گیاهان خانواده آکانتاسه

یکی از گیاهان بسیار زیبای خانواده آکانتاسه, آفلاندرا است که دارای برگ های زینتی, کشیده, رگبرگ های کاملاً مشخص و یک ساقه گل دهنده چهار گوش و براکته های رنگی است

● خانواده آکانتاسه Acantaceae

گیاهان زینتی بر اساس رنگ گل‌ها، فصل گل دهی و نوع مصرف آن‌ها تقسیم بندی می‌شوند. در کتاب‌های علمی یکی از روش‌های متداول تقسیم بندی گیاهان بر اساس خانواده‌های گیاهی است. در علم گیاه شناسی خانواده‌های گیاهی را بر اساس حروف الفبایی لاتین تنظیم کرده‌اند.

● آکانتاسه Acantaceae

اولین خانواده گیاهی آکانتاسه است. در این خانواده عمده گیاهان بعنوان گیاهان آپارتمانی و برگ سبزها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

● آفلاندرا Aphlandra

یکی از گیاهان بسیار زیبای خانواده آکانتاسه، آفلاندرا است که دارای برگ‌های زینتی، کشیده، رگبرگ‌های کاملاً مشخص و یک ساقه گل دهنده چهار گوش و براکته‌های رنگی است. این گیاه نسبتاً حاره‌ای بهتر است در گلخانه‌های نسبتاً گرم و مرطوب نگه‌داری شود. چنانچه هر زمان رطوبت محیط از حد معینی کمتر شود علائم سوختگی حاشیه برگی روی آن ملاحظه می‌شود.

تکثیر آفلاندرا بوسیله قلمه‌های ساقه انجام می‌گیرد و برای تکثیر آن بهتر است از سیستم میست و مه‌پاش استفاده شود.

● فیتونیا

فیتونیا از دیگر گیاهان بسیار زیبای برگی این خانواده است. ساقه‌هایش عموماً به حالت رونده و کوتاه رشد می‌کنند و برگ‌های سبز با رگ بال‌های صورتی دارد و منظره‌ای زیبا بوجود می‌آورد. تکثیر این گیاه بوسیله ساقه‌های ظریف آن در بسترهای بسیار سبک صورت می‌گیرد. برای پرورش فیتونیا در منزل بهتر است از خاکی باPH اسیدی استفاده کنید. خاک‌های قلیایی برای نگهداری این گیاه خیلی مناسب نیستند.

● جکوبینا Jacobina

گیاه دیگر این خانواده مشعلی یا جکوبینا است که بخش زینتی آن در حقیقت براکته‌های زرد و گاهی صورتی آن می‌باشد. این گیاه برگ‌های سبز روشن و ساقه بسیار حساس دارد و نسبت به شرایط محیطی مخصوصاً خشکی محیط و بعضی از آفات گلخانه‌ای فوق‌العاده حساس است. تکثیر آن بوسیله قلمه‌های ساقه انجام می‌شود.

● هیپو اِستس

آخرین گیاه این خانواده، هیپو اِستس است که برگ‌های سبز زیبا با نقطه‌های صورتی دارد. این گیاه نسبتاً کم رشد نیاز به یک خاک بسیار سبک و غنی از مواد آلی با PH ۵/۶ تا ۸/۶ دارد و در جاهایی با نور متوسط در منزل یا گلخانه قابل نگهداری است. تکثیر بوسیله قلمه‌های سبز صورت می‌گیرد.

● آماری لیداسه Amarilidaceae

گیاهان خانواده آماری لیداسه با نام فارسی آماری لیس جزء گیاهان پیازی و Cut flower به حساب می‌آیند. پیازهای این گیاه به سرما حساس هستند و در طبقه بندی پیازها جزء دسته‌ای قرار دارند که در هوای سرد زمستان بوسیله پوششی از خاک محافظت می‌شوند. عموماً این پیازها را از خاک خارج می‌کنند و به انبار مناسبی برای نگهداری منتقل می‌کنند.

گیاه آماری لیس، گل‌های بسیار درشت به رنگ‌های مختلف دارد و به دو صورت گلدانی به منظور استفاده در نوروز و کات فلاور جهت کشت در مزارع وسیع کشت و کار می‌شود.

کشت آماری لیس به روش گلدانی به این صورت است که پیازهای کاملاً درشت و مناسب از نظر گل دهی را انتخاب می‌کنند. سپس ۴۵ تا ۵۰ روز قبل از زمان عرضه به بازار در خاکی با بافت متوسط کشت می‌شوند. بعد آن‌ها را در گلخانه‌های نسبتاً گرم و پرنور قرار می‌دهند (درجه حرارت مناسب برای رشد و نمو آماری لیس بین ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی‌گراد است). در این حالت ابتدا برگ‌های اولیه ظاهر می‌شوند سپس یک ساقه گل دهنده از کنار پیاز شروع به رشد و نمو می‌کند. رشد رویشی این دوره مربوط به اندوخته غذایی و یا حفظ ذخیره غذایی برای پیازها و تولید پیازچه‌های جدید است. بعد از رشد پیازچه‌ها به اندازه کافی در حدود اوایل فصل پاییز تعداد دفعات آبیاری و مقدار آبیاری را کم می‌کنیم، بطوریکه گیاه وارد مرحله خزان شود. بعد از زرد شدن شاخ و برگ‌های گیاه همه آن‌ها را قطع می‌کنیم و دو هفته‌ای در هوای آزاد به همان حالتی که در پوشش گلدان است باقی می‌ماند و سپس به انبار منتقل می‌شود.

قبل از انتقال گیاه به انبار مرحله جداکردن پیازچه‌ها و مرتب کردن آن‌ها است. پیازها را بر اساس اندازه محیطی آن‌ها درجه بندی می‌کنیم. که به ۳ تا ۴ اندازه قسمت می‌شوند. بعد از شست و شو و ضد عفونی به کمک یک قارچ کش معمولی آن‌ها را خشک و در انبار نگهداری می‌کنیم.

نکته مهم در خصوص گیاهان پیازی نگهداری شونده در انبار، درجه حرارت مناسب انبار است. درجه حرارت انبار نقش مهمی در گل دهی پیازها برای فصل بعدی دارد، و مناسب‌ترین درجه حرارت برای انبار کردن پیازهای آماری لیس ۷ تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد است.

● کلیویا Clivia

کلیویا یا خورشیدی گیاه دیگری از خانواده آماری لیداسه است که برگ‌هایی شبیه به گیاه آماری لیس دارد، با این تفاوت که رنگ برگ‌ها در کلیویا کمی تیره تر و رگبرگ‌ها برجسته تر بنظر می‌رسند. این گیاه بر خلاف آماری لیس تمام دوره رشدی خود را در گلخانه بسر می‌برد و گیاهی است که دارای ارزش اقتصادی بوده و در فصل زمستان گل دهی دارد.

بر خلاف گل آماری لیس که گل‌های دوتایی یا چهارتایی دارد در خورشیدی گلچه‌ها کوچکتر بوده و به تعداد ۱۲ تا ۲۴ گلچه در ارقام مختلف بشکل یک چتر بر روی ساقه گل دهنده دیده می‌شوند. تکثیر کلیویا بوسیله تقسیم بوته و به کمک ریزوم‌های قطور آن صورت می‌گیرد.

● همانتوس

گیاه دیگر خانواده آماری لیداسه، همانتوس است. این گیاه بسیار زیبا، برگ‌های چین خورده دارد. ساقه گیاه و ساقه گل دهنده نقش و خطوط رنگین و زیبایی دارند و از این نظر در بین گیاهان زینتی جزء خصوصیات منحصر به فردشان به حساب می‌آید. گل‌های این گیاه در روی ساقه نسبتاً بلند و به شکل توپ به رنگ‌های مختلف ظاهر می‌شود.

همانتوس نیاز به استراحت تابستانه دارد. در تمام فصل تابستان باید از میزان آبیاری پیازهای آن بکاهیم تا دوره استراحتش طی شود.

● گل نرگس

گیاه دیگر این خانواده گل نرگس است. نرگس‌های بومی ایران در استان فارس و در بخش‌هایی از استان خوزستان می‌رویند.

گل نرگس بعنوان یک پیاز مقاوم دائمی برای کشت و کار در هوای آزاد بسیار مناسب است، چون در تمام مدت سال می‌تواند در هوای آزاد باقی بماند و رنگ برگ‌ها منظره خاصی به آن محوطه می‌دهد. تکثیر این گیاه در پاییز بوسیله تقسیم پیاز می‌باشد.

● گل مریم Polliantes tuberousa

آخرین گیاه خانواده آماری لیداسه، گل مریم یا بولیانتس توبروزا است. این گیاه بسیار زیبا با دمبرگ‌های بلند و گلچه‌های سفید، بسیار معطر می‌باشد. پیازهای این گل جزء پیازهای فوق‌العاده حساس به سرما هستند و بهترین زمان برای تکثیر آن موقعی است که خطر سرما رفع شده باشد.

پیازهای گل مریم نسبتاً ریز و کوچک بوده و جداکردن آن از خاک همواره مشکل است و باید با دقت کافی صورت گیرد.