نامه های تی اس الیوت

پس از گذشت ۲۱ سال از انتشار جلد اول نامه های تی اس الیوت, انتشارات فابر و فابر جلد دوم نامه های او را به همراه ویراست جدیدی از جلد اول این نامه ها منتشر کرده است

پس از گذشت ۲۱ سال از انتشار جلد اول نامه های تی اس الیوت، انتشارات فابر و فابر جلد دوم نامه های او را به همراه ویراست جدیدی از جلد اول این نامه ها منتشر کرده است. نخستین جلد نامه های این شاعر بزرگ انگلیسی که در ۱۹۸۸ با ویرایش بیوه اش والری منتشر شد، نامه های ۱۸۹۸ تا ۱۹۲۲- زمان انتشار «سرزمین هرز»- را دربر می گرفت و در ویراست جدید ۲۵۰ نامه تازه یافته به آن افزوده شده است. جلد دوم نامه های الیوت که برای نخستین بار منتشر می شود مربوط به سال های ۱۹۲۳ تا ۱۹۲۵ است و مانند نامه های جلد اول انبوهی از اطلاعات درباره زندگی روزمره الیوت به دست می دهد. این روایت با نامه های متعدد خویشان و دوستان به الیوت کامل می شود. مجموعه دوجلدی نامه های الیوت با ویرایش والری الیوت و هیïو هاتن منتشر شده است. جلد اول این نامه ها ۹۱۲ و جلد دوم ۸۷۸ صفحه و بهای هر جلد ۳۵ پوند است. جلد دوم نامه های الیوت فضایی غم انگیز دارد؛ زندگی زناشویی نابسامان و بیماری همسر اولش ویوین در این سال ها زندگی را برای شاعر جهنم کرده بود.

نامه هایش در این دوران حاکی از فشار وحشتناکی است که به او وارد می شود.

همان اوایل کتاب در نامه یی به تاریخ مارس ۱۹۲۳ شکوه می کند که «فرسوده شده ام. نمی توانم ادامه بدهم». الیوت در ۱۹۱۵ که ۲۶ سال بیشتر نداشت با ویوین ازدواج کرد و زندگی زناشویی شان از همان آغاز متلاطم بود. چند ماه بیشتر از ازدواج شان نگذشته بود که نشانه های بیماری جسمی و روحی در همسرش ظاهر شد و با گذشت زمان حالش رو به وخامت گذاشت. جلد دوم نامه های الیوت گزارشی پردرد از نشانه های عجیب بیماری در همسرش و روایت ماه هایی است که «همچون مردگان» در بستر می افتد. الیوت که از نگرانی به مرز جنون رسیده است از پزشکان کمک می گیرد. هفته یی دو بار پزشکی متخصص و روزی دو بار یک پزشک عمومی به عیادت ویوین می آیند ولی معالجات بی نتیجه است و پزشکان گیج شده اند. الیوت تمام وقت در بانک لویدز کار می کند.

دلش می خواهد کارش را رها کند تا مجال بیشتری برای نوشتن داشته باشد، ولی هزینه های درمان ویوین چنین اجازه یی به او نمی دهد. خانواده الیوت حدس می زنند بیماری همسرش ریشه روانی داشته باشد، ولی تا اواخر ۱۹۲۵ طول می کشد تا پزشکان انگلیسی به این نتیجه برسند و ویوین را در آسایشگاه روانی بستری کنند و در این زمان چیزی نمانده که الیوت خود نیز از نظر روانی از پا دربیاید. در فوریه ۱۹۲۵ به ویرجینیا وولف می نویسد؛ «زندگی لحظه به لحظه فقط هراس است.» و در اواسط آوریل در نامه یی به دوست رمان نویس اش، جان میدلتن موری، می گوید؛ «در ۱۰ سال اخیر- رفته رفته، ولی به عمد- خودم را به ماشینی تبدیل کرده ام. عمداً این کار را کرده ام- که بتوانم تحمل کنم، بتوانم احساس نکنم- ولی این کار ویوین را کشته است. با ترک بانک امیدوارم کمتر ماشینی بشوم- با این حال وحشت کرده ام- چون نمی دانم چه بر سر من- و بر سر ویوین- می آورد- آیا باید دوباره زنده شوم؟ من به عمد احساسم را کشته ام- به عمد مرده ام- تا بتوانم به شکل بیرونی زندگی ادامه دهم. این کار را در ۱۹۱۵ انجام دادم. اگر دوباره زنده شوم چه اتفاقی می افتد؟... آیا ممکن است زندگی دو نفر کاملاً خصمانه باشد؟ آیا واقعیت دارد که گاهی فقط با مرگ دیگری می توان زنده بود؟» تی اس الیوت در شعرش روح خود را آشکار می کرد و اذعان داشت ازدواج اول او و بیماری همسرش ویوین سخت بر شعرش تاثیر گذاشته است.

در ۱۹۶۰ در یادداشت های شخصی اش نوشت؛ «این ازدواج برای او سعادتی به ارمغان نیاورد. برای من منشاء آن وضع روحی بود که «سرزمین هرز» از آن به وجود آمد.» «سرزمین هرز» که در ۱۹۲۲ سروده شد، از شعرهای مهم قرن بیستم محسوب می شود و در برخی از نامه های الیوت پژواک سطرهایی از آن را می بینیم؛ «آن کس که زنده بود اکنون مرده است/ ما که زنده بودیم اکنون می میریم/ با اندکی شکیبایی.» و در نامه یی به جان میدلتن موری می پرسد؛ «آیا من حق دارم دیگری را با مرده بودن خود بکشم، یا با زنده بودنم؟ او را باید بکشم یا خودم را؟ تلاش کرده ام خودم را بکشم- ولی فقط برای آنکه ماشینی بسازم که او را می کشد.» نامه های تی اس الیوت سند دردآلود جزییات زندگی نویسنده یی است که چیزی نمی نویسد چون خیلی کارهای دیگر دارد که انجام بدهد و خیلی چیزهای دیگر هست که نگران شان باشد. «سه سال است که مطلقاً هیچ چیز ننوشته ام و بعید می دانم به این زودی ها چیزی بنویسم.

سرودن شعر وقت گیر است و من هرگز وقت ندارم.» بعد از سلامتی همسرش، دغدغه دیگر الیوت در این دوران سردبیری فصلنامه ادبی «کرایتریون» بود که مفری برای زندگی زناشویی نابسامانش محسوب می شد.

هدف الیوت از انتشار «کرایتریون» جلب خوانندگانی نخبه و محدود بود. هیچ تمایلی نداشت که فصلنامه مردم پسندی باشد و از این نظر کاملاً موفق بود؛ تیراژ «کرایتریون» هرگز از هزار نسخه بالاتر نرفت. تامس استرنز الیوت در مقام منتقد، نمایشنامه نویس و سردبیر شخصیت تاثیرگذاری است، ولی این شعر اوست که در کانون توجه خواننده مدرن قرار دارد. الیوت در ۱۹۴۸ جایزه نوبل را برای شعرهایش به دست آورد و هنوز هم بزرگ ترین شاعر انگلیسی زبان قرن بیستم محسوب می شود. همین ماه گذشته در یک نظرخواهی که بی بی سی انجام داد، محبوب ترین شاعر انگلستان شد. «سرزمین هرز»، «مردان تهی»، «چهارشنبه خاکستر» و «چهار کوارتت» از معروف ترین اشعار او هستند. الیوت در ۲۶ سپتامبر ۱۸۸۸ در سنت لوئیس میسوری در ایالات متحده به دنیا آمد. ابتدا در هاروارد و بعد در سوربن و آکسفورد تحصیل کرد.

در دوران جنگ جهانی اول در انگلستان ماندگار شد و سرانجام در ۱۹۲۷ به تابعیت این کشور درآمد. در ۱۹۱۵ با ویوین هی-وود ازدواج کرد و در ۱۹۵۷ ، ۱۰ سال بعد از مرگ ویوین، در ۶۸سالگی با والری فلچر، منشی اش در انتشارات فابر، ازدواج کرد که ۳۸ سال از خودش جوان تر بود. دوران زندگی اش با والری شادترین دوران زندگی او بود. پس از مرگ الیوت در ۱۹۶۵، میراث ادبی او در اختیار همسرش والری و انتشارات فابر و فابر قرار گرفت که الیوت ۴۰ سال از ویراستاران ارشد آن بود.

مژده دقیقی