۲۶ تیر ـ ۱۷ جولای ـ تاسیس یك مركز كتابنویسی به سبك ساسانیان در بغداد

طبق مندرجات دائره المعارف كتاب، ۱۷ ژوئیه سال ۸۳۰ میلادی (۲۰۹خورشیدی)، ایرانیانی كه به عنوان مشاور با مامون خلیفه عباسی همكاری داشتند و عمدتا با او از خراسان به بغداد رفته بودند …

طبق مندرجات دائره المعارف كتاب، ۱۷ ژوئیه سال ۸۳۰ میلادی (۲۰۹خورشیدی)، ایرانیانی كه به عنوان مشاور با مامون خلیفه عباسی همكاری داشتند و عمدتا با او از خراسان به بغداد رفته بودند در این شهر موسسه ای دایر كردند كه بی شباهت به بنگاه تالیف و ترجمه كتاب نبود كه ۲۶۵ سال پیش از آن به تصمیم خسرو انوشیروان، شاه وقت ساسانی ایران در تیسفون (مدائن و نه چندان دور از بغداد) دایر شده بود و ترجمه كلیله و دمنه از زبان سانسكریت به فارسی از كارهای آن است.

موسسه فرهنگی كه به ابتكار ایرانیان دستیار «مامون» در بغداد تاسیس شد، «بیت الحكمت» نامگذاری شده بود و همانند بنگاه تالیف و ترجمه عصر خسرو انوشیروان شامل یك كتابخانه، یك دائره الترجمه و یك دفتر پرداخت كمك هزینه به نویسندگان و شعراء و تسهیل كار آنان و نیز حمایت و تشویقشان بود. در آن زمان بیشتر كتاب هایی كه در این مركز ترجمه شد از زبان یونانی بود. كتابخانه مرو در عهد سامانیان نیز بر همان پایه تاسیس شده بود. بیت الحکمت در طول عمر خود در هیچ زمانی به پایه كتابخانه و دایره التحریر مرو که در زبان فارسی فعالیت داشت نرسید . کتابخانه مرو که الگوی کتابخانه های امروز جهان قرار گرفته و به مادر کتابخانه ها معروف است بزرگترین و مجهزترین نوع خود در قرون وسطی بود.

در ایران معاصر از سال ۱۳۰۰ خورشیدی و با هدف گسترش كار تالیف و انتشار كتاب، صحبت از احیاء چنین مركزی در میان بوده است كه هنوز به نتیجه نرسیده است. انتشار کتاب در ایران بدون بازبینی قبلی در وزارت ارشاد اسلامی و دریافت مجوز چاپ نمی تواند قانونا صورت گیرد!.