روح موسیقی در اجرای زنده

هر وقت یه کنسرت خوب از یه گروه خوب به دستم می رسه هر فیلمی رو که قرار باشه ببینم می ذارم کنار و کنسرت رو تماشا می کنم همه تون کلیپ های زیادی از موسیقیدان های مورد علاقه تون دیدین ولی کنسرت یه چیز دیگه س کنسرت خوب از هر کلیپی بهتره مخصوصاً برای ما که نمی تونیم بریم اجراهای زنده رو ببینیم

هر وقت یه کنسرت خوب از یه گروه خوب به دستم می‌رسه هر فیلمی رو که قرار باشه ببینم می‌ذارم کنار و کنسرت رو تماشا می‌کنم. همه‌تون کلیپ‌های زیادی از موسیقیدان‌های مورد علاقه‌تون دیدین. ولی کنسرت یه چیز دیگه‌س. کنسرت خوب از هر کلیپی بهتره. مخصوصاً برای ما که نمی‌تونیم بریم اجراهای زنده رو ببینیم.

این روزها اینترنت کمک بزرگی محسوب می‌شه. خیلی از فیلم‌های مستند به در بخور درباره موسیقی و کنسرت‌های به یاد موندنی رو می‌تونین از طریق اینترنت ببینین. فقط کافیه که با نرم‌افزار‌ها آشنایی داشته باشین.

ـ بعضی از اون فیلم‌ها رو براتون شرح می‌دم.

۱) ولوت اندرگراند – ترانه‌هایی برای درلا

Songs for drella

زمانی‌ اندی وارهول برای گروه ولوت اندرگراند کنسرت برپا می‌کرد و زمانی دیگر بعد از مرگ وارهول‌لنورید و جان کال تنها اعضای زنده گروه کنسرت دو نفره ترانه‌هایی برای درلا را به یاد اندی وارهول بر پا کردند. در این کنسرت لنورید گیتار می‌زند و نیمی از آهنگ‌ها را می‌خواند. جان کال نیم دیگه آهنگ‌ها را می‌خواند و سازهای مختلفی را تجربه می‌کند.

فضای این کنسرت منحصر به فرد است و ریتم آهنگ‌ها آن‌قدر غیر متعارف است که ذهن هنرمند را به سمت سبک فتوریسم هدایت می‌کند. تکرار‌های مالیخولیایی ریتم‌های کوتاه در برخی از آهنگ‌ها به مرز جنون می‌رسد و فقط اشعار لنورید است که موسیقی را در مرزهای تعریف شده موسیقی راک و آلترناتیو نگه می‌دارد.

۲) نیک درک: روزهای نیک درک A skin too few

از نیک درک هیچ فیلم قابل توجهی به جا نمانده است. او که در ۲۵ سالگی خودکشی کرد، هرگز فرصت نکرد که ویدیویی قابل توجه به جا بگذارد. اما آلبوم عکس‌هایش شامل تعدادی عکس سیاه و سفید جذاب است.

در مستندی که درباره زندگی نیک درک تهیه شده، از این عکس‌ها به بهترین شکل ممکن استفاده شده است. کارگردان به خانه نیک در اطراف شهر بریستول می‌رود و با یک فیلم‌برداری اعجاب‌انگیز از خانه نیک و اتاق و پنجره‌های رو به طبیعتش فیلمی می‌سازد که برای هر مستند‌سازی یک کلاس درس به شمار می‌رود.

کسانی که در فیلم صحبت می‌کنند، اطلاعات کمی درباره شخصیت منزوی نیک دارند و حتی خواهر نیک هم به نظر نمی‌رسد که بیش از دیگران درباره برادرش بداند. با این همه با استفاده صحیح از بهترین قطعات نیک در پایان، مخاطب شناختی عمیق از نیک درک و زندگی پیچیده‌اش پیدا می‌کند.

۳) زندگی رابرت وایات Free will and testament

این مستند که شامل قطعات کامل یکی از آخرین کنسرت‌های رابرت وایات است، توسط شبکه بی‌بی‌سی تهیه شده و در نوع خودش یکی از بهترین‌هاست. زندگی غیر متعارف رابرت وایات و حادثه‌ای که منجر به فلج شدنش شد، موسیقی‌اش را به شدت تحت‌تأثیر قرار داد و به جز دوره‌ای که او درگیر مبارزات سیاسی در شرق دور بود، موجب گسترش و پیشرفت کارش شد. این تحولات را در فیلم به خوبی می‌بینیم.

جالب است که بدانید رابرت وایات آهنگی دارد که در آن از مصدق نام می‌برد و سیاست‌های آمریکا در سرکوب کردن جنبش‌های ملی را به شدت محکوم می‌کند. وایات یکی از بزرگ‌ترین موسیقیدانان ضد آمریکایی معاصر است.

۴) دیوید برن Live union chaple

کنسرت‌های دیوید برن تر و تمیزترین چیزهایی هستن که می‌تونین ببینین. چه اون موقع که گروه تاکینگ هدز رو داشت چه حالا که خودش کار می‌کنه. در این کنسرت استثنایی که در یک کلیسای معروف در اسکاتلند برگزار شده شما شاهد اجرای بهترین قطعات دیوید برن توسط بهترین نوازندگان موسیقی راک و کلاسیک هستید.

این کنسرت نفس شما رو بند می‌آره و تا آخرش نمی‌تونین از جاتون پاشین. اگه از موسیقی دیوید برز لذت می‌برین حتماً به دنبال این کنسرت باشین.

۵) جف بوکلی Live in Chicago

کنسرت جاودانه جف بوکلی در شهر شیکاگو یکی از آن کنسرت‌هایی است که در کمترین زمان ممکن تبدیل به یک اثر کلاسیک شده است.

جف با وسواس غریب گیتارهای متعددش را کوک می‌کند و پیش از شروع هر آهنگ دقیقه‌ای را به تمرین با ملودی آن اثر می‌گذراند. در این کنسرت اجراهای متفاوتی از آهنگ‌هایی مثل گریس، هاله لویا و Soreal وجود دارد و خواننده‌گی بی‌نقص جف نیز مزید بر علت می‌شود که مخاطب را در جای خود میخکوب کند. این کنسرت نیز از لحاظ اجرایی جزو تمیزترین و بی‌عیب و ایرادترین کنسرت‌های ویدیویی موجود است.

۶) فرانک زاپا Extravaganza

اصلاً نمی‌دانم این برنامه تلویزیونی توسط کدام شبکه تهیه شده، است ولی بهترین فیلمی است که درباره زندگی زاپا وجود دارد. زاپا با این جملات شروع می‌کند توقع پول نداشته باش، توقع دوستانی خوب نداشته باش، توقع زندگی ایده‌آل نداشته باش. هر چه را که به دست آوردی جایزه زندگی بدان. زاپا در این فیلم فیلسوفی بزرگ است که با جملات قصارش منهدمت می‌کند. در این فیلم شاهد بخشی از زندگی خانوادگی زاپا نیز هستیم.

او پدری استثنایی و موسیقیدانی برجسته است. فصل‌هایی که از میان آثار زاپا انتخاب شده و در این مستند به کار رفته است فوق‌العاده‌اند و در کنار فهمی که از زندگی شخصی زاپا عایدمان می‌شود به درسی از موسیقی متنوع او هم می‌رسیم.

روزهای آخر زندگی زاپا متأثرکننده‌اند و با این‌که او تا آخرین روز حیاتش به فعالیت در موسیقی ادامه داد، باز هم مخاطبش را با این حس تنها می‌گذارد که زاپا نباید فقط ۴۹ سال عمر می‌کرد. او دریای موسیقی بود و هر یک روزی که حیاتش ادامه می‌یافت، چیزی بر موسیقی معاصر جهان افزوده می‌شد.

۷) تام ویتس A day in Vienna

از هر چه بگذریم سخن دوست خوش‌تر است. متأسفانه از تام ویتس هیچ فیلم به درد بخوری وجود ندارد. آن‌چه هست یا کنسرت‌هایی است که توسط مردم عادی فیلم‌برداری شده و یا کنسرت‌هایی که در دوران جوانی او تهیه شده‌اند. در مورد او باید گفت که هر چه موسیقی‌اش پیشرفت کرد، فیلم‌های تصویری‌اش کم و کمتر شدند.

او که تا قبل از ۳۰ سالگی ده‌ها فیلم از کنسرت‌هایش تهیه کرده بود، بعد از آن به جز فیلم Bigtime هیچ ویدیوی به درد بخوری تهیه نکرد. ویدیو کلیپ‌هایش نیز از ارزش تصویری چندانی برخوردار نیستند. با این همه فیلم ۳۵ دقیقه‌ای یک روز در وین در بین فیلم‌های موجود از تام ویتس یکی از بهترین‌هاست. البته نباید از کنسرت تلویزیونی شبکه وی‌اچ‌وان با عنوان استوری تلرز چشم‌پوشی کرد.

در میان تمام برنامه‌هایی که تحت عنوان استوری تلرز تهیه شده، قسمت مربوط به تام ویتس با فاصله‌ای بعید بهترین است. اما آن فیلم ظاهراً هرگز به صورت دی‌وی‌دی با منو و مشخصات به بازار نیامده‌ است. من نسخه وی‌اچ‌اس آن را داشتم.

کنسرت یک روز در وین در سایت‌های اینترنتی هم یافت می‌شود و شاید بتوان گفت که بهترین فیلم کوتاه موجود درباره جوانی‌های تام ویتس است.

۸) جانی کش و ویلی نلسون Storytellers

ویلی نلسون در صفحه‌ای به جانی کش می‌گوید: ما اینجا داریم قهوه می‌نوشیم و آب می‌خوریم. خدا می‌داند مردم چه تصویر بدی از ما در ذهنشان نقش می‌بندد. جانی جواب می‌دهد: مهم نیست، تا وقتی که لباس‌های سیاه می‌پوشیم، هنوز هم همان پسران بد موسیقی هستیم.

این دو پیرمرد در آخرین سال زندگی جانی کش به دعوت شبکه VH۱ به سالن اجرای برنامه Storytellers رفتند و کنسرتی جاودانه از خودشان به جا گذاشتند. روح موسیقی کانتری را با دیدن این کنسرت درک خواهید کرد.

نویسنده : علیرضا میراسداله