تصویر عدالت و امید بر تابلوهای رنگارنگ

در ماههای پایانی امسال, شاهد جلوه گری چندین رویداد تازه هنری آنهم از نوع تجسمی اش که این بار کسوتی جشنواره ای بر تن داشت بودیم

در ماههای پایانی امسال، شاهد جلوه گری چندین رویداد تازه هنری- آنهم از نوع تجسمی اش که این بار کسوتی جشنواره ای بر تن داشت- بودیم.

این رویدادها با صرفنظر از هر کم و کاست و قوت و ضعف،آغازگر مسیری تازه است تا شاید در سالهای آینده بتواند عرصه ای مهجور مانده مانند تجسمی، که زیر بنای کلیدی شاخه های دیگر هنری است، را همپای دیگر حوزه های هنری، به بحث های جشنواره ای و موقعیت های عرضه و نقد نزدیک کند.آنچه در پی می آید، نگاهی است به چند و چون برپایی جشنواره «عدالت و امید» که بخش تجسمی اش از ۱۲ اسفندماه در «موزه هنرهای معاصر تهران» آغاز به کار کرد.

برپایی اولین جشنواره تجسمی فجر و بی درنگ پس از آن افتتاح جشنواره «عدالت و امید» با هر بهانه و مناسبتی که باشد، بدون شک نوعی فتح باب برای هنری است که صاحبنامان توانایی در سالهای قبل و بعد از انقلاب سردمدار آن بوده اند.

این هنرمندان، پایه گذار هنر معاصر ایران، با دستاوردهای ایرانی و اسلامی بودند؛هنری که از تکنیک های روز هنر جهان بی بهره نبود و بدعتی حقیقی و ازلی را با ذوق ایرانی در هم می آمیخت و بعد از انقلاب نیز با هنرنمایی هنرمندان پرجسارت دوران انقلاب نشانگر حرکت های پرشور مردمی و اعتقادات و باورهای دوران غیوری ها و دلیری های یک نسل بود؛ نسلی که شاید در دهه های بعد به باورهای آن سالها،دیگرگونه نگریست و یا هنر آن سالها را در سایه های بی تفاوتی به فراموشی سپرد.

برپایی چنین رخدادهایی که فکر و نگاهی معنوی و هدفمند را در شکل ظاهری خود طرح می کند، شاید تجدید حیاتی دوباره از این نوع از هنر را با معیارهای امروزی در ذهن ها گره بزند و هنر را در این بخش به سوی نوزایی معنوی و هدایتگر رهنمون شود.

مراسم گشایش جشنواره ای که عنوان «عدالت و امید» را با خود دارد،این روزها همزمان با روزهای پایانی جشنواره تجسمی فجر، در موزه هنرهای معاصر تهران همراه بود.

این جشنواره مصادف با سی امین سالگرد پیروزی انقلاب، از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد و هدف آن همانطور که از قول برپا کنندگانش برمی آید، توسعه و بکارگیری مفاهیمی چون عدالت،توحید،وحدت و به طور کلی مضامین انسانی در هنر است.

جشنواره عدالت و امید در رشته های نمایش(نمایش صحنه ای و نمایشنامه نویسی)، نغمه و سرود و نیز هنرهای تجسمی(گرافیک، نقاشی، کاریکاتور و عکس) آغاز به کار کرد و ۱۶اسفند به کار خود خاتمه داد.

واضح است در روزگار کسادی بازار هنر، ضعف گریبانگیر اقتصاد هنر و عرضه بی توازن کالای هنری، کلید خوردن جشنواره ها و تعدد هر مکانی که نامی از هنر در آن به میان آید، می تواند جزو اقدامات رو به جلویی در پی ریزی بسترهای مطرح شدن هنر به شمار رود. شاید با این وصف و بررسی موضوعی رویدادها، مسئله ای چون موازی کاری، در نظر مسئولان، بحثی بی ارتباط به نظر آید. همچنانکه محمدحسین ایمانی خوشخو، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جشنواره عدالت و امید را متفاوت از دیگر جشنواره ها دانست که به هیچ وجه با دیگر رویدادهای هنری موازی کاری ندارد.

وی در مراسم افتتاحیه این جشنواره،که شعاری جز برقراری ارتباطی معنایی میان مردم و هنرمند و به تصویر کشیدن مفاهیم والایی چون عدالت، معنویت و دین در کنار مفهوم امید ندارد،از پیشنهاد خرید ۲درصدی آثار در کمیسیون فرهنگی مجلس نیز خبر داد.

محتمل است که بتوان چنین اتفاق هایی را تا این حد که به بحث ها و نظر هایی پیرامون گردش اقتصاد هنری و تولید اثر هنری نزدیک می شوند، فرخنده دانست و منتظر هر چه بهتر و جدی تر برگزار شدنش بود.

این در حالی است که تعجیل و عدم هماهنگی در برنامه ریزی، یکی از نواقصی است که منجر به برخی کاستی ها و معلول برگزار شدن چنین رخدادهای مهمی در قالب این نامگذاری ها می شود که البته نه تنها در اولین ظهور این جشنواره نوپا، که در بسیاری از بی ینال ها و رخدادهای مهم تر تجسمی،آنچه ما از سر می گذرانیم، با همه جای دنیا متفاوت است چرا که در بیشتر کشورها کارناوال ها یا دوسالانه ها و بی ینال های هنری، با جمع بندی همه برنامه ریزی های حساب شده ای که از ماه ها و چه بسا یک سال قبل برای شرکت کنندگان در نظر دارند، در بوق و کرنای قدرتمند رسانه ای می پیچند تا در وهله اول برای هر گونه ضرر و زیان، کمتر مجالی باقی نگذارند.

دراین میان ما نیز با توجه به وجوه مثبت چنین جشنواره هایی در کشورمان، که هر چند با نقص هایی در زمان برپایی، همزمان بودن، و نبود برنامه ریزی منضبط در اجرا و.‎/.همراه است، می توانیم به این آغاز و اقبال، نگاهی امیدوارانه بیندازیم. همچنانکه حداد عادل رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در افتتاح جشنواره عدالت و امید رسیدن به منزلگاه نهایی را نیازمند امید دانست و آن را راهی درست برای هنرمندان عنوان کرد که در آن باید غفلت و درنگ را از خود دور کنند.

در هر حال جنبه های کارآمد جشنواره تجسمی عدالت و امید نیز مانند جشنواره تجسمی فجر، حضور و فعالیت نام آشنایان و هنرمندان فعال عرصه انقلاب چون کاظم چلیپا، غلامعلی طاهری، محمد علی بنی اسدی و.‎/.است که دلگرمی جوانان و هم پیشکسوتان را فراهم می آورد تا این جشنواره نیز در اولین اشکال برپایی اش از کسوتی حرفه ای به دور نماند و گامی اثر بخش برای دوره های بعدی به حساب آید.در بخش تجسمی این جشنواره که بخشی از آن هم ترغیب شرکت کنندگان به تولید آثار فاخر در زمینه عدالت و معنویت بوده است، بیش از ۴۰۰اثر هنری در رشته های عکاسی، پوستر،نقاشی و کاریکاتور در دو بخش رقابتی و غیر رقابتی شرکت کرده اند، که در بخش غیر رقابتی حدود ۱۳۰اثر از هنرمندان پیشکسوت و اساتید رشته های مختلف تجسمی به نمایش در آمده است.

مانند همیشه در پایان امیدواریم با ورق خوردن یک برگ از کارنامه جشنواره هنرهای تجسمی و عدالت و امید،در دوره های بعد شاهد به کار گیری ساز و کارهای حرفه ای و هدفمندتر در این برپایی ها باشیم؛ چرا که از بزرگان بارها شنیده ایم که برپا کردن هر جشنواره ای خوب است.باید با نوپایی آنها ساخت و امیدواری پیشه کرد تا در آینده ای نزدیک جامه ای به شایستگی بلوغ بر تن کنند.

پروانه توکلی