شکست پروژه انقلاب مخملین در ایران

برخی از سران کشورهای غربی در جریان حوادث پس از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری در ایران بر این نکته تاکید کردند که یک انقلاب مخملین در ایران در حال وقوع است.
برخی از سران کشورهای …

برخی از سران کشورهای غربی در جریان حوادث پس از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری در ایران بر این نکته تاکید کردند که یک انقلاب مخملین در ایران در حال وقوع است.

برخی از سران کشورهای غربی در جریان حوادث پس از انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری در ایران بر این نکته تاکید کردند که یک انقلاب مخملین در ایران در حال وقوع است. در واقع غرب درصدد بود تا همچون سایر پروژه های مخملین که در آسیای میانه رهبری کرده بود ایران اسلامی را نیز با یک چالش سیاسی جدی مواجه کند. در حالی که اساسا ساختار های سیاسی در ایران تفاوت چشم گیری با کشورهایی مانند اوکراین و یا قرقیزستان دارد و همین امر موجب شد که پروژه انقلاب مخملی در ایران تنها در حالت ابتدایی آن بماند و از بین برود. با این حال در خصوص انقلاب های رنگی چند نکته قابل بیان است.

جهانی شدن، مجموعه گسترده ای از فرآیندهای اقتصادی ، فرهنگی و سیاسی است که در نهایت به یکپارچگی و دموکراتیزه شدن کلیه جوامع بر اساس اصول لیبرالیسم منجر خواهد شد. البته در روند جهانی شدن ساحت های اقتصادی اساس و دروازه های ورود به عرصه جهانی شدن قلمداد می گردد اما باید دانست که یکپارچگی فرهنگی و سیاسی نیز از جمله تبعات حتمی روند جهانی سازی است.

اما در این اثنا کشورهایی که در مقابل موج جهانی سازی غربی قرار می گیرند غالبا از خود دو واکنش متفاوت بروز می دهند. ابتدا کشورهایی که در مقابل این روند بر اساس منافع خود و یا فشارهای جهانی کوتاه می آیند و دوم کشورهایی که بر اساس تکیه بر منابع قدرت در سطح جهانی و یا منابع قدرت داخلی در برابر این امواج مقاومت می کنند و گاه نیز به مقابله می پردازند.

امروز در غالب کشورهای جهان از شرق دور تا آمریکای لاتین نسبتا فرهنگ لیبرالی حاکم گشته است و بیشتر کشورهای جهان در برابر تهدید و تطمیع های جهانی کوتاه آمدند.اما در این اثنا کشورهایی که در مقابل همگون سازی جهان قرار می گیرند غالبا از سوی گفتمان جهانی سازی تحت فشار گذاشته می شوند. البته کانون مولد این فشارها نیز ایالات متحده آمریکا و سایر کشورهای غربی است. به هر حال کشورهایی که از خود مقاومت نشان می دهند در دستور کار برای تعدیل و یا براندازی قرار می گیرند. کشورهایی مانند اوکراین ، گرجستان و قرقیزستان از جمله کشورهایی بودند که به دلیل ارتباط با روسیه و جو کمونیستی حاکم بر آنها در مقابل تصمیمات سیاسی جهانی سازی به سبک غرب مقاومت می کردند. از سوی دیگر تعدیل رفتار و یا تصرف استراتژیک این کشورها می توانست به کمک کاخ سفید برای به بند کشیدن کرملین به عنوان یکی از مراکز قدرت محسوب شود. از این رو این کشورها که تا پیش از آن به حیات خلوت روسیه مشهور بودند و غالب سران آنها را نوادگان کمونیسم اداره می کردند به عنوان اهداف آمریکا قرار گرفتند. اما کاخ سفید برای تصرف این کشورها از قدرت نظامی استفاده نکرد. چرا که استفاده از قوه نظامی علیه هم پیمانان سابق شوروی بسیار خطرناک به نظر می رسد.

از این رو سیاست های آمریکا برای تغییر قدرت در این کشورها متمرکز بر جنگ نرم یا انقلاب مخملی ( velvet revolution) شد. در تعریف انقلاب مخملی آمده است که این انقلاب ها انقلاباتی بدون خونریزی هستند که می توانند قدرت را به نفع هژمونی غرب رقم بزنند. انقلاب گل رز در کرجستان به رهبری میخائیل ساکاشویلی ، انقلاب نارنجی ها در اوکراین به رهبری تیموشنکو ، انقلاب گل لاله به رهبری عسگر آقایف در قرقیزستان از جمله انقلاب های رنگین است که طی یک دهه اخیر در آسیای میانه و قفقاز صورت گرفته است.

در واقع شرایط سیاسی و کالبد فرهنگی ایران متفاوت از ساختار های سیاسی کشورهای فوق الذکر است. در نظام سیاسی ایران تئوری مترقی ولایت فقیه قرار دارد که از بنیان های مردم سالاری دینی دفاع می کند. از سوی دیگر نوع بینش و آگاهی مردم ایران نیز به شدت بالاست و نمی توان اوضاع افکار عمومی در ایران را با کشوری مانند گرجستان یکی دانست. از همین رو بود که تنها با گذشت ۸ ماه غائله فتنه سبز در هم پیچید و سران شورش ها به انزوای سیاسی کشیده شدند.

محمد رضا متانت