کنجکاوی کلید یادگیری

دانشمندان به مدد تحقیقاتی که اخیرا درباره تحریک حس کنجکاوی انسان صورت گرفته است، به راه‌هایی دست یافته‌اند که به واسطه آن می‌توانند در افراد سالم و در کسانی که مشکلات نورولوژیکی دارند، سطح یادگیری عمومی را بالا برده و حتی حافظه را تقویت کنند. در این بررسی، ابتدا شرکت‌کنندگان به یکسری سوالات جزئی پاسخ دادند.

اندکی بعد مجددا یکی از همان سوالات را از شرکت‌کنندگان پرسیدند و آنها با تاخیری حدود ۱۴ ثانیه به سوالات پاسخ دادند، طی همین بازه، تصویر یک چهره خنثی و بی‌ربط هم برایشان پخش می‌شد. بعد از این مرحله، یک آزمون حافظه‌سنجی از آن چهره‌ها نیز گرفته شد و مجددا آزمون حافظه‌ای دیگر درباره سوالات جزئی برگزار شد. حین اجرای این تحقیق، با استفاده از تصویربرداری مقاومت مغناطیسی، بخش‌هایی از مغز شرکت‌کنندگان نیز اسکن شد.

دو نتیجه اصلی حاصل از این مطالعه عبارتند از:

۱- افراد در یادگیری اطلاعاتی که نسبت به آن خیلی کنجکاو بودند و حتی اطلاعات بی‌ربط و غیرضروری (یعنی تصاویر چهره‌ها) یادگیری بهتری از خود نشان دادند. همچنین اطلاعاتی را که آموخته بودند طی ۲۴ساعت بعدی، در ذهن بهتر نگه داشتند.

۲- وقتی تحریک کنجکاوی با‌ انگیزه دریافت پاداش همراه می‌شود، فعالیت مغز افزایش می‌یابد. دکتر گروبر اشاره می‌کند:«‌انگیزش درونی در واقع همان بخش‌هایی از مغز را به کار می‌گیرد که با تحریکات عینی و بیرونی فعال می‌شود.» این مدار پاداش به دوپامین وابسته است. دوپامین یک پیام‌رسان شیمیایی است که پیام‌ها را بین نورون‌ها رد و بدل می‌کند.

درک ارتباط بین‌ انگیزه و حافظه در پزشکی و حوزه‌های دیگر می‌تواند نتایج مهمی دربرداشته باشد، به‌طور مثال عملکرد مدارهای مغز که به دوپامین وابسته‌اند، در کسانی که مشکلات نورولوژیکی دارند یا با پیر شدن افراد، افت می‌کند. نتایج این بررسی می‌تواند دیدگاه‌های تازه‌ای نسبت به تقویت حافظه سالمندان و درمان اختلالات مربوط به حافظه پیش روی دانشمندان بگذارد.

همچنین اگر آموزگاران یا مدیران بتوانند حس کنجکاوی دانش‌آموزان و کارمندان را برانگیزند، یادگیری مطالبی که در کلاس درس یا محیط کار کسل‌کننده به نظر می‌رسد، می‌تواند افزایش یابد.