ولایت فقیه‏

مساله «ولایت فقیه‏»، یکی از مهم‏ترین مسائل جامعه اسلامی است که بحث و گفتگو درباره آن، از دو جهت ضروری می‏باشد:
اول آنکه ولایت فقیه سنگ‏بنای نظام جمهوری اسلامی است و بر هر فرد …

مساله «ولایت فقیه‏»، یکی از مهم‏ترین مسائل جامعه اسلامی است که بحث و گفتگو درباره آن، از دو جهت ضروری می‏باشد:

اول آنکه ولایت فقیه سنگ‏بنای نظام جمهوری اسلامی است و بر هر فرد مسلمان و انقلابی لازم است این اصل اساسی را خوب بشناسد و سپس بر مدار آن حرکت کند.

دوم اینکه دشمنان اسلام و انقلاب فهمیده‏اند که ظلم‏ستیزی انقلاب و نظام اسلامی، از این اصل مهم و مترقی سرچشمه گرفته است و برای منحرف ساختن چنین نظام و انقلابی، باید به قلب نیرودهنده و ستون استوار آن هجوم برند و به همین جهت است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در هر زمان مناسب، شبهاتی در زمینه این اصل بی‏بدیل مطرح گشته است.

مساله ولایت فقیه به معنای اعمال اموری که جنبه‏حکومتی داشته، در همان سال‏های آغاز «غیبت کبری‏» در گفتارفقها و علما مطرح بوده است.حضرت امام خمینی ‏قدس سره در حوزه علمیه نجف اشرف، بحث‏ ولایت فقیه را در تاریخ ۱/۱۱/۱۳۴۸ش تا ۲۰/۱۱/۱۳۴۸ در جلسات درس‏خارج فقه خود مطرح نمود، در آن جاچنین فرمودند:

«موضوع ولایت فقیه چیز تازه‏ای نیست که ما آورده باشیم،بلکه‏این مساله از اول مورد بحث‏بوده است، حکم مرحوم میرزای‏شیرازی (آیه الله العظمی میرزا محمد حسن شیرازی معروف به‏میرزای بزرگ، وفات یافته ۱۳۱۲ ه.ق، مرجع تقلید بعد از استاداعظم شیخ انصاری) در حرمت تنباکو، چون حکم حکومتی بود، برای‏فقیه دیگر نیز واجب الاتباع بود، و همه علمای بزرگ ایران جزچند نفر از این حکم متابعت کردند، حکم قضاوتی نبود که بین‏چند نفر سر موضوعی اختلاف شده باشد، و ایشان روی تشخیص خود،قضاوت کرده باشد، بلکه روی مصالح مسلمین و به عنوان ثانوی،این حکم حکومتی را صادر فرمودند، و تا عنوان (ادامه استعمارانگلستان در رابطه با دخانیات) وجود داشت، این حکم نیز بود، وبا رفتن عنوان، حکم هم برداشته شد. و هم چنین مرحوم میرزامحمد تقی شیرازی (وفات یافته ۱۳۳۸ه. ق معروف به میرزای کوچک‏از مراجع بعد از میرزای شیرازی) که حکم جهاد دادند البته‏اسم آن دفاع بود و همه علما تبعیت کردند، برای این است که‏حکم حکومتی بود.

به طوری که نقل کردند مرحوم کاشف الغطا(معروف به آیه الله شیخ جعفر کاشف الغطاء وفات یافته ۱۲۲۸ه.ق صاحب کتاب کشف الغطاء در فقه استدلالی) نیز بسیاری از این‏مطالب را فرموده‏اند، و از متاءخرین مرحوم نراقی (ملا احمد،وفات یافته سال ۱۲۴۵ه.ق) همه شوون رسول اللهصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلمرا برای فقهاءثابت می‏دانند، و مرحوم آقای نائینی (آیه الله حاج میرزا حسین‏نائینی وفات یافته سال ۱۳۵۵ ه.ق) نیز می‏فرمایند که این مطلب‏از حدیث مقبوله عمر بن حنظله استفاده می‏شود. در هر حال طرح‏این بحث تازگی ندارد، و ما فقط موضوع را بیش‏تر مورد بررسی‏قرار دادیم، و شعب حکومت را ذکر کرده و در دسترس آقایان‏گذاشتیم تا مساله روشن‏تر گردد.

محسن گلستان