دوشنبه, ۲۲ بهمن, ۱۴۰۳ / 10 February, 2025
محور دوستی ملت ها
نوروز و آیین‌های پر رمز و رازش یكی از شورانگیزترین یادگارهای جاودانه ایرانیان است كه در گذار تاریخی‌اش كه تا بیست سده پیش از میلاد مسیح هم برآورد شده است، راههای دراز و گذرگاه‌های دشواری را پشت سرگذاشته و ضمن عبور سرافرازانه از همه كوران‌ها به فرزندان این سرزمین، روحیه داده و پیام‌آور سرزندگی، ایستادگی و سازندگی بوده است.
اساطیر مذهبی، نوروز را روز آفرینش جهان گفته‌اند، روزی كه خداوند به هفت اختر فرمان داد تا چرخش خود را آغاز كنند، همچنین روزی است كه «آدم» آفریده شد و بدین اعتبار باید گفت كه نوروز آغاز زندگی است و همزاد آدم، همزاد و همراهی جاودانه. پس گستره معنایی نوروز به گستردگی معنای زندگی است.
اما اساطیر تاریخی، نوروز را به جمشید نسبت می‌دهند: نوروز روزی است كه جمشید به نبرد دیوان و پلیدان رفت و آنگاه پرستش یزدان را آغاز كرد. چون به آذربایجان رسید، فرمود تخت مرصعی برجای بلندی رو به جانب شرق گذارند و خود تاج مرصعی برسرنهاده، برآن تخت بنشست. همین كه آفتاب طلوع كرد و پرتوش بر آن تاج و تخت افتاد، شعاعی در غایت روشنی پدید آمد. مردمان از آن شاد شدند و گفتند كه این «روز نو» است.
به فركیانی، یكی تخت ساخت
چه مایه بدو گوهر اندر نشاخت
چو خورشید تابان میان هوا
نشسته براو، شاه فرمانروا
جهان انجمن شد برتخت اوی
فرومانده از فره بخت اوی
به جمشید بر، گوهر افشاندند
مر آن روز را «روز نو» خواندند
سر سال نو، هرمز فرودین
برآسوده از رنج، تن دل زكین
بزرگان به شادی بیاراستند
می و جام و رامشگران خواستند
چنین روز فرخ از آن روزگار
بمانده از آن خسروان یادگار
«فردوسی»
ابوریحان بیرونی نیز گوید: «نخستین روز است از فروردین‌ماه، و زین جهت «روز نو» نام كردند، زیرا كه پیشانی سال نو است». تردید نیست كه نوروز در گذر زمان، جامه پرداخته است و آیین‌های ویژه‌اش در اثر تعامل با رویدادهای تاریخی و هماهنگ با جذر و مدهای سیاسی اجتماعی، برخی كاهش یا افزایش یافته‌اند و برخی جایگزین شده‌اند، اما در نزد ایرانیان هرگز از رونق نیفتاده‌اند و حتی اقوام و فرهنگ‌های بیگانه غلبه یافته براین سرزمین نیز خواه ناخواه، كم و بیش آن را پذیرفته‌اند و نوروز را فرصتی شمرده‌اند برای نزدیكی و سازگاری با مردم ایران زمین.
پذیرفته شدن اسلام در ایران نیز همچون دیگر رویدادهای تاریخ ساز، موجب شد كه شماری از ارزش‌ها و باورهای پیشین در معرض نقد و چالش قرار گیرند. دور تازه‌یی از نبرد اندیشه‌ها و زور آزمایی فرهنگ‌ها آغاز شد و در پایان شماری از سنت‌های گذشته جایشان را به سنت‌های تازه سپردند، یا درهم آمیختند و پدیده‌یی نو آفریده شد اما پاره‌یی دیگر به همان شیوه باستانی پایدار ماندند، نوروز یكی از آیین‌های پیشین است كه مانده در حالی‌كه آیین‌های سده و مهرگان اگرچه از بین نرفتند اما كمرنگ شدند.
نمونه‌یی از همساز شدن باورهای اساطیری نوروز با ارزش‌های تازه مسلمانی، روایتی است حاكی از اینكه جبرییل امین (ع) در روز نوروز نخستین بار بر پیامبر اكرم(ص) نازل شد. یا گفته‌اند كه حضرت علی(ع) در سال دهم هجری و همزمان با نوروز ایرانی، به جانشینی حضرت محمد(ص) برگزیده شد و هم در روز هجدهم ذی‌الحجه سال ۳۵ هجری كه مصادف با نوروز بود، زمام حكومت اسلامی را به دست گرفت و بدین سان، آیین‌های باستانی نوروز در آمیزش با باورها و ارزش‌های مذهبی تازه تقدس یافتند و فربه‌تر شدند. تاریخ می‌گوید كه حتی خلفای اموی هم كه از سر تعصب قومی و نژادی با بغض به نوروز می‌نگریستند، سرانجام به آن تن دادند، همچنان‌كه معاویه نیز از برگزاری آیین‌های نوروزی جلوگیری نكرد، زیرا از محل عیدانه‌ها و هدایای نوروزی درآمد سرشاری داشت .
پیش از آن در یورش‌های اسكندر و هیاطله و پس از آن، در تركتازی‌های چنگیز و تیمور و اینك در چالش‌های معاصر با فرهنگ و تمدن نیز كاروان نوروزی به شادمانی راه خود را پیموده است و می‌پیماید. بدین سان، نوروز باور مشترك و نماد آیینی و ملی همه ایرانیان در سرتاسر جهان و حتی فارسی زبانان خارج از جغرافیای فعلی ایران شده است، رشته‌یی ناگسستنی كه اندیشه و جان ایرانیان را در روند توالی نسل‌های پیاپی، به یكدیگر پیوند داده و هویت فرهنگی ایرانی را به ارمغان آورده است.
از این روی، چون نوروز فرا می‌رسد، گویی بطور همزمان یك آهنگ شاد در سراسر این سرزمین اهورایی، نواخته می‌شود. با تفاوت‌های بس اندك، تفاوت‌هایی كه نه تنها تفاوت نیستند، بلكه برگوناگونی و جذابیت آیین‌های نوروزی می‌افزایند: امروزه علاوه بر ایران و ایرانیان، گستره چشمگیری از مراكز تمدن بشری نیز آیین‌های نوروزی را برپا می‌دارند: پاكستان، هند، افغانستان، چین، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیكستان، ازبكستان، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، تركیه و... مردمان این سرزمین‌ها همراه با نوروز، نوزایی و دگرگونی طبیعت را جشن می‌گیرند و با آن دمساز می‌شوند. آری دمسازی و كنارآمدن با طبیعت، درون‌مایه آیین‌های نوروزی است. نوروز با طبیعت و با انسان مبارزه نمی‌كند كه بر آنها چیره شود. نوروز آنچه را كه در زمستان از بین رفته است، دوباره می‌سازد.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست