژوهشی و دانشگاهی، میزان تربیت دانشجویان نخبه و ... می باشد. ورای نقاط قوت و تحسین برانگیز باید گفت كه این همایش در طول عمر چهار ساله اش زنان را نیمه خاموش پنداشته است چرا كه در طول موجودیت خود تنها از شمار اندكی از زنان شاخص و اهل علم یاد كرده است. واقعاً جایگاه زن ایرانی در پیشینه علمی این دیار كجاست و آیا با گذشت بیش از نیم قرن از تأسیس دانشگاه قطعاً تعداد زنان تحصیل كرده، متعهد، صاحب تألیفات مفید، بیش از اینهاست كه در همایش بزرگداشت تقدیر شده ا ند. نگاهی به تاریخچه مشاركت زنان در دانشگاه ها به ویژه در گروه های علوم پایه و فنی و مهندسی گویای چنین واقعیتی است. در سالهای نخست تأسیس دانشگاه تهران آمار و یا مستنداتی از زنان فارغ التحصیل به چشم نمی خورد زیرا در آن مقطع بینش و بستر مناسب فرهنگی برای حضور زنان در دانشگاه فراهم نبوده است. در آمار دوره تحصیلی ۱۳۲۵ تا ۱۳۳۰ شمسی از كل ۱۴۴ نفر فارغ التحصیل دانشگاه فقط چهار دانش آموخته زن دیده می شود. اما همگام با تحولات اجتماعی میزان مشاركت زنان در سال های بعدی افزایش یافت، به طوری كه در سال های تحصیلی ۱۳۴۵-۱۳۴۶ شمسی فارغ التحصیلان زن در این گروه آموزشی ۶/۲۳ درصد از كل فارع التحصیلان را تشكیل می دهند، البته گرایش آنان به رشته های مختلف این گروه تحصیلی یكسان نبود. مثلاً در سال تحصیلی ۱۳۳۶-۱۳۳۷ شمسی در امتحان ورودی رشته فیزیك از ۸۰ نفر پذیرفته شده فقط یك زن وارد این رشته شد ولی در همان سال در رشته شیمی با ظرفیت مشابه ۱۲ نفر از پذیرفته شدگان زن بودند.و در سال ۱۳۴۵-۱۳۴۶ جمعیت زنان مشغول به تحصیل در رشته های فنی و مهندسی حدود ۰۰۱۴/۰ درصد از جمعیت دانشجویان و ۰۰۶/۰ درصد از كل جمعیت زنان دانشجو بوده و در این گروه تحصیلی سهم زنان حدود ۰۰۲/۰ درصد بوده یعنی در هر صد هزار نفر زن در سنین از ۱۹ تا ۳۵ سال فقط دو زن در این گروه مشغول به تحصیل بوده اند و اكنون این سهم صد برابر افزایش یافته است به طوری كه مشاركت مردان پس از گذشت قریب به نیم قرن فقط ۶ برابر افزایش داشته است.