۲۱ اوت سال ۱۹۶۸ میلادی ـ بهار پراگ پایان یافت

۴۲ سال پیش در بامداد روز ۲۱ اوت سال ۱۹۶۸ میلادی مردم اروپا پس از برخاستن از خواب با شنیدن اخبار مبهوت شدند. نیروهای زرهی پیمان ورشو شامل ۳۰۰ هزار نظامی شبانه به دستور لئونید …

۴۲ سال پیش در بامداد روز ۲۱ اوت سال ۱۹۶۸ میلادی مردم اروپا پس از برخاستن از خواب با شنیدن اخبار مبهوت شدند. نیروهای زرهی پیمان ورشو شامل ۳۰۰ هزار نظامی شبانه به دستور لئونید برژنف ، دیکتاتور شوروی، کشور چکسلواکی (جمهوری چک و جمهوری اسلواکی امروزی در آن زمان کشور واحد چکسلواکی را تشکیل می دادند) را تصرف کرده بودند.

با حمله نیروهای پیمان ورشو به کشور چکسلواکی بهار کوتاه مدت پراگ پایان گرفت و خزان آن آغاز شد.

نیروهای پیمان ورشو به بهانه درخواست کمک مقامات محلی برای نجات رژیم کمونیستی در این کشور اروپای شرقی که ۲۰ سال پیش از این تاریخ در سال ۱۹۴۸ میلادی با یک کودتای اتحاد شوروی به این کشور تحمیل شده بود دست به اشغال چکسلواکی زدند.

در ۲۵ فوریه سال ۱۹۴۸ میلادی ادوارد بنش ، رئیس جمهور قانونی جمهوری چکسلواکی پس از دو هفته فشار بی امان و آشکار اتحاد شوروی ناگزیر شد قدرت را به حزب کمونیست و رهبر آن گوتوالد تسلیم کند.

در میان تمام کشورهای اروپای مرکزی که پس آزادی از دست نازی ها به اشغال شوروی درآمده بودند ، چکسلواکی تنها کشوری بود که یک سیستم دمکراتیک و در عین حال یک حزب کمونیست قدرتمند داشت.

حزب کمونیست چکسلواکی در انتخابات عمومی سال ۱۹۴۶ میلادی ۳۸ درصد آرا را کسب کرده بود و جایگاه مهمی در دستگاه دولت داشت.

پس از کودتا که به کمک شوروی صورت گرفت ، گوتوالد و حزب کمونیست تمام امور چکسلواکی را در اختیار خود گرفتند.

به این ترتیب ، این کشور برای مدت ۴۰ سال از جهان منزوی شد و به استثنای دوره کوتاه «بهار پراگ» در پشت پرده آهنین قرار گرفت.

در روز ۵ ژانویه سال ۱۹۶۸ میلادی الکساندر دوبچک۴۷ ساله به مقام دبیرکلی حزب کمونیست چکسلواکی و ژنرال لوتویک اسووبودا ۷۳ ساله به مقام ریاست جمهوری انتخاب شدند. این دو نفر تلاش کردند تا در سیستم بسته کشور اصلاحاتی را ایجاد کنند.

الکساندر دوبچک طرفدار یک «سوسیالیسم با چهره بشردوستانه» بود.با شروع اصلاحات دوبچک «بهار پراگ» آغاز شد.

در ماه آوریل دوبچک سانسور را لغو کرد ، رییس پلیس چکسلواکی را دستگیر کرد و به شهروندان این کشور کمونیستی اجازه مسافرت به خارج را داد.

بسیاری از مردم چکسلواکی از این شرایط تازه شادمان بودند بی آن که مراقب اقدامات تحریک آمیز پیمان ورشو باشند.

تحولات چکسلواکی از نظر لئونید برژنف دیکتاتور اتحاد شوروی غیرقابل پذیرش بود زیرا این خطر وجود داشت که سایر کشورهای پشت پرده آهنین به چکسلواکی تاسی کرده و خود را از تسلط شوروی نجات دهند.

بنابراین برژنف به نیروهای پیمان ورشو که چکسلواکی نیز عضو این پیمان بود دستور اشغال این کشور را داد.

مهاجمان از ۵ کشور شوروی ، لهستان ، بلغارستان ، آلمان شرقی و مجارستان از زمین و هوا به چکسلواکی یورش برده و در کمتر از ۲۴ ساعت خاک این کشور و پراگ پایتخت را اشغال کردند.

مردم غیرمسلح در مقابل تانک ها کاری از دست شان ساخته نبود و الکساندر دوبچک و سایر مقامات به سرعت دستگیر شده و افراد دیگری به مقام آنها منصوب شدند. در عین حال هزاران نفر از مردم چکسلواکی نیز دستگیر و روانه اردوگاه های کار اجباری در اتحاد شوروی شدند.

«بهار پراگ» و رویای یک «سوسیالیسم با چهره بشری» تحت رهبری مسکو ناگهان پایان یافت.

به این ترتیب ، در روز ۲۱ اوت سال ۱۹۶۸ میلادی نیروهای پیمان ورشو سراسر چکسلواکی و شهر پراگ را تصرف کردند.

با حمله نیروهای کمونیست پیمان ورشو به دستور لئونید برژنف به چکسلواکی بهار کوتاه مدت پراگ پایان گرفت و خزان آن آغاز شد.

چک ها و اسلواک ها ناگزیر شدند ۲۰ سال دیگر انتظار بکشند تا بتوانند برای همیشه از یوغ کمونیست نجات یافته و به آزادی دست یابند.

بهرام افتخاری