سقاخانه های تهران

▪ سقاخانه های تهران
▪ نویسنده؛ نادیا بنیادلو
▪ چاپ اول
▪ ناشر؛ موسسه فرهنگی هنری پیشین پژوه
▪ با همکاری معاونت پژوهشی پژوهشکده مردم شناسی
سقاخانه را می توان پدیده یی اجتماعی …

سقاخانه های تهران

نویسنده؛ نادیا بنیادلو

چاپ اول

ناشر؛ موسسه فرهنگی هنری پیشین پژوه

با همکاری معاونت پژوهشی پژوهشکده مردم شناسی

سقاخانه را می توان پدیده یی اجتماعی - مذهبی، با قدمتی دیرینه نامید که در آن آب، این مایع حیات بخش، به رایگان در اختیار رهگذران تشنه قرار می گیرد. اما در پس این تعریف ساده و کوتاه، فرهنگی کهن و ارزشمند نهفته است. سقاخانه ها در نظر مسلمانان و به خصوص اهل تشیع، همواره از جایگاهی مکرم و حرمتی خاص برخوردار بوده است. جلوه های گوناگونی از این ساختارهای مذهبی و خدماتی شهری را کم و بیش در اکثر شهرهای اسلامی می توان مشاهده کرد. با این حال، به دلایلی نامعلوم در آثار متقدمان و کتب تاریخی کمتر ذکر و وصفی از این بناها آمده است و اگر هم گهگاه اشاراتی به آنها شده، این اشارات آنقدر مختصر و گنگ است که به آسانی نمی توان در این زمینه به دریافتی کامل رسید. اولین موضوعی که در بررسی پدیده سقاخانه با آن برخورد می شود، مساله آب است. باید توجه داشت آب سقاخانه ها در نظر مریدان آن یک آب معمولی نیست، بلکه مایعی است مقدس و شفای دردهای جسمانی و آرام بخش روح های پریشان. این آب نشان از ایمان دارد، از ایثار، از فداکاری و محبت و بالاخره نشان از شهادت دارد. سقایت و سقایی (عربی - فارسی) در اصل واژگانی عربی هستند که در فرهنگ فارسی به معنای آب نوشانیدن و دادن و فروختن آب استفاده می شوند. در دین اسلام سقایت و سقایی واجد چنان ارزش والایی بوده که حتی در قرآن کریم خداوند از این کار یاد کرده است. سقایی کردن به عنوان یکی از مشاغل اجتماعی مهم در جوامع گذشته مطرح بوده است. در فرهنگ عامیانه ایرانی آداب و رسوم سقایی در واقع به صورت نمادی از واقعه کربلا و شهادت امام سوم شیعیان و برادر بزرگوارشان حضرت ابوالفضل(ع) درآمده است. هدف کلی از طرح موضوع بررسی سقاخانه ها همانا توجه کردن و ارزش نهادن به گوشه هایی کارآمد از فرهنگ کشور است که متاسفانه در شرف نابودی قرار گرفته اند. کتاب همچنان که از نامش پیداست پژوهشی است درباره سقاخانه های تهران از نگاه های مختلف؛ قدمت سقاخانه، چگونگی بنا، سقاخانه های معروف تهران، معجزه های آن و بسیاری از موضوعاتی که به سقاخانه مربوط می شود.