به کمی <هوای تازه> نیازمندیم!

● به مناسبت چاپ دوم <ملا‌ح خیابان‌ها>؛
انتشار هر دفتر شعر تازه‌ای از شمس لنگرودی، چیزی را که به عنوان یک اصل تردیدناپذیر شناخته شده است، نقض می‌کند: بحران در شعر معاصر ایران. …

به مناسبت چاپ دوم <ملا‌ح خیابان‌ها>؛

انتشار هر دفتر شعر تازه‌ای از شمس لنگرودی، چیزی را که به عنوان یک اصل تردیدناپذیر شناخته شده است، نقض می‌کند: بحران در شعر معاصر ایران. اگر شعر امروز ایران دچار بحران است، چرا کتاب‌های شمس لنگرودی خوانده و خریده می‌شود و در قفسه کتابفروشی‌ها چرت نمی‌زند؟ البته که بخش عمده‌ای از شاعران و شعرهای امروز مخاطب ندارند و در نهایت زندانی کمدهای شاعران می‌شوند اما وقتی <ملا‌ح خیابان‌ها> درآمد این عبارت بین خیلی از شعردوستان رد و بدل می‌شد و هنوز هم می‌شود: <راستی کتاب جدید شمس درآمده.> ‌

چرا چاپ <ملا‌ح خیابان‌ها> اهمیت دارد و جلب توجه می‌کند؟ چون بر خلا‌ف آنها که به شعور و ذائقه مخاطب احترام نمی‌گذارند و سعی می‌کنند با تمرین جنون و بازی‌های زبانی، بحرانی کاذب در شعر امروز ایجاد کنند، شمس لنگرودی بی‌آنکه خود را به سلیقه عامه مخاطبان تنزل دهد، دست آنها را می‌گیرد و جهانی تازه را فرارویشان به نمایش می‌گذارد. شعر شمس لنگرودی که روزگاری دور، با جلوه‌های پررنگ سیاسی و تاثیر انکارناپذیر زبان شاملویی، راه افتاده بود، آرام آرام از آن فضاها فاصله گرفت. هر چه زمان گذشت زیبا شمس پالوده‌تر و پخته‌تر شد و اثرات اتفاق‌های روزمره و سیاسی در آن کمرنگ‌تر شد تا اینکه او به <ملا‌ح خیابان‌ها> رسید؛ دفتر شعری که ماحصل سال‌ها تجربه و تامل و تعمق شاعر در شعر و جهان درون و بیرونش بوده است. شمس لنگرودی در <ملا‌ح خیابان‌ها> از عشق سخن می‌گوید اما این عشق، تنها به روابط عاطفی دو انسان، محدود و معطوف نمی‌شود بلکه نشانگر نگاه عاشقانه او به انسان‌ها و دنیاست.

شمس در این کتاب با لحنی مرسلا‌نه ادبیاتی را خلق می‌کند که رنگ و بویی معنوی و مذهبی دارد و این از آن رو نیست که کلماتی چون <جبرئیل مقدس> و <وضو> و <رستخیز> به شعرش راه یافته است بلکه به این دلیل است که او به نرمی و آرامش یک راهبر یا معلم معنوی، در این دفتر شعر، به کار تبشیر و انذار مخاطب خود است و به امت شعرش می‌گوید که جهان گذراست و تنها عشق است که مایه رستگاری است.

همه اینها گفته شد تا گفته شود که اگر در شعر امروز ایران، چند شاعر مانند شمس لنگرودی - البته با اثر انگشت و امضای خود - وجود می‌داشت، دیگر حرفی از بحران به میان نمی‌آمد؛ چراکه شعر او خوانده و دیده می‌شود و نشان می‌دهد که شعر خوب هنوز هم خریدار دارد. از سوی دیگر، آنچه شمس لنگرودی به زبان شعر می‌گوید، در این زمانه عسرت و حسرت، می‌تواند سایبانی زلا‌ل و امن فراهم کند؛ هر چند که جهان به راهی دیگر برود.

این هشتمین شعر از کتاب <ملا‌ح خیابان‌ها> است: ‌

<دوستت دارم / و عشق تو از نامم می‌تراود/ مثل شیره تک‌درختی مجروح / در حیاط زیارتگاهی.>

<ملا‌ح خیابان‌ها> را انتشارات آهنگ دیگر درآورده؛ همان ناشری که ۵۳۳ ترانه عاشقانه> را به چاپ چهارم و <باغبان جهنم> را به چاپ سوم رسانده است.

محسن فرجی