درباره علیرضا كیامنش

اهمیت علیرضا كیامنش به عنوان یك چهره مهرگانی در گستره فعالیت های ماندگار, مهم و متعدد او در حوزه علوم تربیتی و به خصوص آموزش و پرورش است كه نمود بیشتری می یابد

▪ علیرضا كیامنش

▪ متولد ۱۳۲۳ در اندیمشك

▪ فوق دیپلم راهنمایی تعلیماتی مدارس از دانشگاه سپاهیان انقلاب (مامازن)

▪ كارشناسی رشته آموزش ابتدایی (دانشگاه تربیت معلم)

▪ كارشناسی ارشد رشته مشاوره و راهنمایی (دانشگاه تربیت معلم)

▪ فوق لیسانس رشته روش های تحقیق و ارزشیابی از دانشگاه UCLA آمریكا

▪ دكترای رشته روش های تحقیق و ارزشیابی از UCLA آمریكا

▪ دیپلم تخصصی تحقیق و ارزشیابی برنامه های درسی آموزش جمعیت از دانشگاه ویلز، كاردیف، (انگلستان)

▪ استاد دانشگاه تربیت معلم تهران

▪ رئیس دانشكده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم تهران

▪ عضو انجمن روانشناسی ایران

▪ عضو انجمن ارزشیابی آموزشی ایران

▪ مؤسس و عضو انجمن ایرانی تعلیم و تربیت

▪ عضو سابق انجمن تحقیقات تربیتی آمریكا به مدت ۱۰ سال

▪ عضو سابق انجمن بین المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به مدت ۹ سال

▪ مؤسس و عضو انجمن تحقیقات آموزشی

▪ مدیر گروه مشاوره دانشگاه تربیت معلم تهران

▪ عضو كمیته ملی تربیتی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسكو) در ایران

▪ مشاور تحقیقاتی وزارت آموزش وپرورش در یك دوره

▪ عضو كمیسیون روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق، علوم سیاسی و اجتماعی (شورای پژوهش های علمی كشور)

▪ سرپرست مركز تحقیقات آموزشی و دبیر شورای تحقیقات وزارت آموزش و پرورش

▪ عضو شورای تغییر نظام آموزش و پرورش با تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی

▪ مدیر طرح سنجش صلاحیت های پایه: ارزشیابی درون داده ها و برون داده های آموزشی در ایران پایه پنجم ابتدایی (ABC)، صندوق كودكان ملل متحد (UNICEF) و پژوهشكده تعلیم و تربیت

▪ مدیر طرح ارزشیابی از طرح آموزش دختران روستایی شاغل (UNICEF)

▪ عضو هیأت تحریریه نشریات علمی ـ پژوهشی اندیشه های نوین تربیتی (دانشگاه الزهرا)، فصلنامه تعلیم و تربیت (دانشگاه علامه طباطبایی)، مجله علوم تربیتی و روانشناسی (دانشگاه شهید چمران اهواز)، دو فصلنامه روانشناسی معاصر و ....

▪ مدیر مسئول نشریه «پژوهش نامه آموزشی» و سردبیر نشریه فصلنامه تعلیم و تربیت

▪ مؤلف ۸ عنوان كتاب و مترجم بیش از ۱۰ جلد كتاب با عناوینی چون: استدلال آماری در علوم رفتاری، ارزشیابی آموزشی و ...

اهمیت علیرضا كیامنش به عنوان یك چهره مهرگانی در گستره فعالیت های ماندگار، مهم و متعدد او در حوزه علوم تربیتی و به خصوص آموزش و پرورش است كه نمود بیشتری می یابد. وی بارها با ارائه تحقیقات و پژوهش ها و اجرای پروژه های تربیتی ـ آموزشی، علاقه مندی و توانایی هایش را در این عرصه به منصه ظهور گذارده است، اگرچه درخصوص عدم بهره گیری از این برنامه ها و مشكلات موجود بر سر راه، بر شیوه عملكرد حوزه علوم تربیتی انتقادهایی دارد و كاستی هایی را بیان می دارد: «ما در هر حوزه ای از جمله علوم تربیتی مشكل داریم. شاید یكی از دلایل مشكلاتمان این است كه جامعه ما جامعه ای علمی نیست.

وقتی جامعه علمی نباشد، بالطبع نمی توانیم با مسائل علمی برخورد كنیم. بنابراین، راه حل علمی نمی یابیم و مسائل روی هم انباشته می شوند. ما دنیایی داریم به نام جامعه كه قوانین خاص خودش را دارد و در این جامعه بزرگ بخشی به نام آموزش و پرورش داریم كه ۱۸ـ۱۷ میلیون نفر را دربردارد. یك جامعه كوچكتر هم داریم كه جامعه دانشگاهی ماست و در دل آن زیرمجموعه ای به نام علوم تربیتی و روانشناسی است كه انتظار می رود این بخش، مقداری راهگشا و هدایت كننده آن جامعه بزرگ یعنی آموزش و پرورش باشد و همچنین جامعه بزرگ تری به عنوان كشور كه از نظر مسائل رفتاری و روحی و روانی موجود در جامعه دچار اشكال است.

در مجموع، چه از نظر تعداد، چه از نظر حجم كار و چه از نظر توانمندی ها، واقعاً توانایی انجام كار را نداریم و جالب است كه نتوانیم با هم ارتباط نیز برقرار كنیم. مثلاً آموزش و پرورش در زمینه هایی از ما خیلی جلوتر است، اما در بخش هایی هم ما احساس می كنیم چیزهایی داریم كه آنها ندارند ولی نه فرصت می شود از تجارب آنها استفاده كنیم و نه فرصتی كه ما برویم در آزمایشگاه های آنها و نظریه هایمان را تبدیل به عمل كنیم.»

مراحل تكامل و پیشرفت های علمی و تحصیلی كیامنش از همان اوان كودكی تا گرفتن مدرك دكتری همواره با سختی ها و مشكلات فراوانی روبه رو بوده است. با این حال، او هرگز از پا نیفتاده و یك نفس در راه علم اندوزی و انتقال و به كارگیری آن یكه تاز بوده است.

پدرش كارمند راه آهن بود و از این رو، دوره دبستان را در ایستگاه راه آهن میان اندیمشك و دورود سپری كرده است، چرا كه روستای آن ها كنار خط آهن واقع بود و بخشی از كلاس های درس را برای كودكان در اتاق های خالی ایستگاه قطار برپا كرده بودند، تا كلاس ششم را بی دردسر گذراند و پس از آن به دلیل نبودن امكانات آموزشی كافی در روستا، بچه ها باید به شهر می رفتند و این برای آن ها مسأله ساز می شد. با این همه، مادرش برای ادامه تحصیل به او فشار می آورد و كیامنش به راه روشن خویش ادامه داد و همین امر انگیزه ای در پنج ـ شش خواهر و برادر دیگر او ایجاد كرد كه آن ها نیز به هر قیمت درسشان را ادامه دهند.

دوره دبیرستان را در ۳ شهر اندیمشك، دزفول و اهواز گذراند اما دیپلمش را از دزفول گرفت. پس از آن به عنوان معلم روزمزد وارد آموزش و پرورش شد و در همان مدرسه ای كه خود روزگاری دوره دبستان را در آن خوانده بود، تدریس چند پایه در كلاس درس را برعهده گرفت. مدتی بعد به سربازی رفت و ۱۸ ماه در سپاه دانش در روستاهای دزفول و كهگیلویه و بویراحمد فعالیت كرد. با اتمام خدمت سربازی، جذب آموزش و پرورش شد و در دزفول برای دبیری استخدام شد و در شوش به تدریس پرداخت.

در بهمن ۱۳۴۳ به دانشگاه تربیت معلم رفت و یك دوره دوساله راهنمای تعلیماتی را گذراند. پس از آن، دوباره به دزفول بازگشت و مدت یك سال در روستاهای دزفول، شوش، هفت تپه، اندیمشك و ... در مقام مسئول راهنمای تعلیماتی روستاها به انجام وظیفه پرداخت و با دوچرخه و موتور از این روستا به آن روستا و از این معلم به آن معلم سركشی كرد. سال ۱۳۴۸ از دانشگاه تربیت معلم لیسانس آموزش ابتدایی گرفت و یك سال در كرمانشاه دبیر سپاه دانش آموزش های معلمی شد. با اتمام این دوره توسط آموزش و پرورش به اصفهان فرستاده شد. آن زمان كارخانه ذوب آهن به تازگی در حال شكل گیری بود و آهسته آهسته اصفهان به شهری صنعتی تبدیل می شد. آنجا یك طرح سوادآموزی تابعه یونسكو برپا بود كه كیامنش نیز برای آموزش كارگران بی سواد تلاش می كرد.

در مردادماه ،۱۳۴۹ به سوسنگرد منتقل شد و یك ماه مسئولیت مدارس روستایی این محل را به دوش كشید اما همان سال برای تحصیل در رشته مشاوره و راهنمایی در مقطع فوق لیسانس قبول شد و به دانشگاه تربیت معلم بازگشت وسال ۵۱ موفق به گرفتن مدرك خود شد و با همین مدرك به دزفول رفت و در هیبت مشاور و راهنمای مدارس دوره راهنمایی دزفول شروع به كار كرد. ضمن این كه مركز مشاوره ای هم راه اندازی و خود را به عنوان سرپرست مركز معرفی كرد. ۳ سال در دزفول به فعالیت پرداخت. مدت كوتاهی نیز در دانشسرای مقدماتی به صورت پاره وقت با آموزش و پرورش دزفول همكاری كرد. در چنین شرایطی در حالی كه دریافت بورس تحصیلی و ادامه تحصیل میان جوان های آن روزگار به نوعی مد شده بود و از طرفی دانشگاه تربیت معلم در تلاش برای تربیت نیرو بود، دكتر كیامنش در چند بورس تحصیلی پذیرفته شد از جمله بورس دانشگاه زاهدان و دانشگاه تربیت معلم.

اسفندماه ۱۳۵۴ با استفاده از بورس راهی آمریكا شد. آنجا ابتدا فوق لیسانس در رشته تحقیقات آموزشی گرفت و بعد تحصیل در مقطع دكتری را آغاز كرد. زمانی كه تنها دفاع از پایان نامه اش باقی مانده بود، بنا به دلایلی مجبور شد به ایران بازگردد و این اتفاق در بهمن ۵۸ روی داد:

«قرار بود پس از ۳ـ۲ ماه برگردم كه بازگشت من مصادف شد با حادثه طبس كه درواقع سفر به آمریكا را تقریباً غیرممكن كرد و من ماندم و دستم كوتاه از مدرك دكتری. اینجا هم دانشگاه ها تعطیل بودند.

احمدرضا حجارزاده

---