یقین بالاترین درجه ایمان

یقین درجه ای از ایمان است که آدمی همه امور را از خدا بداند و در عالم چیزی را مستقل در تاثیر نداند, البته یقین هم درجات و مراتبی دارد ایمان به خدا, پیامبران و عالم غیب از نعمت هایی است که هیچ نعمتی در ردیف آن قرار نمی گیرد و سعادت و شقاوت ابدی انسان به آن مربوط است ایمان که اعتقاد قلبی و التزام عملی است, دارای درجات و مراتبی است

یقین درجه ای از ایمان است که آدمی همه امور را از خدا بداند و در عالم چیزی را مستقل در تاثیر نداند، البته یقین هم درجات و مراتبی دارد.ایمان به خدا، پیامبران و عالم غیب از نعمت‌هایی است که هیچ نعمتی در ردیف آن قرار نمی‌گیرد و سعادت و شقاوت ابدی انسان به آن مربوط است. ایمان که اعتقاد قلبی و التزام عملی است، دارای درجات و مراتبی است. همه افراد با ایمان در یک پایه از ایمان قرار ندارند، بلکه هر فردی در طول عمر خود قابلیت ارتقا به مراتب بالاتر یا تنزل به مراتب پایین‌تر را دارد. تمام روایاتی که بیانگرتفاوت ایمان، تقوا و یقین و نیز بیانگر برتری یقین بر تقوا و تقوا بر ایمان است، به درجات و مراتب ایمان اشاره دارد به این معنا که وقتی ایمان قوت پیدا کرد، تقوا حاصل می‌شود و از آن هم که قوی ترشد، یقین که مرتبه والای ایمان است،به دست می‌آید.از روایات بر می‌آید که بالاترین درجه ایمان، یقین است و واصلان به مرحله یقین بسیار اندک هستند.

امام رضا(ع) می‌فرماید: ایمان یک درجه برتر از اسلام و تقوا یک درجه برتر از ایمان و یقین یک درجه برتر از تقوا و خدا چیزی را کمتر از یقین، بین بندگان تقسیم نکرده است.یقین درجه ای از ایمان است که آدمی همه امور را از خدا بداند و در عالم چیزی را مستقل در تاثیر نداند. مقصود از یقین، تنها معنای لغوی نیست، بلکه معنایی است که از استعمال در روایات گرفته شده که با معنای لغوی هم منافات ندارد؛ یقین در لغت، از مقوله علم است، ولی در بعد دینی علاوه بر علم التزام هم هست. یقین، یعنی باور و التزام قلبی و عملی به آن.

● نشانه‌ها و آثار یقین

از نشانه‌های یقین، توکل و تسلیم، رضا و تفویض است. از امام باقر(ع) سوال کردند حد یقین چیست؟ که فرمود حد یقین توکل بر خدا، تسلیم اوامرخدا بودن، راضی به قضای الهی بودن و امور را به خدا سپردن است. یکی از نشانه‌های یقین این است که غیر از خدا از کسی و از چیزی نترسید. ستایش و ملامت دیگران، گرد آمدن در اطرافش و پراکنده شدن از اطرافش در او اثر نگذارد. همچنین از امام صادق(ع) پرسیدند حدیقین چیست؟ فرمود: اینکه همراه با خدا از چیزی هراسان نباشی.یقین، تلاش انسان را زیاد می‌کند و زندگی فردی و اجتماعی را دگرگون می‌سازد، حال و هوای فرد عوض می‌شود، عبادتش، خوابش، حزن و شادیش جلوه دیگری پیدا می‌کند.

با نیل به یقین اعمال اجتماعی و رابطه انسان با دیگران چهره ای دیگر پیدا می‌کند، محور حب و بغضها، دفع و جذبها خدا می‌شود و دوست، فامیل و...هم به مقدار پیوندشان با خدا در قلب انسان جای دارند.قرآن کریم در سوره مجادله آیه ۲۲ در وصف مومنان حقیقی می‌فرماید: هرگز قومی را که به خدا و روز قیامت ایمان دارند، نمی‌یابی که با دشمنان خدا و رسولش دوستی بورزند گرچه پدران، فرزندان، زنان و خویشان آنها باشند،خدا در دل چنین افرادی که به خاطرخدا از دوستی با خویشان بریده‌اند ایمان نوشته و به واسطه روحی از ناحیه خودش آن را ثابت می‌کند.

● مراتب یقین

یقین هم مراتب و درجاتی دارد، با اینکه حضرت ابراهیم (ع) و سلمان فارسی هر دو اهل یقین بودند، اما در یک پایه قرار نداشتند و بین آنها فاصله زیاد بود. آن دسته از اصحاب رسول خدا هم که به درجه یقین رسیده بودند، برابر نبودند چنانکه امام صادق(ع) بعد از بیان مراتب ایمان فرمود: سلمان در مرتبه دهم از ایمان، ابوذر در مرتبه نهم و مقداد در مرتبه هشتم قرار داشتند. تردیدی نیست که ایمان این سه شخصیت بزرگ در حد یقین بود و لکن یقین آنها متفاوت بود.

بدیهی است که یقین هر انسانی در طول عمرش تشدید یا تضعیف می‌شود. حضرت ابراهیم (ع) به مقام یقین رسیده بود ولی از خدا درخواست کرد که خدایا به من نحوه زنده شدن مردگان را نشان ده، خدا فرمود؛ آیا ایمان نیاورده‌ای؟ عرض کرد؛ آری و لکن می‌خواهم دلم مطمئن گردد. درخواست حضرت ابراهیم (ع)، رسیدن به مرتبه بالای یقین بود. چنانکه صفوان از امام هشتم(ع)درباره سخن خداوند به حضرت ابراهیم(ع) سوال کرد که آیا در دل ابراهیم هم شک بود؟ حضرت فرمود؛ خیر، ابراهیم بر یقین بود و از خدا خواست که بر یقینش بیفزاید.انسان اگر گناه را کنار بگذارد و در حد توان خود در راه حق حرکت کند، خداوند نیروهایی بر او می‌گمارد که او را تایید می‌کنند، ایمانش را تقویت و او را به مرحله یقین وارد می‌سازند و پس از آن تا لحظه مرگ آن را حفظ کنند.