سلنیوم عنصری معجزه گر در آبزیان

فرآیند اكسایش در بدن انسان به غشاهای سلولی, پروتیین ها و چربی ها و نیز DNA آسیب می رساند مصرف اكسیژن در بدن باعث ایجاد رادیكال های آزاد می شود و این رادیكال ها , الكترون ها را از مولكول ها جدا و آسیب هایی را به بافت ها می زنند بدن انسان از عهده ی مقابله با تعداد كمی از رادیكال های آزاد بر می آید و افزایش آن ها بیماری های مختلفی را در انسان به وجود می آورد

فرآیند اكسایش در بدن انسان به غشاهای سلولی، پروتیین ها و چربی‌ها و نیز DNA آسیب می رساند. مصرف اكسیژن در بدن باعث ایجاد رادیكال های آزاد می شود و این رادیكال ها ، الكترون ها را از مولكول ها جدا و آسیب هایی را به بافت ها می زنند . بدن انسان از عهده ی مقابله با تعداد كمی از رادیكال های آزاد بر می آید و افزایش آن ها بیماری های مختلفی را در انسان به وجود می آورد. تشكیل رادیكال های آزاد هم چنین با فشارهای عصبی، سیگار كشیدن، مصرف الكل، نور خورشید، آلودگی و سایر عوامل تشدید می شود. به طور كلی آسیب های رادیكال های آزاد در بدن را می توان به صورت زیر دسته بندی كرد:

• تیره شدن لنز چشم كه می تواند به كوری منجر شود؛

• تورم مفاصل؛

• آسیب دیدگی سلول های عصبی و مغزی كه می تواند به بیماری پاركینسون و آلزایمر منجر شود؛

• افزایش احتمال حمله های قلبی؛

• آماده كردن بدن برای بروز سرطان.

در بعضی از مواد غذایی به خصوص آبزیان عناصری وجود دارد كه رادیكال های آزاد را خنثا می كنند . سلنیوم –Selenium - یكی از مهمترین این عناصر است كه در غذاهای دریایی بیش تر از دیگر موادغذایی وجود دارد .

●سلنیوم چیست ؟

سلنیوم یك مادهٔ‌ی معدنی كمیاب است كه در خاك و غذا یافت میشود. سلنیوم از مهمترین املاح ضروری بدن است كه در ماهی و میگو به وفور یافت می شود. این ماده یك ضد اكسایش قوی است بنابراین از واكنش های شیمیایی مضر كه در سلولهای بدن اتفاق می افتد، جلوگیری می كند.

‌●منابع غذایی

بیش تر سلنیوم مورد نیاز بدن انسان از رژیم غذایی او تأمین می شود. ماهی و آبزیان و نیز سبزی های دریایی منابعی سرشار از سلنیوم هستند. به طور كلی مواد غذایی را از نظر مقدار سلنیوم در آن‌ها می توان به شرح زیر رتبه‌بندی كرد:

۱. منابع عالی سلنیوم : همه‌ی آبزیان به خصوص ماهی شیر ، قباد ، شوریده ، میگو ، شاه میگو، ماهی سرخو ، ماهی تون و ماهی آزاد و نیز قارچ و جگر.

۲. منابع بسیار خوب سلنیوم : تخم مرغ ، گوشت بوقلمون ، گوشت گوسفند ، گوشت گوساله ، گوشت مرغ ، گوجه فرنگی و سیر .

۳. منابع خوب سلنیوم : برنج ، ماست ، حبوبات ، شیر و سویا .

●وظیفه‌ی سلنیوم در بدن

سلنیوم یک ماده معدنی موثر در متابولیسم چربی ها است . همچنین دارای خواص آنتی اکسیدان بوده و مانع از صدمه دیدن سلولها توسط رادیکالهای آزاد می شود . ( رادیکالهای آزاد مولکولهایی هستند که در ایجاد بعضی از بیماری ها و در پیر شدن سلول‌ها مؤثرند )‌. سلنیوم باعث بهبود فعالیت پانكراس شده و خاصیت الاستیك در عضلات را تقویت می كند.سلنیوم از اكسید شدن سطح سلول ها جلوگیری می كند.در سال های اخیر تحقیقات زیادی در خصوص ارتباط بین سلنیوم و سرطان انجام شده است . نتیجه ی این بررسی ها حاكی از آن است كه كمبود سلنیوم باعث ایجاد سرطان در بدن انسان می شود .فعالیت ضد سرطانی سلنیوم به دلیل ترمیم بافت های آسیب دیده ، مهار سلول های سرطانی و خذف سلول های غیر طبیعی است . بعلاوه سلنیوم در بخش فعال ساختمان ملكولی بسیاری از پروتیین ها نظیر گلوتاتیون پراكسیداز كه برای پیشگیری از سرطان بسیار اهمیت دارد متمركز می شود . این آنزیم (گلوتاتیون پراكسیداز ) در كبد وظیفه ی سم زدایی از مولكول های مضر را به عهده دارد . با كاهش سلنیوم و گلوتاتیون پراكسیداز ، سلول های سمی و مضر به سلول های مورد تماس آسیب رسانده و ساختمان DNA آن را تخریب و باعث ایجاد سرطان می شود . آنزیم گلوتاتیون پراكسیداز نمی تواند بدون سلنیوم فعالیت كند .

●نقش سلنیوم در پیشگیری و درمان بیماری ها

سلنیوم باعث بهبود عملکرد سلول‌ها و محافظت از بدن مقابل رادیکال های آزاد سرطان‌زا می شود. سلنیوم ، محرک سامانه‌ی ایمنی است و بدن را در مبارزه با عفونت ها یاری می کند. نتایج بعضی مطالعات حاكی از آن است که سلنیوم می تواند در پیشگیری از سرطان و احتمالاً بیماریهای قلبی موثر باشد. یکی از مطالعه های انجام شده در این باره نشان داد افرادی که روزانه ۲۰۰ میکروگرم سلنیوم دریافت می کنند نسبت به کسانی که این ماده را دریافت نكرده بودند دارای نرخ کمتر سرطان پروستات ، کولون و نیز تمامی سرطان‌ها هستند . ویتامین E به عنوان یك ضد اكسیدان اثر سلنیوم را افزایش می دهد. وقتی این دو ماده با هم مصرف می شوند سلولها به بهترین وجه پشتیبانی می شوند.

به طور كلی نقش سلنیوم در پیشگیری و درمان بیماری ها را می‌توان به شرح زیر دسته بندی كرد :

• سلنیوم در درمان بیماری "كشان" (Keshan) مؤثر است. این بیماری یك اختلال قلبی جدی است كه در زنان و بچه های چینی در محل هایی كه زمین های كشاورزی فاقد مواد معدنی است، دیده میشود. علاوه بر این سلنیوم در درمان بیماریهای شایع دیگر مؤثر و مفید است. این بیماریها شامل موارد زیر است:

• سلنیوم خطر سرطان پستان، رودهٔ‌ی بزرگ، كبد، پوست و ریه را كاهش می دهد. سلنیوم با پشتیبانی از گلبول‌های سفید خون، از رشد سلولهای سرطانی جلوگیری می كند.

• تحقیقات نشان می دهد كه سلنیوم از طریق كاهش سطح كلسترول بد بدن (LDL)، از حمله و سكته قلبی جلوگیری می كند. سلنیوم همچنین شریان ها را از رسوب خطرناك چربی كه مسئله‌ی مهمی بعد از یك حملهٔ ی قلبی است، حفظ می كند.

• سلنیوم در ساختن گلبول‌های سفید به بدن كمك می كند و از این طریق سیستم ایمنی را بر علیه بیماری و عفونت فعال و بیدار نگه می دارد.

• سلنیوم باعث بهبود فعالیت پانكراس شده و خاصیت الاستیك در عضلات را تقویت می كند.

• افزایش سلنیوم خون باعث كاهش سرطان پروستات می شود. سرطان پروستات چهارمین سرطان شایع در مردان جهان است و از كشنده ترین انواع سرطان ها محسوب می شود.

• سلنیوم از كیست های رحمی در دختران وبانوان جلوگیری می كند .

---