اثرات روانی چاقی در کودکان

همان طور که می‌دانیم چاقی در دوران کودکی زمینه بیماری‌های مختلف متابولیک از جمله دیابت را فراهم می‌نماید. اما علاوه بر آثار سوء چاقی در ایجاد بیماری‌های جسمی، شروع چاقی در …

همان طور که می‌دانیم چاقی در دوران کودکی زمینه بیماری‌های مختلف متابولیک از جمله دیابت را فراهم می‌نماید. اما علاوه بر آثار سوء چاقی در ایجاد بیماری‌های جسمی، شروع چاقی در دوران قبل از مدرسه، زمینه اختلالات روانی را نیز باعث خواهد شد. مطالعات جدید نشان می‌دهند کودکانی که از اضافه وزن در دوران رفتن به مهد کودک رنج می‌برند، احساس‌ ترس و تنهایی بیشتری نسبت به کودکان با وزن طبیعی دارند.

پژوهشگران دانشگاه میسوری کلمبیا دریافتند، دختران و پسرانی که در دوران قبل از مدرسه اضافه وزن داشتند، احساس تنهایی، افسردگی و اضطراب بیشتری در آنها ایجاد شده که با گذر زمان، این احساسات بدتر می‌شود. نکته جالب توجه آن که برخلاف تصور اولیه، برخی احساسات منفی در پسران حتی زودتر از آنچه ما باور داریم، تجربه می‌شود.

این مطالعه شامل ۸۰۰۰ کودک بود که به ۳ گروه مختلف تقسیم شده بودند: کودکانی که در طول دوره مهدکودک، پایه اول تا سوم، اضافه وزن داشتند؛ کودکانی که تنها در پایه سوم اضافه وزن داشتند و کودکانی که هرگز اضافه وزن نداشتند. پژوهشگران، مشاهدات مربیان این دانش‌آموزان را در مهدکودک و همچنین پرسشنامه‌ای که کودکان درباره احساسات‌شان بیان کردند را مورد بررسی قرار دادند.

بررسی نظرات مربیان حاکی از آن بود که دختران چاق مهارت‌های شخصی کمتری نسبت به دخترانی دارند که هرگز اضافه وزن نداشتند. همچنین دختران با اضافه وزن، خویشتنداری کمتری دارند. لازم به ذکر است که این تفاوت‌ها بین دختران چاق و دختران با وزن طبیعی در اثر گذشت زمان بیشتر می‌شود. اما وضعیت وزنی پسران، تاثیری بر چگونگی مهارت‌های خویشتنداری و اجتماعی مورد مشاهده معلمان نداشت. نکته دیگر قابل ذکر آن که پسران چاق، رفتارهای برون‌گرایانه و ارتباطی کمتری از پسران با وزن نرمال داشتند؛ در حالی که عکس این موضوع راجع به دختران صادق است. دختران با اضافه وزن، بیشتر رفتارهای برون‌گرایانه نشان می‌دادند.

نتایج به دست آمده از برداشت کودکان چاق نسبت به خودشان نشان داد که کودکان چاق مهارت‌های فردی ضعیف و جایگاه اجتماعی پایینی دارند و ارتباطات ضعیفی با همسالان خود برقرار می‌کنند. همچنین در کودکان چاق رفتارهای درون‌گرایانه بیشتری مانند افسردگی گزارش شده است. نکته مهم دیگر این پژوهش آن است که دید متفاوت مربیان نسبت به کودکان با اضافه وزن سبب می‌شود که کودکان، احساس تبعیض را از همان ابتدا تجربه نمایند.

نکته عملی

با توجه به آثار سوء ‌زودهنگام روانی چاقی در کودکان، والدین حتی قبل از این‌که کودکان اضافه وزن پیدا کنند باید به وضعیت وزنی آنها توجه داشته باشند. در این راه والدین باید به کودکان خود کمک کنند تا سالم‌تر غذا بخورند و فعال‌تر باشند. به عنوان مثال، کودکان را به جای تماشای تلویزیون، در بازی‌هایی که همراه با تحرک بدنی می‌باشد شرکت دهند. در انتخاب غذایی نیز باید از همان دوران کودکی مواد غذایی سالم را جایگزین تنقلات ناسالم کنند. علاوه بر این درمان چاقی کودکان را به بهانه ‌این که آنان در سنین رشد هستند نباید به تاخیر بیندازند.

دکتر حمیدرضا فرشچی

متخصص تغذیه