محیط و روانشناسی اجتماعی

انسان موجودی اجتماعی است و رفتارهایش از اجتماعی که در آن زندگی می‌کند تاثیر می‌پذیرد. تعاملات اجتماعی در محیطی اتفاق می‌افتد که بخشی از آن طبیعی و بخشی مصنوعی و ساخته دست بشر …

انسان موجودی اجتماعی است و رفتارهایش از اجتماعی که در آن زندگی می‌کند تاثیر می‌پذیرد. تعاملات اجتماعی در محیطی اتفاق می‌افتد که بخشی از آن طبیعی و بخشی مصنوعی و ساخته دست بشر است، مثل پارک‌ها، جنگل‌ها، زمین چمن، اداره‌ها،خانه‌ها و... . وجود مسائلی مانند ازدحام جمعیت، بروز جنایت در اجتماع، رفتار‌های فجیع ناشی از فقر، آلودگی هوا، کمبود انرژی و ... مسائلی است که بر رفتار اجتماعی انسان تاثیر می‌گذارد. یکی از موارد مهم موثر بر رفتار انسان نوع طراحی محیطی است که در آن زندگی می‌کند مثلا مدرسه، خانه، دانشگاه، مراکز درمانی و غیره. مطالعات نشان داد که در برج‌های بیشتر از ۲۰ طبقه نظارت والدین بر رفتار کودکان کاهش پیدا می‌کند و تعرض به قلمرو اجتماعی دیگران بیشتر اتفاق می‌افتد و در عین حال رفتار‌های امدادگرانه نسبت به دیگران کاهش می‌یابد. چنانچه می‌بینیم امروزه در آپارتمان‌های بزرگ تعامل بین همسایگان کاهش یافته است.

در مدارس نیز فضای کلاس و تعداد دانش آموزان هر کلاس و فاصله آنها از یکدیگر، فضای حیات و راهرو‌ها بر رفتار اجتماعی و عملکرد دانش آموزان تاثیر می‌گذارد. در میان مسائل شهری، جنایت و تخاصم و ترس و اضطراب و آسیب جسمانی ناشی از آن یکی از معضلات عام است. یک مطالعه در نیویورک(نیومن۱۹۷۲) نشان داد که رابطه مستقیمی‌بین ساختمان‌ها و جنایات شهری نیویورک وجود دارد. و وضعیت معماری نه بعنوان تنها عامل، بلکه به عنوان یکی از عوامل موثر بر بروز رفتار‌های بزهکارانه شناخته شد. یکی دیگر از عوامل موثر بر رفتار اجتماعی «ازدحام» است. امروزه افراد زیادی در کلان شهر‌ها زندگی می‌کنند و ازدحام جمعیت، بر احساسات انسانی موثر واقع می‌شود. اکثر مردم ازدحام را موجد تاثیراتی ناخوشایند مانند فشارهای بهداشت روانی و جسمی، جنایت و بزهکاری، پرخاشگری و بیکاری می‌دانند. وجود ازدحام افزایش تعرضات، افزایش اضطراب و پرخاشگری را به دنبال دارد و نیز عملکرد افراد دچار نقصان می‌شود. بنابراین طراحی آتی شهرها بایستی بر حسب تلفیق دیدگاه‌های معماری و روانشناختی صورت گیرد تا افراد بیشترین کارآمدی و آرامش را داشته باشند و تعامل افراد به گونه ای موثر و مناسب صورت گیرد.

نویسنده : آذر نادی