شنبه, ۱۳ بهمن, ۱۴۰۳ / 1 February, 2025
گمشده ا یی به نام فرهنگ اسکناس
چند روز پیش برای خرید نان یک اسکناس هزار تومانی به فروشنده دادم و برای بقیه پول هر چه پول پاره، کثیف و رنگ و رو رفته که داشت به من داد. وقتی هم معترض شدم گفت: این پول‌ها را به من دادند من هم مجبورم به شما بدهم!
چگونگی نگهداری از اسکناس یک کار فردی است اما این مساله به نوعی به حس مسئولیت‌پذیری شخص در حفظ و نگهداری سرمایه ملی نیز بستگی دارد. از این رو به سراغ تنی چند از شهروندان رفته‌ایم و نظرات آنان را درباره نحوه نگهداری اسکناس جویا شده‌ایم.
حمید که راننده تاکسی است در این باره می‌گوید: به وسیله یک کیف براحتی می‌توان از اسکناس مراقبت و نگهداری کرد و بر عمر آن افزود. هر وقت هم که اسکناس پاره شد سریع آن را بچسبانیم. من به شخصه سعی می‌کنم پول‌های پاره را به دیگران ندهم اما وقتی این پول‌ها را به من می‌دهند من هم مجبور هستم که آنها را به دیگران بدهم.
وحید رجبی درباره نگهداری پول می‌گوید: اسکناس‌هایی را که در خانه نگهداری می‌کنم اسکناس‌های نو و تا نخورده است. اما چندان اهمیتی به نگهداری درست پول نمی‌دهم.
سهیلا پژوهش نیز بیان می‌کند: من همواره سعی می‌کنم که از اسکناس‌هایم بخوبی نگهداری کنم و سعی می‌کنم پول کهنه و پاره از دیگران نگیرم و به آنان نیز ندهم. اگر هم پول پاره داشته باشم به بانک می‌روم و آنها را تعویض می‌کنم. زیرا من احساس می‌کنم پول‌های پاره و کهنه می‌توانند انتقال دهنده بیماری هم باشند.
یک دانشجوی رشته معارف نیز به رد کردن پول‌های پاره توسط مردم اشاره می‌کند و می‌گوید: بعضی مردم اسکناس‌های پاره خود را لابه‌لای پول قرار داده و به دیگران می‌دهند و برخی نیز پول‌های پاره را به درون صندوق‌های صدقات می‌اندازند.
وضع نگهداری اسکناس بین مردم ما بسیار بد است. باید در نظر داشت که دادن اسکناس‌های کهنه و پاره به دیگران نشانه بی‌احترامی به آنهاست. اسکناس و پول یک کشور جزو سرمایه‌های ملی است و هر شخص باید به بهترین شکل از آن نگهداری کند.
اما بسیاری از مردم کشور ما اهمیت چندانی به نحوه نگهداری از پول نمی‌دهند در صورتی که طریق درست نگهداری از اسکناس، کار چندان سختی نیست. اما با شیوه درست می‌توان از اتلاف و هدر رفتن هزینه‌های فراوان جلوگیری کرد.
گاهی اوقات پول به عنوان دفتر یاددادشت، دستمال کاغذی و... در بین مردم استفاده می‌شود. اگر هر کس پول نویی را که به دستش می‌رسد درست و تمیز نگهداری کند با این کار خود بر عمر و دوام اسکناس می‌افزاید.
جلیلیان مدیر اداره نشر اسکناس بانک مرکزی درباره عمر متوسط اسکناس در ایران می‌گوید: عمر متوسط اسکناس در کشورمان پنج سال است البته عمر اسکناس‌های ریز ما گاهی اوقات حتی به یک سال نمی‌رسد. تا چندی پیش متوسط عمر اسکناس در ایران ۵/۳ سال بود که با اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی نسبت به هزینه‌ها و صدمات وارده، متوسط عمر اسکناس به پنج سال افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که عمر اسکناس در کشورهای دیگر حدود دو برابر متوسط عمر اسکناس در ایران یعنی تقریبا ۱۰ سال است. طول عمر سکه نیز حداقل ۳۰ سال است به همین دلیل در ارزش‌های پایین‌تر به دنبال ضرب سکه هستیم. این امر در کاهش هزینه‌ها بسیار موؤر است. به عنوان مثال هزینه سکه ۵۰ تومانی برای ما در حدود ۳۴ تومان تمام می‌شود به این معنا که هزینه چاپ اسکناس ۵۰ تومانی یک سوم سکه ۵۰ تومانی است اما عمر آن یک سی‌ام آن است.
با اینکه تمامی شعب بانک‌ها می‌توانند اسکناس‌های کهنه و فرسوده را با اسکناس‌های نو تعویض کنند با این حال اسکناس‌های فرسوده و کهنه در دست مردم فراوان است و این مساله متوجه عدم نگهداری صحیح از اسکناس توسط مردم است. بسیاری از مردم علاقه‌یی به استفاده از کیف پول ندارند و به همین دلیل اسکناس را به بدترین شکل ممکن در جیب‌هایشان نگهداری می‌کنند.
قاسم عزیزی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه عمر اسکناس در ایران با وجود رعایت همه استانداردهای کیفیتی در تهیه، حدود نصف عمر اسکناس در کشورهای صنعتی است، می‌گوید: به دلیل پایین بودن فرهنگ استفاده از اسکناس در کشور و فرسوده شدن اسکناس‌ها، هر روز بر تعداد اسکناس‌های فرسوده افزوده می‌شود. طبیعتا با افزایش تعداد اسکناس‌های فرسوده، هزینه بیشتری برای چاپ مجدد اسکناس بر سیستم پولی و بانکی کشور تحمیل می‌شود. نماینده شازند با اشاره به تولید سکه‌های جدید ۵۰۰ ریالی و همچنین تغییر مواد سکه‌های ۵۰، ۱۰۰ و ۲۵۰ ریالی می‌افزاید: تولید سکه‌های جدید، صرفه‌جویی مناسبی را به دنبال دارد، زیرا دیگر بابت چاپ اسکناس جدید هزینه نمی‌شود. از سوی دیگر استفاده از کارت‌های اعتباری در دادوستدها و دقت در حفظ ونگهداری اسکناس‌ها می‌تواند عمر اسکناس‌های در گردش کشور را افزایش دهد. ناظر مجلس در هیات نظارت بر اندوخته اسکناس می‌گوید: از ابتدای سال ۱۳۸۳ تا هفته اول بهمن‌ماه، ۵۵۰ میلیون و ۶۶۴ هزار و ۲۹۲ قطعه اسکناس کهنه و فرسوده در کشور امحا شده است.
همچنین هزینه چاپ اسکناس‌های جدید که جایگزین اسکناس‌های از رده خارج شده می‌شود، معادل هشت میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بوده است. آمارهای به دست آمده نشان می‌دهد که هزینه هر برگ اسکناس با ارزش‌های مختلف بطور میانگین ۱۴۶ ریال است. با ملاحظه تعداد اسکناس‌هایی که از ابتدای سال تاکنون امحا شده است، در می‌یابیم که چه هزینه هنگفتی بر اثر چاپ این اسکناس‌ها بر سیستم بانکداری کشور تحمیل شده است.
آموزش و اطلاع‌رسانی برای بالابردن فرهنگ استفاده از اسکناس در میان مردم می‌تواند از هزینه‌های بالای استهلاک اسکناس بکاهد. شاید طی سالهای آتی استفاده از کارت‌های اعتباری در دادوستدهای روزانه بتواند یکی از موثرترین روش‌ها برای حل مشکل کهنگی و فرسودگی اسکناس باشد.
امروزه در کشورهای پیشرفته حجم انتقال پول بسیار کم شده است زیرا اینگونه انتقال و معاملات پولی مشکلاتی از قبیل سرقت، افزایش ترافیک شهری، آلودگی هوا، اتلاف وقت و صرف میلیاردها ریال هزینه بابت تولید و امحای اسکناس و... را به دنبال دارد.
هرچند تا رایج شدن چنین روشهایی در کشور راهی طولانی در پیش است، اما با دادن اطلاعات و آگاهی به مردم می‌توان استفاده از این روش‌های پیشرفته که یکی از آنها استفاده از کارت اعتباری به جای پول نقد است را در جامعه جا انداخت. همچنین با بالابردن فرهنگ استفاده از اسکناس و ارایه اطلاعات درباره هزینه بالای تولید و نابودی اسکناس می‌توان از نابودی این سرمایه ملی جلوگیری و بر عمر آن اضافه کرد.
فاطمه آزادی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست